Poetin kan me niet tegenhouden om kunst te maken!

Drie onderwerpen kristalliseerden zich uit, terwijl hij een diepe duik nam in zijn herinneringen en gevoelens: de geschiedenis van Oost-Europa, de queer cultuur en de kerk. Shantar ontwierp zes kostuums die geïnspireerd zijn op drie vrouwen: zijn moeder, grootmoeder en oudtante, en drie plaatsen die zijn jeugd markeren: zijn school, de kerk en zijn grootmoeders huis. Het resultaat is een hedendaagse vertaling van artefacten, waarbij hij tweedehands kleding en stoffen opnieuw gebruikt en tot leven brengt in twee videoperformances.

Sinds de inval van Rusland in Oekraïne houdt hij voor Mister Motley een dagboek bij over zijn eigen positie als kunstenaar.

2.03.22

Mijn naam is Denys, en ik ben een Oekraïense queer immigrant.
Ik ben een kunstenaar.
Sinds een week wordt mijn moederland aangevallen.

Ik heb het gevoel dat ik geen woorden heb en tegelijkertijd wil ik zoveel dingen zeggen. Als kunstenaar voel ik me vaak nutteloos. Ik heb geen beroep dat in onze maatschappij als “nuttig” wordt beschouwd. Ik ben geen schrijver, zelfs geen spreker. Ik weet niet wat ik moet zeggen, ik weet niet wat de lezer wil lezen. Dat alles goed zal komen? Het komt wel goed!

Het Oekraïense volk is een sterke natie, de hele wereld kijkt nu naar Oekraïne, heel Europa is aan het demonstreren. Ik hoop dat dit het begin zal zijn van een nieuwe wereld, waarin we samen komen om te protesteren tegen elke oorlog en dat we elke vluchteling zullen accepteren, niet alleen de Europese. Het is ergens grappig om dit op te schrijven, want mensen uit Oekraïne en andere Oost-Europese landen worden vaak gezien als tweederangs Europeanen, en er was een oorlog voor nodig om het Westen te laten realiseren dat we op hetzelfde continent leven en gelijkwaardig zijn. We zijn niet alleen het Oostblok! We zijn geen Sovjets meer! We zijn Rusland niet! Ik hoop dat het Westen dit nu begrijpt.  Maar ik ben hier niet om over politiek te praten, of om te spreken voor een natie, voor een groep mensen. Ik ben hier om te doen wat ik het beste kan, verhalen vertellen en over kunst praten. Ik zal mijn verhaal vertellen, het is mijn en alleen mijn waarheid.

Ik ben geboren in Oekraïne; mijn familie groeide op in de Sovjet-Unie. Toen ik 3 jaar oud was, en Oekraïne al 9 jaar onafhankelijk was, emigreerden mijn moeder en ik naar Zwitserland. Ik ben daar opgegroeid, en je zou nu kunnen denken: Zo, dan ben je Zwitsers! Maar om Dakota Johnson te citeren ” Actually no, that’s not the truth, Ellen.” Natuurlijk word je beïnvloed door het land waar je woont, maar toch word je meestal opgevoed door je moeder of vader. Je kunt de persoon uit een land halen, maar je kunt het land niet uit een persoon halen (7.03.22 Of zoiets, ik weet het niet meer zeker). Ik heb me laten wijsmaken dat je in onze maatschappij in één lade moet passen. Je kunt niet in meerdere laatjes tegelijk passen. Ik geloofde dat ik nergens vandaan kwam, het buitenbeentje dat nergens bij hoorde. Ik ben echter gewoon een Europeaan, ik spreek meerdere talen, ik heb meerdere culturele achtergronden, ik ben queer – ik ben hybride. In mijn kunst heb ik geprobeerd mijn identiteit te verkennen, de geschiedenis van mijn familie samen te voegen en mijn eigen stem te vinden. In mijn master aan de Koninklijke Academie in Antwerpen moesten we een vraag vinden waar we aan wilden werken. Ik stelde mezelf twee eenvoudige vragen: Wie ben ik en waar kom ik vandaan?

Ik geloofde toen dat ik op deze vragen geen antwoord zou vinden. Ik dacht dat ik in de loop der jaren verschillende facetten van het antwoord zou ontdekken.

3.03.22

Minstens 10 keer per dag wil ik gaan zitten om verder te werken aan deze tekst en minstens 20 keer per dag is er nieuwe informatie, zijn er nieuwe emoties. Ik ga van niet weten wat te doen of te zeggen, naar nieuwe energie en een verlangen om iets te veranderen. Ik schrijf normaliter niet echt meer in mijn artistieke praktijk, hoewel ik nog steeds vaak taal toepas, maar in de donkerste uren van mijn leven heeft schrijven me altijd geholpen om er doorheen te komen.

