Wat als we niet meer doodgaan? – Een bezoek aan ‘Endless Life’ in Buitenplaats Doornburgh
Aan de rand van Maarssen stap ik het voormalig klooster Doornburgh in. Een kaarsrecht gebouw uit de jaren vijftig dat nu dienst doet als buitenplaats voor kunst en wetenschap. In de huidige expositie ‘Endless Life’ exposeren kunstenaars en wetenschappers hun kijk op het oneindige leven, met zowel een artificiële als meer spirituele blik.
Iedereen weet dat elk levend wezen uiteindelijk aan de dood ten onder zal gaan. Het leven en de dood staan al duizenden jaren met elkaar in verbinding. Maar wat als de wetenschap ervoor kan zorgen dat cellen niet langer verouderen en ons leven niet langer eindig is? Welk effect heeft dat op onze maatschappij?
Iedereen weet dat elk levend wezen uiteindelijk aan de dood ten onder zal gaan.
De zusters van het klooster zijn al jaren geleden vertrokken, maar in de ruimtes proef je de rust, sereniteit en stilte, die nog altijd door de gangen heen lijkt te vloeien. De expositie is samengesteld door curator Zippora Elders en bij de start is het belang van het gebouw al voelbaar. Het thema van de tentoonstelling sluit ook inhoudlijk aan op de architectuur, het zijn immers de zusters geweest die dagelijks bezig waren met het leven na de dood. De tentoongestelde kunst in deze expositie staat op elk moment in contact met de architectuur van het gebouw. Zoals de sculpturen van het multidisciplinaire kunstenaarsduo Sander Breure en Witte van Hulzen. De sculpturen creëren door de lichtinval, lange schaduwen op de grond van de gangen. Het werk van het duo komt voort uit een fascinatie voor menselijk gedrag en de invloed van tijd en plaats op onze lichaamstaal. Het zijn vervreemdende mensbeelden van keramiek en beton. In de sculpturen is deze menselijkheid duidelijk terug te vinden, bijvoorbeeld in de houdingen die zijn gebaseerd op observaties van mensen in openbare ruimtes.
Het thema van de tentoonstelling sluit ook inhoudlijk aan op de architectuur, het zijn immers de zusters geweest die dagelijks bezig waren met het leven na de dood.
De smalle gangen leiden me om de binnentuin heen en zo loop ik al snel tegen het werk van fotograaf Hannes Wiedemann aan. Zijn fotoserie ‘Frontier’, 2019 is zijn nieuwste werk binnen het project ‘The Wetware Projects’. Hierin volgt Wiedermann mensen die met geavanceerde technologieën hun lichaam verbeteren en bewerken. Wat gebeurt er als men thuis de eigen genen kan hacken? De fotoserie toont een blik in het leven van deze biohackers in Noord-Amerika die hun eigen DNA wijzigen. Kikkers die worden ingespoten, potjes en spuiten vol vloeistof, laboratoriums, volgepropte koelkasten en honden (een van de geportretteerden zet zijn techniek in op zijn hondenfokkerij) vullen de muren. De fotoserie zet aan tot denken, wat gebeurt er als straks iedereen gemakkelijk vanuit huis DNA kan veranderen?
Wat gebeurt er als men thuis de eigen genen kan hacken?
Willen we wel oneindig (online) in leven blijven?
In de kleine kamers van het klooster wordt onder andere het werk van Daan Couzijn, Beautiful Impact gepresenteerd. Op een tv-scherm getoond vanaf de grond kijkt een jongen (digitale animatie) gewond en triest de camera in. Op de achtergrond kleurt een romantisch kleurenpalet de lucht oranje, maar tegelijkertijd komt de regen met bakken uit de lucht. Door de ruimte galmt een kalme, melancholische stem. Rustig vertelt hij een verhaal over een wanhopig verlangen naar redding. Het werk is ontdaan van tijd, we hebben als toeschouwer geen idee of we naar het nu kijken, naar het verleden of naar dat wat nog komen gaat. Couzijn verkent met zijn werk onze melancholische staat van zijn en koppelt dat aan de hedendaagse vergroeing van de mens met zijn of haar online identiteit. Couzijn duikt in deze online identiteit en daarmee de verwarring die ons virtuele bestaan met zich kan meebrengen. Melancholie is een onvervuld verlangen en kan zorgen voor een gevoel van onbestemdheid. De hyperrealistische jongen lijkt zich rustig, maar wanhopig te verdrinken in zijn eigen verdriet. Willen we wel oneindig (online) in leven blijven?
Het kan beangstigend zijn om te realiseren en te zien hoe ver de wetenschap zal gaan met betrekking tot het tegengaan van de dood.
Na de serene, witte gangen en de losse kamers stapt de bezoeker een verduisterde, donkere ruimte binnen, de priorij van het klooster. Direct valt het werk ‘Dune’ van Daan Roosegaarde op dat in een smalle gang aan beide zijden is gepresenteerd. Een struikgewas vol lampjes verlicht de smalle gang, de route naar het einde. Het is een interactief landschap dat reageert op bewegingen en geluiden van de toeschouwers. Waardoor honderden LED-lampen oplichten in de duisternis van de ruimte. Als bezoeker word je zo onderdeel van het werk zelf. Het gaat om het effect dat jij als bezoeker hebt op de omgeving. Roosegaarde wilt met zijn werk verwondering meebrengen. Als dit al kan, wat is er dan nog meer mogelijk met techniek?
Een leven zonder dood klinkt ons nu nog onwaarschijnlijk in de oren, maar het is wellicht dichterbij dan we denken. Het kan beangstigend zijn om te realiseren en te zien hoe ver de wetenschap zal gaan met betrekking tot het tegengaan van de dood. En dan vooral waar en of ‘de vooruitgang’ zal stoppen? Buitenplaats Doornburgh maakt deze onzichtbare ideeën en ontwikkelingen zichtbaar, en geeft je antwoorden op vragen die je nog niet eerder stelde.
De tentoonstelling ‘Endless Life’ in Buitenplaats Doornburgh is nog tot 29 maart te bezoeken in Maarssen met werk van Temra Pavlovic, Nathaniel Mellors, Hannes Wiedemann, Daan Couzijn, JCJ Vanderheyden, Isabelle Andriessen, Sander Breure en Witte van Hulzen, Robert Glas, Rustan Söderling, Katja Novitskova en Daan Roosegaarde.
Ook adverteren op mistermotley.nl ? Stuur dan een mail naar advertenties@mistermotley.nl