Oorlog

‘Principes en overtuigingen zijn mooi, maar weinig waard zolang ze geen stand houden zodra we zelf gevaar lopen’, schrijft Maurits de Bruijn naar aanleiding van het openingswerk If I go further, I will burn van EMIRHAKIN in de expositie Remarkable Meetings with Disgusting Men in W139. Aan de hand van deze tentoonstelling, werk van performanceduo FADAT, Maartje Wortels nieuwe roman Camping en Charli xcx’s Brat onderzoekt Maurits in dit essay nietszeggendheid of uitzichtloosheid als materiaal.

Een gesprek met Mirjam Westen, Tina Farifteh en Maurits de Bruijn over de mogelijkheden die er momenteel liggen om als samenleving met elkaar te praten, via de beeldende kunst, over de genocide in Palestina.

Onlangs bezocht Lara Nuberg het Nationaal Holocaustmuseum. Het is er druk. Ze stoort zich aan de andere bezoekers en aan de toon van de audiotour. ‘De tekst is te expliciet, vertelt me te duidelijk wat ik zou moeten voelen. Bovendien: Ik weet het antwoord toch?’ Maar de bron van de onvrede die zich aan haar opdringt, zit dieper.

‘Het lezen van Mijn moeder lacht doet pijn,’ aldus Lena van Tijen. ‘In lange zinnen zonder interpunctie, waarin het perspectief verspringt tussen eerste en derde persoon, tekent zich een beeld af van een vrouw die een afgrond nadert.’ Lena schrijft over de memoires van Akerman, de tentoonstelling Chantal Akerman. Travelling in Bozar, en over een moeder en dochter die een intens vervlochten leven leiden. ‘Donkere gedachten zijn zwarte gaten, je kunt erin verdwijnen. Dit betekent niet dat de donkerste gedachten ook het meest waarachtig zijn.’

Joost Jungsik Vormeer bezoekt de tentoonstelling van het werk van Freddy Dosh in het gemeentehuis van Hardenberg. De woonblokken op de schilderijen duiken ook geregeld op zijn dromen. Hebben dromen een al dan niet versleutelde betekenis of leggen mensen die er zelf in? En indien dat het geval is, vraagt Joost zich af, zou dit dan ook voor moderne kunst gelden, dat de betekenis tot stand komt door wat je erover kunt of wilt vertellen?

De Palestijns-Syrische kunstenaar S.T.A.T.E.L.E.S.S. zamelt met de verkoop van zijn portrettenserie Lost and Never Found geld in voor het Palestine Children’s Relief Fund. Maurits de Bruijn schrijft over de serie: ‘De werken lijken zoveel mensen wier identiteit is afgepakt weer een gezicht te geven. Dat komt deels door hun letterlijke fluïditeit, de waterigheid waarmee ze zijn geschilderd. Precies die techniek brengt me ook op een andere gedachte: dat deze mensen dreigen te verdwijnen, als we niet oppassen.’

Verwoest Huis 11 is een semi-permanente installatie van Marjan Teeuwen bij BRUTUS in Rotterdam. Volgens het door haar beproefde recept van slopen en bouwen, bouwen en slopen is Teeuwen met een aannemer en vijf teamleden de muren, vloeren en plafonds te lijf gegaan en heeft zij het gebouw van binnen versplinterd tot een veredelde ruïne, een georganiseerde chaos van beton, baksteen, planken, gekapseisde stalen balken vol roest en vocht, kortom: een orgie van puin. Wilma Sütö daalde af in de schemering van dit pand, ‘dat onvermijdelijk doet denken aan oorlog en verderf.’

Tom Jansen Klomp bezoekt Museum Arnhem waar de tentoonstelling Kunst in het derde rijk – verleiding en afleiding te zien is: een verzameling schilderijen en beeldhouwwerken die in de jaren 1930 en 1940 van de vorige eeuw bij de Große Deutsche Kunstaustellungen in München werden gepresenteerd als meesterwerken uit nationaalsocialistisch Duitsland. Op zaal raakt Tom in gesprek met een tweetal bezoekers over de morele dilemma’s die de werken in deze tentoonstelling oproepen. ‘Mogen we deze schilderijen mooi vinden, en kunnen we deze schilderijen zelfs mooi vinden?’

Samboleap Tol is de winnaar van de Dolf Henkes Prijs 2023, een stimuleringsprijs voor Rotterdamse kunstenaars. Roxane Soudagar ging met Samboleap in gesprek over de totstandkoming van haar kunstenaarspraktijk en de combinatie van performance, storytelling, muziek, dans, tekeningen, installaties, inscripties en creative coding die ze daarin toepast om een wereld te creëren waarin haar eigen ervaringen als kind van Cambodjaanse migranten in het westen, de verzwegen trauma’s van de generatie van haar ouders en de culturele tradities van Zuidoost-Azië, versmelten tot één geheel.