Kunstpraktijken die zelfstimulerende expressie omvatten, zijn lange tijd gegroepeerd onder de naam ‘Outsider Art’, een omstreden term die autodidactische kunstenaars en kunstenaars met een handicap letterlijk buiten het middelpunt van het artistieke discours plaatst. Veel van deze praktijken worden gekenmerkt door hun directheid, waarbij het maken gedreven lijkt te worden door een verlangen naar interactie met de wereld. Dat kunst emoties kan overbrengen, snappen we wel, maar hoe zit het met de sensatie van de hand die tegen het papier duwt, met het voelen van een kleur in je buik, met het vasthouden van een camera met flapperende handen? Wat als we kunst benaderen vanuit de lichamelijke bewegingen die ten grondslag liggen aan haar totstandkoming, en onze focus verleggen naar de zintuiglijke ervaring van het maken? En hoe maken we ruimte voor praktijken waarin de lichamelijke stimulatie van het maakproces even belangrijk, of zelfs belangrijker is dan het resulterende werk? 

Het afgelopen half jaar interviewden Maurits de Bruijn en Lieneke Hulshof voor de podcast Kan niet bestaat niet twintig Nederlandse en Vlaamse kunstenaars over kunstwerken die niet bestaan. Praten over kunstwerken die nooit gemaakt zijn, is praten over ideeën en dromen. De gesprekken gingen daardoor ook over wat dat eigenlijk betekent, slagen en mislukken? In dit essay reflecteert Lieneke Hulshof aan de hand van deze twintig gesprekken op hoe in de ogen van de kunstenaar zelf een succesvolle kunstpraktijk eruitziet en welke onzichtbare mythes, aannames en structuren van het hedendaagse kunstenveld daaraan ten grondslag liggen.

Binnen en buiten de kunstwereld gaat het dan vaker dan ooit over het koloniale verleden, maar één kant van het verhaal krijgt daarbij de meeste aandacht: het leed. Met Someone is Getting Rich wil het Tropenmuseum belichten wie er heeft geprofiteerd en wie er nog altijd profiteert. Roxane Soudager bezocht de tentoonstelling met cultureel ondernemer en theatermaker Ira Kip. ‘Het wordt hier zo duidelijk hoe groot de rol van Nederland is geweest in het creëren van het koloniale systeem. Maar niemand weet het!’

Middels haar Touch Based Art Rituals en haar kunstprojecten onderzoekt Neoza Goffin hoe psychologische verandering en genezing bij anderen kunnen ontstaan. Linda Selena Boos bezocht het volledig in lila gehulde atelier van Neoza en sprak haar over haar praktijk waarin rituelen, tantra en verwerkingsprocessen samenkomen: ‘Aanraking, ook van vreemden, is iets dat onze lichamen nodig hebben.’

Samen met docent Nederlands Martien Bos bezoekt Roxane Soudagar School – verliefd, verveeld, verslapen in het Fotomuseum Den Haag. In deze ‘fotografische reis door 150 jaar onderwijs’ passeert van alles de revue: volgepakte aula’s, talloze rugzakken, broodtrommels, alerte en verveelde leerlingen, de geur van de gymzaal. Er wordt gekletst, geklierd, gedroomd en geleerd. Roxane en Martien raken in gesprek over het sociale aspect van een school, en hoe dat misschien wel het belangrijkste is. ‘School is een van de weinige plekken waar je écht veel verschillende mensen tegenkomt. Tijdens een opleiding en in je volwassen leven kom je al snel in een soort bubbel terecht.’

In de allereerste aflevering van Kunst is Collectief – de voorjaarsreeks van Kunst is Lang – zijn Tessel Brühl, Roos Pollmann, Flavia Faas en Céline Talens van Questions Collective te gast. Als welke lekkernij voelen zij zich op de dag van de opname? In gesprek met Luuk Heezen vertelt Questions Collective over hoe deze vraag en andere werkvormen bijdragen aan het blijven ontwikkelen van hun collectieve samenwerking, wat het belang is van een opperhoofd per project en over de ongekende kracht van ‘emergency eggs’.

In aflevering negentien van Kan niet bestaat niet gaat Lieneke Hulshof in gesprek met Jot Fau over een pornografische film, die Fau tot op heden niet heeft gemaakt. Fau neemt ons mee in haar zoektocht naar het antwoord op de vragen: ‘Wie ben ik? En door wie en wat wordt dit gevormd?’

Na de overweldigende indrukken van nieuwigheid, blijft Cécile Verwaaijen met een dubbel gevoel achter na haar bezoek aan het recent heropende Koninklijk Museum voor Schone Kunsten in Antwerpen. ‘Dolend door een labyrint van de pas geverfde zalen vol oude meesters, werd ik overvallen door een enorme teleurstelling. Waar waren de vrouwelijke kunstenaars in dit enorme museum?’

Pleun Gremmen tovert in hun videowerken digitale werelden tevoorschijn, met behulp van 3D-animaties. De onderwerpen van dit werk dringen zich op vanuit frustratie. Zo dompelde Pleun zich onder in extreem-rechtse internetfora en bestudeerde onder meer de geradicaliseerde terrorist die in 2019 in Christchurch 51 mensen vermoorde. Ook maakte hen werken over de baarmoeder, waar Pleun in hun eigen leven diens relatie mee bevraagt.