Recensie: Hypersubjective van Michael Tedja
Het volle leven in het Centraal Museum
Als de kunst een oververhitte sauna is, dan is Michael Tedja (Rotterdam 1971) daarin het ijskoude dompelbad: zo, dat frist op! In de kunst gaat het om alles of niets is, en in het geval van Michael Tedja is het alles en dan nog een beetje meer. Overdaad baat. Zijn tentoonstelling ‘Hypersubjective’ die nog tot 14 oktober 2018 in het Centraal Museum te zien is, is een overrompelend vertoon van de daad bij het woord voegen. Ongeveer gelijktijdig met deze SHOW – tentoonstelling of expositie is in dit geval een te berkrompen voorstelling van zaken – verscheen Tedja’s boek ‘De briljante man’, een minstens zo overweldigend vertoon van verbeeldingskracht als de presentatie van zijn 134 grote tekeningen. Michael Tedja toont het volle leven.
‘Hypersubjective’ is zonder meer een van de beste en belangrijkste tentoonstellingen van dit jaar. Wat Michael Tejda vooral aantoont is dat hij als kunstenaar niets uitsluit en juist daarom uiterst selectief moet zijn. Het is zijn lot dat hij altijd meer niet kan laten zien dan wel, hoe groot de hoeveelheid en diversiteit aan tekeningen ook is. ‘Hypersubjective’ is een aderlating, waarbij het bloed kruipt waar het niet gaan kan. Alles beweegt door elkaar en wordt bij elkaar opgeteld of tegen elkaar weggestreept; het is een wonderbaarlijke vermenigvuldiging en deling ineen. De wanden in de betrekkelijk bescheiden tentoonstellingszalen zijn van onder tot boven bedekt met grote ingelijste tekeningen met glas ervoor wat de show tot een spiegelpaleis maakt. Daardoor worden die bescheiden museumvertrekken omgewerkt tot een schaamteloos monumentaal display van het kunnen van de kunstenaar. Zo kan het dus ook: tekenen als een dolle en schijt hebben aan de mores van de witte doos die het museum maar al te vaak is. Hoe subjectief het werk ook is, je ziet overal jezelf in het werk terug. Tedja trekt je erin. Zelfs als je een heel snelle rondgang door de geschakelde smalle corridors maakt, kun je er niet aan ontkomen. Het is een blik op een binnenwereld die reflecteert wat er buiten aan de gang is en hoe dat de ratio en het gevoel van de kunstenaar beïnvloedt. Waar in de kunst nu een tweedeling wordt gekoesterd tussen sociaal maatschappelijke kunst die politiek activistisch is en de vrije, autonome verbeeldingswereld die los van alles en iedereen een eigen universum schept, bewijst Tedja dat die twee uitersten ook als eenheid kunnen functioneren. Hij gaat in zijn atelier, afgesloten van alles en iedereen, als een razende tekeer om het werk te kunnen maken dat als een elektrische stroom aan hem ontsnapt, maar tegelijkertijd heeft hij al zijn antennes uitstaan en leidt hij buiten zijn studio een druk en liefdevol leven in de maatschappij die erom vraagt voortdurend positie te kiezen en verantwoordelijkheid te nemen. Dat doet hij dan ook voluit.
Tedja zelf ziet het tekenen als een bewuste beperking van zijn idioom. In eerdere exposities liet hij woeste schilderijen, uitbundige collages, complexe installaties en ruimhartig multimedia werk zien. Voor hem is het maken van een tekening dan een eenvoudig en direct uitdrukkingsmiddel waarin hij zich concentreert op zijn handschrift. Zijn signatuur is alleen zo veelzijdig dat hij in samenhangende series tekeningen nagaat wat hij tot uitdrukking kan brengen over figuratie en abstractie, over taal en teken, over schrift en beeld, over afkomst en bestemming, over van alles en nog wat. Niets eraan is braaf of belerend. Alles is uitgesproken, scherp en stellig. Het is niet voor rede vatbaar maar vatbaar voor vriend en vijand. Wie niet voor hem is, mag tegen hem zijn. Hier, pak aan! Hij zet zichzelf op het spel: zijn eigen leven, zijn identiteit, zijn persoonlijkheid met al zijn talenten en tekorten. Hoe meer hij van zichzelf laat zien, hoe duidelijker het wordt dat hij niet het onmogelijke kan verrichten. Hij reikt naar het hoogst haalbare, maar kan er vaak ook niet bij, maar Michael Tedja laat niet af, geeft niet op.
In de tekenkunst getuigt deze tentoonstelling van grote overtuigingskracht. Tedja is een virtuoos die er niet voor terugschrikt om op een baldadige manier het tekenambacht te bevragen op zijn verdiensten en wat die hem te bieden hebben. Op het oog is het impulsief werk, maar de tekeningen bewijzen zich op den duur als weloverwogen in de inzet van middelen en technieken. Michael Tedja denkt na als hij tekent. Hij volgt met zijn hand de gedachten die door zijn hoofd tollen en trekt daaruit conclusies. Hij maakt een punt. Hij is niet wie hij in de ogen van anderen is. Hij is zichzelf.
De tentoonstelling is nog tot en met 14 oktober te zien in het Centraal Museum, klik hier voor meer info.
Ook adverteren op mistermotley.nl ? Stuur dan een mail naar advertenties@mistermotley.nl