Met de Kunst is Lang-reeks geschiedenis, migratie en conflict licht Mister Motley afleveringen uit waarin de diaspora, institutioneel geweld en onthechting centraal staan. In deze eerste aflevering hoor je Aimée Zito Lema die zich afvraagt: hoe eigen je je een geschiedenis toe, en hoe kunnen gebeurtenissen van voor je geboorte invloed op je hebben? In haar bewerkte archieffoto’s, films en installaties zoekt ze metaforen voor deze abstracte processen, zoals het geheugen van papier. Eenmaal gevouwen kun je een vel papier wel weer vlak krijgen, maar de vezels onthouden de vouw en zullen in een bak water weer opkrullen.

Er zijn maar weinig kunstenaars die binnen enkele weken in staat zijn middels een kunstwerk commentaar te leveren op een actuele gebeurtenis, schrijft Maurits de Bruijn. Tina Farifteh maakt met de installatie ‘Ik en jij’ de oorlog moedig tot onderwerp. ‘[…] ‘Ik en jij’ schept ruimte voor twijfels, vragen en onzekerheden, voor de tastende woorden waar een oorlog en het discours eromheen geen ruimte voor laat.’

‘Ik vind dit zo vet aan deze tijd. Dat de vrouw op andere manier wordt neergezet in kunst. Dat het niet meer alleen de schreeuwende hysterie is, of alleen maar een lekker wijf. De vrouw is veel diverser, gelaagder, de méns is veel diverser […].’ Samen met theatermaker Nina Spijkers bezoekt Lisanne van Sadelhoff de tentoonstelling Hot Flowers, Warm Fingers van Pauline Curnier Jardin, die voorbij gaat aan stereotypering.

Een oorlog is méér dan gewonde soldaten, exploderende gebouwen, ronkende tanks, rokende ruïnes. In de tentoonstelling To Watch The War in BAK laten filmakers het onderhuidse en het alledaagse karakter van het Russische geweld zien. Lisanne van Sadelhoff bezocht To Watch The War met de Oekraïense architect en kunstenaar Lesia Topolnyk, die haar bezoek met een bekentenis begint: ‘Ik ben angstig nu ik hier sta. Het is terrifying.’

Linda Selena Boos ontmoet Buhlebezwe Siwani in het Amsterdamse Westerpark, een plek waar Buhlebezwe spiritueel kan aarden. ‘Voor mij resoneert beeldende kunst op een diep niveau met het spirituele veld. Want door te verbeelden en te visualiseren waar wij in geloven kan kennis worden overgedragen.’

Lara Bongard droeg een rusteloos gewicht met zich mee, een gevoel van je overal en tegelijkertijd nergens thuis voelen. The Girl Who Crossed the River with a Tablecloth is een persoonlijke queeste naar haar versplinterde wortels in het voormalige Russische Rijk (het huidige Oekraïne). Met dit project doorbrak ze de generatiestilte om te zoeken naar de onzichtbare werelden van haar joodse voorouders. Met ‘Een draagbaar thuis’ schreef ze een essay over dit werk.

In deze zesde en laatste editie van De Zomer is Lang tipt Sandim Mendes – te gast in aflevering 236 van het meest recente seizoen – een aflevering uit het rijke archief van Kunst is Lang.

Met journalist en columnist Hizir Cengiz bezoekt Maureen Ghazal niet één maar twee tentoonstellingen in het Amsterdamse Foam. Het werk van Ece Gökalp (1988) stelt het landschap centraal, terwijl Ara Güler (1928-2018) vooral mensen fotografeerde. Die combinatie roept vragen op over wie of wat de drager is van het verhaal. ‘Ik vind dat de mens te vaak tot hoofdpersoon wordt gemaakt.’ 

Tijdens een bezoek aan het Kröller-Müller Museum raakt Fiep van Bodegom in gesprek over het futurisme met beveiliger Inge die er al twintig jaar werkt: ‘Ik denk dat de visie van de futuristen naïef was, we willen niet wonen in betonnen gebouwen zonder bomen, alleen omdat dat technisch mogelijk is. Als je nu terugkijkt naar die tekeningen zonder bomen en de verheerlijking van techniek, van een economie van fossiele brandstof, denk je, hadden we maar een andere weg ingeslagen.’

Met grafisch kunstenaar Serana Angelista bezocht Leana Boven kunstinstituut Melly, voor de tentoonstelling ‘Kelly Sinnapah Mary: The Fables of Sanbras’. Kelly Sinnapah Mary maakt interdisciplinair werk rond sociale ongelijkheid, uitbuiting van de natuur en ontheemding binnen de context van Guadeloupe, waar ze woont en werkt. Haar spirituele en mystieke leggen de verbindingen bloot tussen ecologische vernietiging en kolonialisme. ‘Sinnapah Mary positioneert zich in haar werk als het centrum, of als een brug, en belichaamt zo een verbinding tussen mensen, dieren, en aarde.’

Binnen en buiten de kunstwereld gaat het dan vaker dan ooit over het koloniale verleden, maar één kant van het verhaal krijgt daarbij de meeste aandacht: het leed. Met Someone is Getting Rich wil het Tropenmuseum belichten wie er heeft geprofiteerd en wie er nog altijd profiteert. Roxane Soudager bezocht de tentoonstelling met cultureel ondernemer en theatermaker Ira Kip. ‘Het wordt hier zo duidelijk hoe groot de rol van Nederland is geweest in het creëren van het koloniale systeem. Maar niemand weet het!’