Film

In het Stedelijk Museum Amsterdam zijn in de tentoonstelling Circulate werken te zien van 21 kunstenaars die het medium fotografie op diverse en vernieuwende manieren inzetten. Jorne Vriens gaat voor Mister Motley de komende maand in gesprek met 3 van deze makers. Vandaag is de beurt aan Robert Glas: ‘Wat ik fijn vind aan de beeldende kunst, is dat je niet bent gebonden aan bestaande formats en andere kaders. Je kunt echt vanaf het begin af aan uitzoeken wat de vorm moet zijn.’

In het Stedelijk Museum Amsterdam zijn in de tentoonstelling Circulate werken te zien van 21 kunstenaars die het medium fotografie op diverse en vernieuwende manieren inzetten. Jorne Vriens interviewt voor Mister Motley komende maand 3 van deze makers. Als eerste spreekt hij met Hira Nabi: ‘Ik denk veel na over de samenstelling van licht en donker, over fotografie als de documentatie van tijd. Ik probeer het perspectief te veranderen, om zichtbaar te maken wat voorheen ongezien bleef.’

Overgeërfde trauma’s staan centraal in A real pain, de tweede film van Jessie Eisenberg – een eigenzinnige combinatie van een buddy comedy en een Holocaustfilm. De neven David en Benji reizen af naar Polen, om de plek te eren waar hun net overleden Joodse grootmoeder woonde. In de sobere apotheose van de film, bezoeken ze concentratiekamp Majdanek. Maurits de Bruijn bekeek A real pain en maakte kennis met een vorm van representatie die hij voorheen niet kende.

Vanaf vandaag draait No Other Land in de Nederlandse bioscopen, een documentaire van verschillende filmmakers die de gruwelijke Israëlische ontmanteling van Masafer Yatta vastleggen. Masafar Yatta is een verzameling van twintig bergdorpen op de Westoever, vestigingen die al op kaarten uit de negentiende eeuw te zien zijn. Maurits de Bruijn woonde de IDFA-première bij: ‘Er gleden golven van walging door het met rood pluche beklede Carré. Na anderhalf uur onrecht schoot het publiek uit de stoelen om zich over te geven aan een staande ovatie, die aanhield tot de Israëlische en Palestijnse filmmakers het podium betraden.’

Laure van den Hout zag de extatische film The Book of Flowers van Agnieszka Polska en werd gegrepen door parelachtige bloemknoppen en hallucinante meeldraden. Is het mogelijk om de biologische loop der dingen te veranderen, vraagt de voice-over van de film. En zo ja, wat zou daarvan de prijs zijn? Laure trekt een parallel met de onlangs verschenen film The Substance en schreef een kort essay over maakbaarheid en het hoofdpersonage dat de mens zich waant.

Kitty Maria onderzoekt als performancekunstenaar hoe het lichaam in onze maatschappij wordt ingezet voor werk. Hoe wordt het gedwongen aangepast om in een werkcontext te functioneren? Hoe kun je in een laboratorium interactie hebben met machines op andere manieren dan via de aan/uit-knop? En wat betekent het om door ziekte een lichaam te hebben dat niet productief kan zijn in onze efficiënte werkcultuur?

Berber Meindertsma bezocht Kunsthuis SYB voor de 4e Triënnale van Beetsterzwaag. De titel van de triënnale, It hûs is net ien, zette haar aan het denken over haar eigen ouderlijk huis, dat eveneens in Friesland stond, en wat het is dat een huis een (t)huis maakt. Ze gaat in gesprek met verschillende residenten van Kunsthuis SYB en reflecteert op vragen als ‘wat is een huis?’ en ‘hoe verhoudt die persoonlijke ruimte zich tot de wereld daarbuiten?’, die beladen voelen met de dagelijkse bombardementen van huizen in de oorlogen die worden gevoerd, de alsmaar stijgende huizen- en huurprijzen, en het strenger wordende asielbeleid.

Het zien van Andres Serrano’s film Insurrection, waarin beelden van de bestorming van het Capitool in Washington verwerkt zijn, was voor Hille Engelsma aanleiding om de retoriek en strategie van Keizer Augustus naast die van Trump te leggen. Beiden geven zodanig kleur aan actuele en historische gebeurtenissen, dat ze passen in hun belofte van een terugkeer naar, respectievelijk, de vermeende gloriedagen van de Romeinse Republiek en een ‘Great America’. Dat geidealiseerde beeld is niet alleen gevaarlijk, het is bovendien uitsluitend, racistisch en mensonterend.

Jorne Vriens beziet de trends in het kunstenveld: de blockbustertentoonstellingen en de nadruk op immersieve ervaringen. ‘Het is heel gewoon geworden om een tentoonstelling met een zekere urgentie te presenteren (‘niet te missen’) of er een ‘audiovisuele totaalervaring’ van te maken. Wat zegt dit over de wijze waarop er vandaag de dag over kunst wordt gedacht? En wat zou dit kunnen betekenen voor de manier waarop kunst en cultuur ruimte krijgen?’

Deze zomer rapporteren onze schrijvers over de werken die ze op vakantie tegenkomen. In Berlijn bleef Maurits de Bruijn hangen bij Marianna Simnett’s installatie WINNER. Wat zich op drie grote schermen ontvouwt is een dansperformance die de kleding, schwalbes, locatie en spelers van voetbal leent. Of andersom: een voetbalwedstrijd die dansers leent, een choreografie steelt en zich bedient van de dramaturgie van een videowerk. ‘WINNER zet voetballers neer als agressieve, stompzinnige, razende bruten. Daarmee levert de installatie een queer blik op de meest populaire sport ter wereld, geheel aansluitend op onze tijdsgeest waarin mannelijkheid wordt herijkt, en gedurende dat proces veelal op heel bevredigende wijze wordt beschimpt.’

Into The Great Wide Open en Mister Motley slaan de handen ineen om de kunst die tijdens het festival op Vlieland zal neerstrijken voor een breder publiek te ontsluiten. In de podcast Kunstklanken maak je kennis met de kunstenaars die samen het kunstprogramma van het komende festival vormgeven.

‘Het lezen van Mijn moeder lacht doet pijn,’ aldus Lena van Tijen. ‘In lange zinnen zonder interpunctie, waarin het perspectief verspringt tussen eerste en derde persoon, tekent zich een beeld af van een vrouw die een afgrond nadert.’ Lena schrijft over de memoires van Akerman, de tentoonstelling Chantal Akerman. Travelling in Bozar, en over een moeder en dochter die een intens vervlochten leven leiden. ‘Donkere gedachten zijn zwarte gaten, je kunt erin verdwijnen. Dit betekent niet dat de donkerste gedachten ook het meest waarachtig zijn.’