Wilde Mode
Het ritme van zijn bezigheden zorgde ervoor dat zijn habitat langzaam om hem heen groeide als een stevige muur. En het belangrijkste van zijn habitat: een computer waar hij uur na uur programmeert. Op zijn kleurrijke sokken zou hij de wereld van de technologie veroveren. Dat zijn liefde voor sokken met afwijkende kleurencombinaties zou aan slaan bij andere technologische uitvinders, was wel het laatste waar hij aan dacht. Wie als eerste de hippe sokken in Silicon Valley aantrok is niet duidelijk, maar de gekleurde sok is het symbool van de hippe man in de techneuten vallei.
Dat mode zijn slag kan zijn slaan om subculturen kracht bij te zetten is een bekend gegeven. Het corrigerend ondergoed, de mini-rok en het juichpak heeft zijn plek bewezen. De meeste modegrillen ontstaan in kleine achterkamers, in de straten van wereldsteden, in gevangenissen en bij muzikanten: ze komen niet zomaar de grote modewinkels binnen denderen via de haute couture catwalk. Het boekje Untamed Fashion in the USSR bestudeert de ondergrondse mode ten tijde van de Sovjet-Unie in een tijdsbestek van 1985 tot 1995, ten tijde van de Perestrojka. Het Russische regime telt dan zijn laatste jaren, om het ontstaan van die ondergrondse mode te volgen start ik bij het begin: de Russische revolutie.
De constructivisten braken met de abstracte kunst na de revolutie met het ouderwetse verleden: de kunst uit de tijd van de tsaren. De jonge kunstenaars verbeelden de revolutie met een zichtbare breuk met het verleden. K. Zalevsky zei in 1918: ‘Uitgebalanceerde ritmische lijnen beïnvloeden de massa. Het maakt het volk rationeler, ordelijker en sterkt hun aspiratie tot zelfdiscipline.’ Ook de jonge kunstenaar Varvara Stepanova gaat aan de slag: ze ontwerpt enkel functionele werkoveralls en sporttenues. Het formaat, de kleuren en het aantal zakken is afhankelijk van het werk dat de arbeider verricht is, voor ieder beroep was er een herkenbare outfit.
De Sovjet was een plek waar de jonge kunstenaars een warm hart werd toegedragen: zolang ze meehielpen aan de communistische opbouw van het land. Binnen een kader vol beperkingen werken is ongezond voor ontwerpers en kunstenaars. De ontevredenheid stapelt op tot rebelse bewegingen: in de politiek, muziek, kunst en mode. Iedereen die ruikt aan de Westerse cultuur, wordt dronken van de vrijheid. In films, in tijdschriften en op straat draagt men Westerse kleding, begin jaren ‘90 is Westerse kleding op de zwarte markt mateloos populair. De jongeren klimmen zelf achter de naaimachine en gebruiken daarnaast vele onconventionele materialen om zelf de Westerse kleding te produceren. De onbeteugelde mode wordt een signatuur van de jonge reflectie op het communistische regime. De alternatieve mode is geboren: ze zijn rebels en vooral niet conform aan hun vaders generatie en zijn ideeën. De moed om een statement te maken met je kleding groeit als een olievlek over het land.
Oleg Kolomiychuck, beter bekend onder het pseudoniem Garik Assa, is een aandrager van deze modebeweging. Op de undergroundfeesten waar rock ’n roll, kunstenaars, poëzie en dieren elkaar ontmoeten, bijna als een Gesamtkunstwerk, organiseert Garik Assa ook alternatieve modeshows. De shows trekken de aandacht van de Westerse pers en de lokale bevolking, die de veranderingen tijdens de Perestrojka scherp in de gaten houden. Assa’s onmetelijke gedrevenheid werkt aanstekelijk, hij beïnvloedt vele jonge mensen uit het vastgeroeste denksysteem te breken.
Irene Burmistrova ontwerpt een collectie voor de Assa shows. Ze werkt graag met niet- traditionele materialen in haar ontwerpen, bijvoorbeeld transparante folies en polystyreen, en laat zich inspireren door futuristische architectuur. Haar collega-studente Ryzhikova houdt zich vooral bezig met theaterkostuums. Enkele ontwerpers grijpen juist terug op de functionele ontwerpen voor het militaire kostuum uit de jaren ’20. Katya Mossina maakt geïnspireerd op de militaire uniformen chique feestjurken. Khudyakova gaat aan de slag met de eerdere ontwerpen van Stepanova en Lamanova. Ze maakt herinterpretaties van de uniformen uit Stalinistische tijd: een controversieel onderwerp in de Sovjet.
Met de val van het communistische regime wordt het gedachtegoed van de alternatieve mode ook omgegooid, er is niks meer om tegen te ageren. Sommige ontwerpers zochten een nieuw ideaal: tegen de Chinese massaproductie of tegen de eerste glitter en glamour van 21ste eeuw. Anderen zochten hun heil ergens anders: ze hadden hun statement gemaakt.
De onderscheidende kleding zagen we de laatste jaren vooral bij pubers: als onderzoek en als verzet tegen hun ouders en school. Een paar jaar ging je als puber door het leven als punker, emo, lolita of gothic. Kledingstijlen uit de undergroundbewegingen die de drang tot het bouwen aan een individuele identiteit onder pubers zichtbaar maakt. Maar wanneer zag jij voor het laatst nog een puber in opstandige excentrieke kleding? Het tegenwoordige modebeeld op straat lijkt minder tegengas te geven, pubers vinden het wel oké en kleden zich nauwelijks anders dan volwassenen: misschien wel het teken van grote tevredenheid, misschien een tekenen van grote passiviteit. In Silicon Valley is het ageren een teken van subtiliteit: zij hoeven maar slechts een randje gekleurdheid van de sok te tonen om een contrast te scheppen in de grijze pakken wereld van de Verenigde Staten.
Ook adverteren op mistermotley.nl ? Stuur dan een mail naar advertenties@mistermotley.nl