Ik vervolg nu mijn brief van 2.03.22

Ik dacht dat ik in de loop der jaren verschillende facetten zou ontdekken, dat ik mijn hele leven naar deze antwoorden zou zoeken. Maar op het moment dat Rusland Oekraïne binnenviel, kreeg ik plotseling een antwoord. Ik ben Oekraïner. Er is dus één antwoord op de twee vragen (7.03.22 maar er verschenen vele nieuwe vragen). Wat ga ik doen met dit nieuwe besef? Wat ga ik doen met mijn onderzoek van twee weken geleden? Van de afgelopen jaren?

Ik ben momenteel in Zwitserland voor mijn werk. Ik ben de vertaler voor een uitwisselingsprogramma van de kunsteducatie afdeling aan de Zürich University of the Arts, met Zwitserse en Armeense studenten. Ik vertaal Duits – Engels – Russisch. In het begin ging het goed, maar in het midden van de eerste week begon de oorlog. De meest recente oorlog in Armenië, vorig jaar, vond plaats met nauwelijks media-aandacht en zonder sancties tegen Azerbajdzjan. Tijdens de vredesbijeenkomst in Rusland verloor Armenië een groot deel van zijn grondgebied aan Azerbeidzjan. Oekraïne steunde Azerbeidzjan en Turkije omdat zij beloofden de Krim aan Oekraïne terug te geven. Ik ben bevriend met alle Armeniërs in de groep, we lachen veel, vertellen moppen in het Russisch, luisteren naar Russische muziek, het vormt een welkome afleiding. Sorry, dit was slechts een klein inzicht in de vreemde situatie waarin ik me nu bevind, naast dat er oorlog aan de gang is (7.03.22 Don’t feel Sorry dear). Ik ben naar Zwitserland gegaan om mijn familie te zien, het is fijn, mijn moeder en ik kunnen er tenminste voor elkaar zijn.

4.3.22

De totale uitputting van mijn lichaam helpt me om niet helemaal in elkaar te storten. Maar hoe kan ik slapen als mijn land uit elkaar valt? Ik vroeg het gisterenochtend aan mijn moeder: Wat moet ik doen, ik weet het niet meer? Ik kan niet huilen waar mijn moeder bij is; zij mag niet degene zijn die mij troost. Mijn afstudeerproject Motherland, ging over de sterke vrouwen in mijn leven. Het is tijd om dat wat zij mij geleerd hebben in daden om te zetten – om sterk te zijn. Ze hebben hun land al eens verloren; ze mogen het niet nog eens verliezen. Ik probeer mijn oma één keer per dag een bericht te sturen, het is moeilijk. Ik heb geen woorden, in geen van de talen die ik ken. Dus ik vraag haar gewoon, hoe alles daar is, in mijn klote Oekraïne.

Ik kreeg de afgelopen dagen veel berichten van mensen en vrienden, met de vraag of mijn familie veilig is. Ik begon de berichten van mijn grootmoeder te vertalen en op Instagram te plaatsen. Ik kan niet zeggen of ze veilig is of niet, maar ik kan wel haar woorden delen. Mijn grootmoeder is momenteel in het zuiden van Oekraïne in de regio Cherson, in de stad met dezelfde naam. De stad en de regio zijn bezet door het Russische leger, er is daar GEEN Oekraïens leger. De mensen moeten zichzelf verdedigen, en toen een groep jonge jongens dat probeerde, werden er onmiddellijk 15 gedood. Het is momenteel mogelijk om overdag de stad te verlaten om voedsel te halen, ook de ‘groene corridor’ komt er eindelijk aan, om voedsel en medicijnen te brengen en de gewonden te evacueren.

We zien in het nieuws dat in Rusland ouders met kinderen en oude mensen worden gearresteerd omdat ze protesteren tegen de oorlog. Moeders in Minsk (Wit-Rusland) werden gearresteerd in de kerk nadat ze hadden gebeden voor hun zonen in Oekraïne, terwijl Loekasjenko iedereen vertelt dat hij Oekraïne niet aanvalt, maar dat hij alleen zijn land wil beschermen. Neem me niet kwalijk, maar tegen wie? Wie valt er momenteel opnieuw Wit-Rusland aan, heb ik dat stuk gemist?

Beste Russische en Wit-Russische mensen, ik weet dat jullie bang zijn, ik weet dat jullie gehersenspoeld zijn, maar alsjeblieft: Jullie kunnen deze oorlog stoppen. Er zal niet genoeg plaats zijn in de gevangenissen voor het hele land. Maar jullie land zal een gevangenis worden als jullie nu niets doen. Poetin dreigt met kernwapens, hij heeft Tsjernobyl al aangevallen, hij valt nu de Zaporizja kerncentrale aan, de grootste in Europa, als die ontploft zal de ramp tien keer groter zijn dan Tsjernobyl, schrijft Dmytro Kuleba (minister van Buitenlandse Zaken uit Oekraïne).

