VLAG

4 & 5 mei, in het hele jaar zijn er niet vaker twee naast elkaar liggende dagen die zoveel contrast dragen als deze. Er wordt herdacht en daarna gevierd. Op 4 mei zien we de Dam volstromen met burgers en het koningspaar is gehuld in veelal zwarte kleding. Er worden bloemen en kransen neergelegd, een trompettist brengt een melodisch muziekstuk ter gehore en een scholier draagt een emotioneel gedicht voor. De dag daarna bezoekt weer een grote groep mensen onze hoofdstad. Ditmaal zijn ze uitgelaten en feestelijk gekleed. Een semi bekende artiest vliegt in een helikopter van stad naar stad om op te treden, er zijn kraampjes waar lekker eten kan worden gekocht en mensen drinken een biertje in de zon.

Het vieren en herdenken van deze dagen wordt met precies hetzelfde symbool uitgevoerd; de Nederlandse vlag. Het is bijzonder hoe deze zelfde horizontale rode witte en blauwe strepen de ene dag kunnen staan voor een groot verdriet en de andere dag voor feestelijkheid en vrijheid. Er veranderd niets aan de voorstelling van de vlag, alleen de positie, van half stok naar volledig op stok. Deze eenvoudige horizontale strepen dragen een grote identiteit. De vlag representeert een afgebakend gebied, een land. Het rode wit en blauw zegt iets over de burgers van Nederland, waar ze wonen of vandaan komen.

Dat een vlag een identiteit draagt was o.a. een rede voor kunstenaar Sigrid Calon om een route te maken met 40 vlaggen langs de grens van Tilburg. Daarnaast doet de kunstenaar in haar werk onderzoek naar diverse dragers voor haar beelden. Ze zijn te zien op doek, papier, textiel en deze keer is de vlag de drager geworden. ‘’Toen duidelijk werd dat ik een project wilde gaan doen met vlaggen, wilde ik er eerst achter komen welke betekenis een vlag nou eigenlijk draagt’’. Calon begint haar zoektocht door rond te rijden en opzoek te gaan naar de wapperende stukken textiel. Ze werd overspoeld met vlaggen. Ieder bedrijf op een desbetreffend industrietrein had er wel een paar in zijn bezit, de vlag is een reclame uiting geworden. Een negatieve tendens volgens Calon. ‘’De gewichtigheid van de vlag is weg en daarom is deze een stuk minder mooi’’.

Gek genoeg is er ook een overeenkomst tussen de vlag op het industrieterrein en de vlag die staat voor een land. Beiden bakenen een gebied af. Bouwmarkten en autobedrijven hun parkeerplaats, landen hun grondgebied. Dit afbakenen heeft iets met grenzen te maken. Calon besloot de grens van Tilburg, de stad waar ze woont, te gebruiken voor haar project. Grenzen zijn vaak onzichtbaar, al helemaal in een stad. De kunstenaar zocht naar een bedrijf die haar vlaggen wilde produceren. Ze kwam uit bij een Tilburgs familiebedrijf dat een stalen kaart van 40 kleuren in bezit had. Deze 40 kleuren heeft ze gebruikt voor haar vaandels. Iedere vlag heeft dezelfde horizontale banen als die van de Nederlandse vlag. Echter worden er kleuren gecombineerd die onwaarschijnlijk zijn als het gaat over de vlag. Combinaties van fel oranje, met grijs en legergroen of okergeel met beige en grijsachtig blauw.

Rondom de grens van Tilburg staan diverse huizen. Woningen die twintig, dertig en veertig jaar geleden zijn gebouwd hebben veelal een stalen houder aan de voorkant van het huis zitten, of een lange paal in de tuin staan. Objecten waar vlaggen aan verbonden kunnen worden. Calon besloot haar vlaggen op te hangen aan de huizen die dicht bij het grensgebied liggen. Hierdoor namen veel mensen die normaal gesproken maar weinig affiniteit hebben met kunst, opeens deel aan een kunstproject. ‘’De mensen vonden het erg leuk dat er aandacht was voor hun huis. Ik kreeg veel verhalen te horen. Over waar nou precies de grens lag, vroeger en nu. Ze voelden een soort trots.’’ Op de dag dat Sigrid Calon de vlaggen ging bevestigen, kreeg dit veel belangstelling. Kinderen wilden helpen en er werd veel uit de kast gehaald om de vlag zo goed mogelijk op te hangen. Bulldozers, steigers, van alles kwam er aan te pas.

Het project van Calon heeft zich geuit in een 70 kilometer lange fietsroute. Het is een onwaarschijnlijke weg met plekken waar men niet snel komt om te fietsen. Er zitten lelijke stukken grond bij met veel industrie, maar ook paden langs weilanden die normaliter niet opvallen. Het kan zijn dat gedeeltes van de weg doodlopen om bij een bepaald huis te kunnen komen, de fietser zal dan weer moeten keren. Het is een route waar onopvallende Hollandse huizen worden gesierd door vlaggen met bijzondere kleurcontrasten, een route die een onzichtbare grens zichtbaar maakt en een route die de gewichtigheid van de vlag weer terug laat komen. 

Sigrid Calon heeft voor dit project samengewerkt met kunstinstelling Incubate.
Klik hier voor meer informatie over het project
Klik hier voor de website van Sigrid Calon
Omslag foto: William van der Voort