Vlekjes: het dierenmotief in de mode

Het boek is bomvol prachtige vrouwen, zeer aaibaar in allerlei dierenprints. Blonde schoonheden kijken je verleidelijk aan, gekleed in een panter-bikini of tijger-lingerie, donkere vrouwen liggen naakt op een dierenvel. Het is een boek vol verleiding en de vrouwen zijn te mooi om ordinair te zijn. Het boek Animal is door de twee modeontwerpers Dolce & Gabbana samengesteld onder het motto: ‘without animal prints there could be no divas, or even divinities.’ Dolce & Gabbana tonen hierin geen eigen maaksels of creaties maar een verzameling modefoto’s rond de dierenprint. Het boek heeft geen tekst, enkel beeld. Naast het motto komt er nog één woord in voor: wildness. 

Animal betekent ‘dier’ of ‘dierlijk’ en ook zonder een plaatje te zien weet je dat ze daar mee niet verwijzen naar een lief roodborstje. Dus zo wordt de vrouw in animal-fashion getypeerd: als een diva en vooral wild. Hoe komt men er op? Verslinden vrouwen hun prooi, net als de wilde dieren? 

Vroeger droegen mannen in primitieve culturen tijgervellen. Vellen van wilde dieren gaven extra prestige, ze lieten zien dat de drager sterk genoeg was om het dier te doden. Het was een teken van macht. De macht van de man over het dier. Maar er is meer. Het waren vooral de koningen die deze dierenvellen droegen. Overal om de wereld duikt steeds het idee op dat de mens van een bepaald dier afstamt. Volgens veel primitieve stammen is de macht van de koning verwant aan de macht van dat dier. Elias Canetti beschrijft in zijn boek Massa en Macht dat het kenmerk van de Afrikaanse koning zijn absolute macht over leven en dood was: ‘kolossaal was de schrik die zijn persoon verspreidde. De koning werd als leeuw of luipaard gezien: dit dier was zijn voorouder, of de koning deelde eigenschappen met het dier zonder er direct van af te stammen. Zijn leeuwen- of luipaarden-aard hield in dat hij net als deze dieren moest doden. Het was juist en gepast dat hij doodde, zijn wil tot doden hoorde hem aangeboren te zijn. De schrik die deze dieren verspreidden moest ook van hem uitgaan. Zijn bevel is als het doodvonnis van de leeuw over alle zwakkere dieren.’

Om deze macht zichtbaar te maken hing de koning dierenvellen om zich heen. Zo werd de koning één met het dier wiens aard hij deelde. Oude Indianenstammen in Zuid-Amerika zagen zichzelf als afstammeling van de jaguar. Bij kinderen werd zelfs het voorhoofd afgeplat om en grotere gelijkenis met de kop van dat dier te krijgen. Al deze rituelen komen voort uit het geloof dat (middels magie) eigenschappen van een dier op een mens over kunnen gaan. Een voorbeeld: als je stijve vingers hebt hun je het beste een paar langpootspinnen vangen en roosteren. Als je je vingers met hun as inwrijft zullen ze even soepel worden als spinnenpoten. Als je de ogen van een uil opeet ga je beslist beter zien in het donker. 

Zo kan het vel van een krachtig dier jou weer kracht geven, en dat is de reden voor de koning om een tijgervel om te hangen. Om zo zijn macht over leven en dood te kunnen dragen.

Wat zegt het dierenmotief over de vrouw die het draagt? We denken dan niet meteen aan een sterke machtige vrouw, de boodschap is eerder: Wild! Ongeremd! Hoerig! Deze vrouw is geen keurige, preutse vrouw, maar ruig en sensueel. De drager van een wilde dierenprint verwijst naar dierlijke trekjes zoals instinctieve en seksuele driften. Je zou hoogstens kunnen zeggen dat schoonheid en verlokking eeuwenlang de machtsmiddelen van vrouwen waren. Seks is een belangrijk wapen in de strijd, the battle of the sexes, seks is de macht van vrouwen. Midas Dekkers vertelt de mythe over de luipaard, het beest heeft zo’n heerlijke adem dat alle dieren erop af kwamen. Maar vervolgens liep het slecht af met ieder van hen. Vervolgens citeert Middas Dekkers ene Topsell die beweert dat geen enkel dier zo sterk op een vrouw lijkt als een luipaard, ‘zijnde een doortrapt doch prachtig dier’. Dus pas op voor een verleidelijke vrouw.

De omkering is wel verwarrend. De jager droeg de vellen om daar mee zij macht over het dier te tonen. Nu dragen vrouwen dierenprints en laten zo hun eigen macht zien, naar de man, de jager toe. Of wil de vrouw nog steeds prooi zijn? Wie heeft er nu de macht?

Vrouwen uit 1920