Visions of a New World – Oskar Schlemmer

Met regelmaat organiseer ik bijeenkomsten op mijn atelier. Zo vond er op vrijdag 13 maart een bijeenkomst plaats met onder andere een vertoning van twee interpretaties van het Triadisch ballet. De hele tafel was daarbij ingericht in de geest van Schlemmer, met taart en zoetigheid, gekleurd volgens zijn palet.

Momenteel is in de Staatsgalerie in Stuttgart de tentoonstelling Visions of a New World – een retropespectief van de Duitse kunstenaar Oskar Schlemmer (1888-1943) te zien.
Als fan van zijn werk besloot ik na enige overwegingen een bezoek te brengen aan de tentoonstelling.

Van 1923 tot 1929 had Oskar Schlemmer de leiding over de Stage Workshop van het Bauhaus. In die periode werkte hij aan de uitwerking van zijn ideeën over mens en ruimte in theater en dans. Samen met de studenten en collega kunstenaars ontwikkelden ze verschillende presentaties. Waarvan waarschijnlijk de meest bekende het Triadisch Ballet is. Er is echter weinig originele documentatie te vinden. Voornamelijk interpretaties. De veel bekeken YouTube video van het Triadisch Ballet is een interpretatie van Margareta Hasting uit 1970. Oskar Schlemmers performances waren veelal work in progress welke Schlemmer in zijn dagboeken aangaf ooit onder betere financiële en organisatorische omstandigheden hoopte te kunnen vervolmaken. Tot die tijd werkte hij met de studenten van het Bauhaus en middels schetsen, gekostumeerde feesten en notities verder aan zijn ideeën over mens, ruimte en beweging.

De esthetiek van de mensfiguren in al zijn werk toont de mens als object – als marionetten. De kostuums in de Stage Workshop werden ontworpen om de mens te transformeren in een soort machine. In Glass dance droeg de danseres een hoepelrok van glazen buizen, met haar hoofd in een glazen bol en in haar handen twee glazen bollen.

“Might not the dancers be real puppets, moved by strings, or better still, self-propelled by means of a precise mechanism, almost free of human intervention, at most directed by remote control.”

De tentoonstelling begint bij zijn eerste kubistische schilderijen tot aan zijn laatste Fensterbilden waarin hij vanuit zijn huis door de ramen zijn buren schildert. In de eerste ruimte op de begane grond is een chronologisch overzicht van zijn schilderijen en een aantal sculpturen. Naast zijn drie dimensionale werk is Schlemmer ook altijd blijven schilderen en tekenen. Hij beschrijft dat het werken in de twee dimensies van wezenlijk belang zijn. In de twee dimensionale ruimte kan hij zich op een intellectuele manier tot zijn onderwerpen verhouden en in de drie dimensionale ruimte ligt de focus op de fysieke ervaring. Hoewel de schilderijen gedateerd aanvoelen verwijzen ze heel duidelijk naar zijn performances. De schilderijen tonen veelal abstracte architectonische ruimtes – als décor en coulissen – waar hij de mensen in positioneert. Schlemmer geloofde in een alles omvattende eenheid van de mens met de kosmische ruimte en dat dit mogelijk gecreëerd zou kunnen worden op het podium.

De tentoonstelling doet mijns insziens de werken en zijn ideeën tekort door ze als puur esthetische en historische objecten te presenteren. Kort gezegd: een gemiste kans. Ik vraag mij af waarom ze gekozen hebben voor een dergelijke statische presentatie bij een kunstenaar die zelf uitgesproken ideeën had over de mens, ruimte en beweging!

Op 22 mei staat een volgende bijeenkomst gepland bij Ciny Moorman. Als u op de hoogte wilt blijven van aankomende bijeenkomsten kunt u een email sturen naar: info@cindymoorman.nl