Saskia Janssen – Diamonds in the Sky part 4

27 december 2013

DONDERDAG, 17 MEI 2013
JACK NICHOLSON
Een groepje van vijf patiënten wil graag op excursie. Sommigen zitten hier al jaren en willen heel graag af en toe het terrein af. Ze willen graag naar het Rijksmuseum, dat is net weer open en het is de hele tijd op tv. Ze willen het graag in het echt zien. Allemaal komen ze van een gesloten afdeling maar hebben al bepaalde ‘vrijheden’ dus het moet lukken. Eén van de vijf, René, organiseert het allemaal, met broodjes en al.
Vorige week hebben we al een klein uitstapje gemaakt met vier patiënten van dezelfde afdeling. We zijn naar een fort eiland in de buurt geweest. Misschien ziet onze groep er als een merkwaardige mix van mensen uit want iemand op het eiland vraagt ons spontaan wat wij eigenlijk voor een groep zijn, en waar wij van zijn. René antwoordt meteen: “Wij zijn van “One flew over the Cuckoo’s nest” en wijzend op mij: en zij is Jack Nicholson.”

WOENSDAG, 22 MEI 2013
BEELDENDE THERAPIE
Vandaag bij de beeldende therapie. Het is op een gesloten afdeling waar ook de tbs afdeling is.
De therapie ruimte is gezellig met veel materialen en een grote werktafel in het midden. Het heeft iets weg van het handenarbeidlokaal op een middelbare school. Er zitten vier wat oudere patiënten aan tafel. Eén tekent een boom en een ander werkt heel netjes aan een kleurplaat. In een kast liggen werken van klei en papier. Er ligt ook een beschilderd eierdoosje tussen. Het stelt me wel gerust dat tbs-ers ook gewoon eierdoosjes versieren.
De therapeute laat me verschillende tekeningen uit de therapie sessies zien. Meerdere patiënten werken bijvoorbeeld om de beurt aan dezelfde tekening op één vel papier waarbij niet alleen geobserveerd wordt wát ze tekenen, maar ook hoe ze met de tekeningen van anderen omgaan. Of ze bijvoorbeeld contact maken met andermans werk, of er altijd omheen gaan of er gewoon dwars doorheen gaan. Er is ook een opdracht waarbij men zichzelf moet tekenen als boom, nú en als boom over een jaar. Het zijn fascinerende tekeningen om naar te kijken. Ik kan het niet vergelijken met tekeningen die ik eerder ergens zag.

VRIJDAG, 24 MEI 2013
HANGMAT/VANGNET
Ik ben altijd gefascineerd geweest door de grote vangnetten die in een circus onder de trapeze hangen.
Ik bedenk me dan hoe je risicoloos van alles aan de trapeze kan uit proberen omdat je altijd weer in dat veilige verende net terechtkomt. Ik vind een net ook een heel mooi object. Het is eigenlijk niets; als je het uit elkaar haalt is het gewoon een hele lange draad. Maar geweven op een bepaalde manier wordt het een constructie, die op zichzelf ook een intrigerend ding is; je kunt er mensen of dieren mee redden maar ook mee vangen of verstrikken. Een positief en negatief ding tegelijk.
Op de afdeling Roosenburg zag ik dat er netten in de trappen¬huizen zijn gespannen om zelfmoorden te voorkomen. Ik vind het net ook een mooie metafoor voor de psychiatrische instel¬ling zelf. Patiënten lijken verstrikt in hun eigen net hier, terwijl de instelling tegelijkertijd als een groot vangnet fungeert.

Ik ben van plan een heel groot net maken en dat te hangen tussen de bomen op het terrein. Een soort combinatie van een enorme hangmat en een vangnet: een groot geruststellend net om in te liggen. Gewoon om een moment helemaal niets te doen en helemaal in ‘het Nu’ te zijn en naar de lucht te staren. Het liefst wil ik de netten ook zelf knopen van repen textiel, samen met de patiënten. Maar dat blijkt geen realistisch idee. Met de concentratie problemen die de meesten hebben gaat het heel lang duren voor dat we ook maar een klein stukje af zouden hebben.
Van een collega kan ik grote stukken fel blauw net overnemen. Die ga ik samen met een paar patiënten aan elkaar maken tot één groot net en dit geheel gaan we ophangen tussen de bomen.