Pr-kunstmachines; #instaart #stayabstract #viewoftoday
Er ligt een enorme tendens op ‘gelukkig’ zijn, of op zijn minst het uiten hiervan. Zeker wanneer het aankomt op social media. Deze stroom aan continue verantwoording van een gelukkig bestaan wordt vervolgens samengevat in pakkende hashtags. #Foodporn, #instaart, #stayabstract; ze komen allemaal voorbij, en zo onderhand dringen ze ook steeds meer binnen bij musea en andere culturele instellingen. De nieuwe generatie kunstkijkers – en -critici? – lijken musea bijna te forceren hun locatie ‘Instagramable’ te maken. Maar wat is hier eigenlijk de consequentie van?
Je kunt stellen dat er vrijwel geen kritische influencers zijn, want dat werkt niet.
Een grote doelgroep waar musea zich vandaag de dag op richten zijn de millennials en dan specifiek op hen die we influencers noemen1. Deze mysterieuze entiteiten hebben een enorme groep aan volgelingen op social media platformen waardoor ze perfect kunnen adverteren voor musea en andere culturele instellingen. Zij tonen ons de places to be en vertellen ons waarom deze plekken zo de moeite waard zijn in o.a. filmpjes en fotoreportages waarin de boodschap niet is ‘kijk eens wat ik vandaag zag’, maar ‘kijk eens waar ik vandaag was’. Eten, de natuur en zeker ook kunst worden in die zin consumptiegoed en decorstuk; een lekker hapje om online vluchtig te verteren, waarbij de nadruk niet eens écht ligt op de kunst, maar op de influencer – als persoon – zelf. Hierdoor kun je stellen dat er vrijwel geen kritische influencers zijn, want dat werkt niet. Ten eerste speelt hij/zij zelf de hoofdrol, en ten tweede verkoopt iets, dat niet leuk is, niet. Hierdoor zijn influencers überhaupt een heel raadselachtig verschijnsel als we nagaan dat het woord ‘influence’ letterlijk beïnvloeden betekent, waar het lijkt dat zij alleen beïnvloeden in positieve zin en naar de wens van door wie zij worden ingehuurd.
Voor onder andere deze influencers worden er verschillende plekken ingericht binnen musea die zogenaamd ‘Instagramable’ zijn. Zo heeft het Tropenmuseum bijvoorbeeld bij de tentoonstelling Cool Japan een speciale selfiekamer en bij de installatie Through the Wall van kunstenaar Song Dong in Museum Voorlinden werd van tevoren al gedacht dat het een hit op Instagram zou worden. Ook organiseert het museum bij verschillende tentoonstellingen speciale instameet programma’s, maar wat is het resultaat van deze verlegde focus binnen het kunstmuseum?
Door de haastigheid en de focus op entertainment naar binnen te halen kun je je op den duur afvragen waarvoor je bezoekers nog komen.
Het vluchtige karakter van een platform als bijvoorbeeld Instagram gaat in zekere mate in tegen de oorspronkelijke waarden van een museum. Instanties die automatisch gewijd zijn aan bewaren, conserveren en archiveren, want zijn musea niet juist de plekken waar de tijd kan stilstaan? Plekken van concentratie; fysieke ruimtes waar een goede dosis twijfel en chaos wordt gezaaid? Met kunstwerken die lang niet altijd glanzen of uitbundig, groot en uitgesproken hoeven zijn. Door de haastigheid en de focus op entertainment naar binnen te halen kun je je op den duur afvragen waarvoor je bezoekers nog komen; voor de kunst die jij tentoonstelt en de ervaring die dat met zich meebrengt, of komen zij vooral omdat deze kunst hen helpt zichzelf zo ‘uniek’ en ‘eigenzinnig’ mogelijk uit te drukken op het internet?
If you can’t beat them, join them. Zo las ik een artikel2 waarin een artistiek directeur haar keuze voor het licht in haar instelling niet baseerde op hoe het de kunst die er werd tentoongesteld zou beïnvloeden, maar er werd gekeken naar welk licht nodig was voor een mooie foto op Instagram. Geen warm licht, maar witlicht.
Diverse aspecten maken een foto insta-waardig, maar wat over het algemeen opvalt zijn toch de felle, vrolijke kleuren. Waarvan een kleur in het bijzonder interesse opwekt: Millennial pink, omschreven als ‘een soort grapefruitschaduw van abrikoos-achtig zalmroze’, sluit nauw aan op de tendens die in de eerste alinea besproken wordt. De tendens van ‘gelukkig’ zijn. De kleur geeft een passende illustratie van hoe de millennial wil zien; door een roze bril, en hoe zij zich over het algemeen willen voelen; als een individu, fantasievol en veelal gekoesterd. Ze is zo zacht, zoet en kwetsbaar.
Het kleurtje sluit nauw aan op de hedendaagse ‘happy go lucky’ levensstijl.
De kleur doet denken aan die gruwelijk zoete kauwgom, waarvan iedereen weet dat die gaatjes veroorzaakt, desalniettemin sluit het kleurtje nauw aan op de hedendaagse ‘happy go lucky’ levensstijl. Kunst daarentegen past hier meer dan eens niet in thuis; zij kan choqueren, verbazen en wringen, en hoewel het doel van het museum waarschijnlijk echt wel groter is dan alleen naamsbekendheid verkrijgen via Instagram, valt zeker niet te ontkennen dat het zo plat en vluchtig inzetten van sociale media deze belangrijke waarden van het museum en van het kunstwerk kunnen vertroebelen. Instagram heeft een enorm bereik en veel mogelijkheden door de visuele eigenschappen, daar zouden juist musea toch ook artistieker, spannender en inhoudelijker mee om kunnen gaan? Het is een feit dat lang niet alle musea zich zo uitgesproken bezig houden met deze veranderingen, maar betreft hen die wel meegaan met deze trend, hoop ik van harte dat zij ook in 2019 blijven waken geen ‘attracties’ te worden – die precies de juiste belichting, een verscheidenheid aan achtergronden en een naar behoren lekkere hoeveelheid ‘eigenzinnigheid’ bieden, slechts voor de prijs van een toegangsbewijs.
Ook adverteren op mistermotley.nl ? Stuur dan een mail naar advertenties@mistermotley.nl