Tarrah Krajnak – het proberende lichaam als instrument

Krajnak zit op de grond, haar lichaam ontbloot, haar benen opgekruld. Ze houdt haar buik niet in, spant niets zichtbaar aan, behalve haar linkerhand, daarmee houdt ze een zelfontspanner vast, ook de kabel van het apparaat is duidelijk in beeld gebracht. Haar greep is ferm, ze kijkt recht in de lens met een zekere, kalme, ietwat uitdagende blik.
De zwart-witfoto is onderdeel van de serie Master Rituals II: Weston’s Nudes (2020) waarin Krajnak reflecteert op de beroemde naaktportretten van de 20ste-eeuwse Amerikaanse fotograaf Edward Weston. Hij bracht hun, volgens de Westerse schoonheidsstandaarden conventioneel aantrekkelijk, naakte lijven zonder hoofd en enig andere context in beeld.
In haar serie vervult Krajnak duidelijk een dubbelrol van model en fotograaf. Ze speelt met grenzen rondom zelfbeschikking, objectificatie en representatie waar ze met behulp van triplexplaten, stenen en sokkels de randen van de foto’s van Weston suggereert. Randen die ervoor zorgden dat er weinig ruimte overbleef voor de vrouw in geheel. Tegelijk is op veel foto’s haar hoofd en blik wel degelijk in beeld gebracht, evenals haar atelier – ze is een mens van vlees en bloed, met een léven.
Krajnaks werk is reactief, conceptueel, ze werkt zowel in studio als in het veld, combineert tekst met stilstaand en videobeeld, experimenteert met verschillende ontwikkeltechnieken, drukt al haar foto’s zelf af. Haar camera leidt als onderzoeksmiddel om maatschappelijk en persoonlijke urgente thema’s uit te diepen en regelmatig werk van vakgenoten te bevragen.

Krajnak werd geboren in Lima in 1979, het jaar dat het begin van de roerige ‘vuile oorlog’ in Peru inluidde. Ze werd geadopteerd en groeide op bij witte ouders in de Verenigde Staten. Als kunstenaar met Peruaanse achtergrond die als trans-etnisch geadopteerd is, merkte Krajnak op dat haar vroege jeugd onlosmakelijk verbonden is met bredere problemen zoals sociaaleconomische ongelijkheid. Ze ziet ook de blijvende erfenis van koloniale machtsstructuren die verantwoordelijk zijn voor het onderdrukken, uitwissen en overheersen van inheemse lichamen en culturen. Krajnak maakt gebruik van haar transraciale lichaam als een krachtig middel om in te grijpen in historische beelden en een nieuwe geschiedenis te schrijven.

Zo ook in de serie RePose (2005-2023) waar ze zichzelf jarenlang in zogenaamde ‘vrouwenposes’ vastlegt, de voorbeelden afkomstig uit de mode, monografieën van kunstenaars en vintage pornografische tijdschriften. Sommige poses ogen ongemakkelijk, precies Krajnaks punt: met haar lichaamsbouw past ze niet in de benauwde mal van de westerse schoonheidsidealen. Hoe worden ideaalbeelden gevormd, hoe kijken we naar het lichaam van vrouwen? Hoe presenteren zij zichzelf? Hoe kunnen we normen en macht herdefiniëren, ruimte uitbreiden? Een groot deel van de foto’s is in beweging vastgelegd – een mond staat open, handen houden vast, laten weer los, Krajnak danst, ze staat, ze heft haar handen naar de hemel, ze ligt in een kramp, ze houdt zichzelf vast, ze probeert.
Door zo openlijk te experimenteren met vorm en beweging en concepten van toe-eigening en objectificatie open te breken, roept Krajnak op indirecte, maar doeltreffende wijze de kijker op om even reactief, vragend en reflectief te zijn. Dat effect had ze in elk geval op mij, als mens en als maker. Ik realiseerde me opnieuw hoe je pas echt iets kunt bijdragen wanneer je niet bang bent om naar binnen te gaan, jezelf als instrument te laten leiden, steeds weer op zoek te gaan naar urgentie en daar waar het schuurt te zoeken naar een passende vorm om juist dát verhaal te vertellen.

De tentoonstelling ‘’Shadowings: A Catalogue of Attitudes for Estranged Daughters’’ met verzamelwerk van Tarrah Krajnak is tot 3 maart 2024 te zien in Huis Marseille in Amsterdam.