Het einde van 2023 staat op de stoep. Mister Motley blikt de komende weken terug met artikelen die dit jaar zijn gepubliceerd. Verhalen die belangrijke perspectieven bieden op de verstrengeling van kunst en dagelijks leven. Vandaag lichten we de eerste drie uit.
Deze week is Tanja Engelberts te gast bij Kunst is Lang. Tanja richt haar blik op de wijze waarop de mens met industriële middelen de natuur naar zijn hand zet, vaak met gevolgen die nog generaties lang merkbaar zijn. Zo filmde en fotografeerde ze zes jaar olieplatforms in de Noordzee, een beeldbepalende maar verdwijnende industrie. En voor haar installatie in Rijksmuseum Twenthe onderzocht ze de Twentse bodem, waarin door de NAM giftig afvalwater is geïnjecteerd. Door middel van foto’s, video en teksten, laat Tanja op poëtische wijze zien wat een industriële ingreep betekent voor het landschap, maar ook voor de omgeving en de cultuur van de mensen die er bij in de buurt leven.
Op een zonnige zaterdagmiddag bezoekt Marijn Bril het Dordrechts Museum voor de tentoonstelling A room with a view. Ze gaat met bezoekers in gesprek over de waarde die we toekennen aan de voorwerpen die we dagelijks gebruiken, de duurzaamheid en maakbaarheid van onze alledaagse omgeving en over het behouden van wat we belangrijk vinden. ‘Schilderijen hadden vroeger een andere functie, het vastleggen van de werkelijkheid. Nu dat is overgenomen door technologieën heeft kunst een andere waarde.’
Seline Buttner’s interactieve Meiospore leert de toeschouwer zich bescheiden op te stellen; alleen dan blijven de doolhofachtige patronen groeien en vibreren. Het kunstwerk maakt een onuitwisbare indruk op Ischa Borger: het doet ervaren dat wanneer je jezelf als centrum en maatstaf van de wereld ziet, je over andere levensvormen heen loopt.
‘Een ander leven kun je aanraken, maar nooit helemaal omvatten.’ Joost Jungsik Vormeer zag Past Lives van Celine Song waarin de kijker aan de hand het zoeken en vinden van hoofdpersonen Nora en Hae Sung aan het denken wordt gezet over het leven dat je leidt en de levens die je had kunnen leiden.
Minke Schönthaler krijgt het plaatsvervangend benauwd als ze in het videowerk Hydrocarbon Man ziet hoe iemand zich ‘wast’ met de dikke, vieze rook van uitlaatgassen. Hoewel er pas veel later een woord werd bedacht voor wat ze toen ervoer, brengt het zien van Hydrocarbon Man haar terug naar het moment dat haar moeder haar vertelde dat plastic giftig is.
Samen met Auke Hulst bezoekt Carmen van Bruggen het Tschumipaviljoen in Groningen. Daar roept A House to Inherit: Postcards From the Future van Olivia D’Cruz en Marina Sulima vragen op over tijdreizen, de Apocalyps, klassieke denkfouten over de toekomst en welke rol er is weggelegd voor kunst als het gaat om het kunnen voorstellen van een alternatieve toekomst.
De tentoonstelling Double Plus Good in Nest toont kunstwerken die het resultaat zijn van bijzondere, eenmalige samenwerkingen tussen kunstenaars. Naar aanleiding van hun bezoek aan Double Plus Good reflecteren Fiep van Bodegom en dichter Asha Karami op hoe zij samenwerking zouden definiëren en komen ze te spreken over die ene keer dat ze zelf samen zouden werken.
Tijdens een bezoek aan het Kröller-Müller Museum raakt Fiep van Bodegom in gesprek over het futurisme met beveiliger Inge die er al twintig jaar werkt: ‘Ik denk dat de visie van de futuristen naïef was, we willen niet wonen in betonnen gebouwen zonder bomen, alleen omdat dat technisch mogelijk is. Als je nu terugkijkt naar die tekeningen zonder bomen en de verheerlijking van techniek, van een economie van fossiele brandstof, denk je, hadden we maar een andere weg ingeslagen.’
