Binnen en buiten de kunstwereld gaat het dan vaker dan ooit over het koloniale verleden, maar één kant van het verhaal krijgt daarbij de meeste aandacht: het leed. Met Someone is Getting Rich wil het Tropenmuseum belichten wie er heeft geprofiteerd en wie er nog altijd profiteert. Roxane Soudager bezocht de tentoonstelling met cultureel ondernemer en theatermaker Ira Kip. ‘Het wordt hier zo duidelijk hoe groot de rol van Nederland is geweest in het creëren van het koloniale systeem. Maar niemand weet het!’

Samen met docent Nederlands Martien Bos bezoekt Roxane Soudagar School – verliefd, verveeld, verslapen in het Fotomuseum Den Haag. In deze ‘fotografische reis door 150 jaar onderwijs’ passeert van alles de revue: volgepakte aula’s, talloze rugzakken, broodtrommels, alerte en verveelde leerlingen, de geur van de gymzaal. Er wordt gekletst, geklierd, gedroomd en geleerd. Roxane en Martien raken in gesprek over het sociale aspect van een school, en hoe dat misschien wel het belangrijkste is. ‘School is een van de weinige plekken waar je écht veel verschillende mensen tegenkomt. Tijdens een opleiding en in je volwassen leven kom je al snel in een soort bubbel terecht.’

Op dit moment is de eerste grote overzichtstentoonstelling van Saodat Ismailova te zien in het EYE Filmmuseum. Binnen haar werk onderzoekt Ismailova de verbanden tussen de geschiedenis van Centraal-Azië en verschillende vormen van ‘onzichtbare’ kennis en identiteit. Ze slaagt er in collectieve en persoonlijke herinneringen met elkaar te verweven. In 2021 interviewden Elsbeth Dekker en Robbie Schweiger haar. ‘Het proces of intellectuele deel van mijn werk vindt plaats in het Russisch, terwijl het emotionele aspect tot uiting komt in het Oezbeeks.’ 

Na de overweldigende indrukken van nieuwigheid, blijft Cécile Verwaaijen met een dubbel gevoel achter na haar bezoek aan het recent heropende Koninklijk Museum voor Schone Kunsten in Antwerpen. ‘Dolend door een labyrint van de pas geverfde zalen vol oude meesters, werd ik overvallen door een enorme teleurstelling. Waar waren de vrouwelijke kunstenaars in dit enorme museum?’

Pleun Gremmen tovert in hun videowerken digitale werelden tevoorschijn, met behulp van 3D-animaties. De onderwerpen van dit werk dringen zich op vanuit frustratie. Zo dompelde Pleun zich onder in extreem-rechtse internetfora en bestudeerde onder meer de geradicaliseerde terrorist die in 2019 in Christchurch 51 mensen vermoorde. Ook maakte hen werken over de baarmoeder, waar Pleun in hun eigen leven diens relatie mee bevraagt.

In een serie publicaties en programma’s onderzoeken Mister Motley en ArtEZ Studium Generale samen met studenten, kunstenaars, schrijvers, wetenschappers en denkers de verbanden tussen tijd, arbeid en ecologie. In het openingsessay van de serie gaat Laure van den Hout aan de hand van de natuur als eerste klok in op een tijdsbeleving die gevormd wordt door toenadering en verwijdering. Denk aan de maan en de zon – dichterbij en weer verder weg – aan donker en licht, eb en vloed. Aan de hand van water en de verschillende gedaantes waarin dat zich aandient, laat Van den Hout zien dat je niet kunt afdwingen in welke staat je bent op welk uur, dat productiviteit in de mate waarop wij het gewend zijn waarschijnlijk veel te veel een geforceerde staat is. Dat maakbaarheid en maakbare tijd grenzen kennen.

In aflevering zestien van Kan niet bestaat niet vertelt Zena Van den Block over haar niet-gemaakte kunstwerk: een performance als straatartiest op een druk plein in Antwerpen. Verkleed als toerist zou Van den Block een verstilde pose aannemen op een sokkel en selfies maken van ‘echte’ toeristen wanneer ze geld in het potje werpen. De vergunning is binnen, de typische outfit met beige shorts en gebloemd hemd compleet, de sokkel gemaakt door een bevriende kunstenaar, en de selfiestick aangeschaft. Waarom het Van den Block nog niet gelukt is om de performance uit te voeren vertelt ze in gesprek met Maurits de Bruijn.

Els Cornelis (relationeel kunstenaar, docent en onderzoeker HKU (Hogeschool voor de Kunsten Utrecht) en Catelijne de Muijnck (programmamaker ArtEZ Studium Generale) spraken met studenten, docenten, wetenschappers, denkers en makers over hoe de Kunstschool van de Toekomst eruit zou kunnen zien. Het resulteerde in elf interviews waarin onderwerpen aan bod komen als sociale rechtvaardigheid, gedekoloniseerde curricula en inclusieve pedagogiek, maar ook: omgangsvormen, methodologieën, waarden, machtsstructuren en het schoolgebouw. Mister Motley publiceert vandaag een van de stukken uit die reeks, een gesprek met ruimtelijk kunstenaar en ontwerper Jack Bardwell.

In aflevering vijftien van Kan niet bestaat niet gaat Lieneke Hulshof in gesprek met Rinke Nijburg over ego, religie en de tegenstrijdigheden die in ieder mens verankerd zijn. Nijburgs niet-gemaakte werk zou een menselijk, eigentijds en universeel religieus moeten zijn: een voorstelling waarin Jezus Maria zou baren. Als Nijburg vervolgens stilstaat bij het idee dat religieus werk in de mode zou raken, schrikt hij en ervaart hij een innerlijk conflict: hij wil Jezus toch eigenlijk liever voor zichzelf houden. Terwijl hij ook voelt dat je hem juist aan iedereen zou moeten willen geven.

Deze week is Elma Čavčić te gast bij Kunst is Lang. In de schilderijen en collages van Elma is de Bosnische burgeroorlog uit jaren ‘90 altijd aanwezig. Soms op de voorgrond, in de vorm van geweren of silhouetten van soldaten, soms in verhulde, sluimerende vorm op de achtergrond, wanneer je op het eerste gezicht een zorgeloze familiepicknick bij een rivier ziet afgebeeld – totdat je ziet dat de lichamen in het water niet zwemmen maar drijven.