VOORZICHTIG AANRAKEN MAG

Al jaren richt het Van Abbemuseum zich op grensverleggende mogelijkheden voor de speciale bezoeker, onder andere voor de doelgroep blinden en slechtzienden. Door middel van verschillende tools krijgen zij de mogelijkheid om met verschillende zintuigen een kunstwerk te interpreteren, bijvoorbeeld aan de geur of op de tast. Dit keer biedt het museum alle bezoekers de mogelijkheid kunstwerken waar te nemen vanuit een ander perspectief. In de tentoonstelling ‘Geraakt’ laten 25 blinde en slechtziende kunstenaars zich inspireren door werken uit de vaste collectie. 

Voelenpluskijken – McLaurens

Slechts 5% van de oceaanbodem is onderzocht, het diepzee paradijs is ons nog altijd onbekend; met dit idee maakt kunstenaar Janneke De Groot iedere bezoeker even blind. Ze doet een beroep op collectieve, visueel verborgen geheimen: ‘Geheimen onder water’. In de ruimte staat een haast sprookjesachtige schelp uit keramiek. Het ruwe karakter van het kalk is benadrukt in het reliëf, waarnaast het glazuur aandoet als water. “Uit de verhalen en beschrijvingen van foto’s van de wereld onder water begrijp ik dat het een mooi kleurrijk en afwisselend geheel moet zijn, dat nog veel verborgen geheimen voor ons heeft” (zaaltekst). Het verhaal in combinatie met de fantasierijke schelp spreekt tot de verbeelding. Tegelijkertijd ontstaat er een afgewogen strijd tussen de verborgenheid van de natuur en de nieuwsgierigheid van de mens.  

Geheimen onder water – Janneke de Groot

Het aanraken van de kunstwerken brengt klanken met zich mee; die extra aandacht krijgen nu het zicht er niet of nauwelijks toe lijkt te doen. Het interactieve kunstwerk ‘Moving memories’ van Frank ter Beek  nodigt de bezoeker bijvoorbeeld uit een soort klankenspel aan te gaan. De bezoeker mag zijn hand bewegen door een bak grof zout. De handeling veroorzaakt een ritselend geluid dat wordt beantwoord met strand en zeegeluiden vanuit de luidspreker. Op die manier wordt er via andere zintuiglijke wegen contact gelegd met een beeld. Toch durf ik niet te ontkennen dat het visuele karakter zich moeilijk laat negeren, de kunstwerken zijn prima belicht, er lijkt nagedacht over kleur en het zicht van de ziende bezoeker wordt op geen enkele manier belemmerd. De tentoonstelling gaat niet zozeer om het gevoel van blind of slechtziend zijn, het gaat veel meer over de beleving van een kunstwerk, om juist die perceptie te verruimen. Bewustwording van het feit dat het onmogelijk is dat enkel visuele eigenschappen de relatie met een kunstwerk tot stand brengen; – het gaat om een gevoel, een soort intuïtieve aantrekkingskracht – die met deze tentoonstelling letterlijk wordt afgetast. VOORZICHTIG leg ik mijn hand te luister op de kunstwerken. 

Moving memories – Frank ter Beek

Op stap – George Kabel

In het midden van de zaal staat een trampoline. De zwarte springmat staat vol alledaagse voorwerpen; een vaas, een lamp, pakken drinken, een kledingstuk, eigenlijk dat wat je in elk huis terugvindt. Toch is dit niet de enige bedenkelijke eenvoud in de installatie ‘Op stap’. Alle voorwerpen zijn namelijk compleet zwart, ontdaan van hun kleur. De voorwerpen belanden in de duistere eenvoud van het bestaan die kunstenaar George Kabel juist door middel van deze installatie lijkt te doorbreken. Het gezichtsvermogen van Kabel begon na zijn puberteit af te nemen waardoor hij uiteindelijk zijn ‘zicht’ verloor. Door dit onvervalste leed niet te ontkennen, maar juist om te zetten in beeld – nergens minder dan in het Van Abbemuseum, wordt de machteloosheid van het dagelijkse bestaan bestreden met schoonheid.

Doppen en bloeden van binnenuit – Marjanne Geurtsen

Die Drommelse Dommel – Marleen de Man

Welkom – Arend Knot

De tentoonstelling ‘Geraakt’ is nog tot en met 4 december te zien in het Van Abbemuseum.