Kunstenaar pietsjanke fokkema schrijft elke paar maanden een brief aan het oudste museum van Nederland: Teylers Museum. Haar vijfde brief is gericht aan arts, natuurkundige en natuuronderzoeker Martinus van Marum. Hij was de eerste museumdirecteur van Teylers Museum, onder zijn hoede werd de grootste elektrizeermachine van zijn tijd gebouwd. Maar de ambitieuze Van Marum oogstte niet alleen maar lof, zijn visionaire blik stuitte regelmatig op weerstand. Hij is verantwoordelijk voor een relatief korte maar intensieve bloeiperiode die blijvend een stempel achter laat, al weet hij lang niet al zijn grootse plannen te realiseren.
De Estlandse Katja Novitskova onderzoekt het raakvlak tussen natuur en technologie, de ecologische en digitale wereld. Haar tentoonstelling Model Earth in het Fries Museum ontfermt zich over de menselijke drang om de natuurlijke wereld op beeld vast te leggen; dat noemt ze een vorm van expansiedrift, toe-eigening, kolonialisme zelfs. Voor onze reeks De ontmoeting bezocht Roxane Soudagar Model Earth met kunstenaar Tom Bekkers: ‘We zijn allang het punt voorbij dat het een optie is om onze handen van de natuur af te halen, alsof we er geen invloed op hebben.’
Voor De ontmoeting bezoekt Fabienne Rachmadiev samen met Jeff Diamanti, onderzoeker en assistant professor Environmental Humanities aan de Universiteit van Amsterdam, de tentoonstelling Charging Myths in Framer Framed. Ze bespreken de zelfrechtvaardiging die grote bedrijven toepassen om extractie van grondstoffen te legitimeren, hoe het narratief van energietransitie andere motieven kan vertroebelen en de gevolgen die gepaard kunnen gaan met schaal.
Pleun Gremmen tovert in hun videowerken digitale werelden tevoorschijn, met behulp van 3D-animaties. De onderwerpen van dit werk dringen zich op vanuit frustratie. Zo dompelde Pleun zich onder in extreem-rechtse internetfora en bestudeerde onder meer de geradicaliseerde terrorist die in 2019 in Christchurch 51 mensen vermoorde. Ook maakte hen werken over de baarmoeder, waar Pleun in hun eigen leven diens relatie mee bevraagt.
In een serie publicaties en programma’s onderzoeken Mister Motley en ArtEZ Studium Generale samen met studenten, kunstenaars, schrijvers, wetenschappers en denkers de verbanden tussen tijd, arbeid en ecologie. In het openingsessay van de serie gaat Laure van den Hout aan de hand van de natuur als eerste klok in op een tijdsbeleving die gevormd wordt door toenadering en verwijdering. Denk aan de maan en de zon – dichterbij en weer verder weg – aan donker en licht, eb en vloed. Aan de hand van water en de verschillende gedaantes waarin dat zich aandient, laat Van den Hout zien dat je niet kunt afdwingen in welke staat je bent op welk uur, dat productiviteit in de mate waarop wij het gewend zijn waarschijnlijk veel te veel een geforceerde staat is. Dat maakbaarheid en maakbare tijd grenzen kennen.
Deze week is Jop Vissers Vorstenbosch te gast bij Kunst is Lang. Jop is naar eigen zeggen een ‘schilder die er van alles bij verzint.’ Bijvoorbeeld door zijn schilderijen te tonen in zelfgebouwde sculpturale omgevingen, die een sterk bepalende context toevoegen, maar ook door een lichtbak als basis te nemen en er verschillende lagen beschilderd plexiglas voor te plaatsen.
Ook adverteren op mistermotley.nl ? Stuur dan een mail naar advertenties@mistermotley.nl