En tenslotte, geachte Westen,

Ik krijg steeds nieuwe updates, terwijl ik dit schrijf. Ik voel me stom.

Ik wil naar mijn plaatselijke tweedehandswinkel om materialen te kopen voor een nieuw project. Het was een van de redenen om naar Zwitserland te gaan, om spullen te verzamelen voor nieuwe kostuums en vlaggen. Het voelt stom om het te doen. Moet ik mijn artistieke praktijk voortzetten? Kan ik doorgaan? Mam, zeg me alsjeblieft wat ik moet doen, ik ben de weg kwijt. Ik schrijf in de woonkamer, ik huil in de woonkamer.

Ik ga naar de tweedehandswinkel, om frisse lucht en materiaal te halen.
Poetin kan me niet tegenhouden om kunst te maken!

Ik zit nu in de trein, op weg naar mijn laatste werkdag. Ik ben blij dat ik deze dagen aan een project heb gewerkt dat veel van me eiste, het heeft voor afleiding gezorgd.

Ooit wilde ik heel graag uitgenodigd worden voor een sollicitatiegesprek en ik zag een pak in een tweedehandswinkel, ik zei tegen mezelf: Ik koop dit pak voor mijn sollicitatiegesprek. Twee weken later werd ik uitgenodigd voor het gesprek, en ik droeg mijn pak. Vandaag heb ik een grijs pak gekocht in de plaatselijke tweedehandswinkel. Ik zal het dragen om het einde van de oorlog te vieren, laten we hopen dat deze magische truc twee keer zal werken.

Voordat ik naar mijn werk ga, heb ik een afspraak met Alina Kopytsa en Nika Timashkova, twee Oekraïense kunstenaars die in Zwitserland wonen. Zij zullen beiden een werk schenken voor een komende tentoonstelling in Antwerpen. Anna Potsiluyko en ik hebben de Motherland Movement (@motherland.mvmt) opgericht, om geld in te zamelen voor humanitaire hulp in Oekraïne. We zullen vooral @blackpeopleinukraine en @help.ua.from.be steunen. We ontvangen momenteel werken van kunstenaars die ze doneren via het Instagram account. De tentoonstelling vindt plaats van 18.03 tot 20.03 in Het Bos in Antwerpen en online.

Ik denk dat ik dit dagboek eindeloos zou kunnen bijhouden, maar voor nu eindig ik met enkele woorden die mijn oma me stuurde.

“Tot ziens, pas goed op jezelf”

Liefs,

Denys

7.03.22

P.S

De inwoners van Cherson zijn de afgelopen dagen gaan demonstreren, om te laten zien dat Cherson Oekraïne is en geen deel wil uitmaken van Rusland. De Russische troepen hebben gisteren de stad verlaten, er is alleen een soort politie-eenheid achtergebleven. Mijn grootmoeder kon gisteren eindelijk voor het eerst haar appartement verlaten.

Klik hier voor meer informatie over het werk van Denys Shantar, en klik hier voor zijn Instagram pagina

Putin can’t stop me from making art!

Denys Shantar was born in 1997 in the newly formed Ukraine, his other family members grew up in the Soviet Union under the communist, dictatorial regime. He migrated to Switzerland with his mother when he was three, finding himself trapped between Western and Eastern culture. The search for identity became an important part of his life as well as his artistic practice. During his master Costume Design, at the Royal Academy of Antwerp, he focused on two simple, but at the same time complex questions: Who am I and where do I come from?

Denys focuses on three topics, after having taken a deep dive into his memories and feelings: the history of Eastern Europe, queer culture and the church.
For his project Motherland, Denys designed six costumes that were inspired by three women: his mother, grandmother and great aunt, and three places that marked his childhood: his school, the church and his grandmothers home. The result is a contemporary translation of artifacts, reimagining secondhand clothing and fabrics that he brings to life in video performances.

Since the invasion of Russia in Ukraine, he has been keeping a diary for Mister Motley about his own position as an artist.

2.03.22

My name is Denys, and I’m a Queer Ukrainian immigrant.
I’m an artist.
Since, one week my Motherland is under attack.

I feel like I have no words, and at the same time I want to say so many things.

As an artist I often feel useless. I don’t have, what our society considers a “useful” profession. I’m not a writer, not even a speaker. I don’t know what to tell you, I don’t know what the reader wants to read. That everything will be alright? It will be!
The Ukrainian people are a strong nation, the whole world is looking at Ukraine now, the whole of Europe is demonstrating. I hope this will be the beginning, where we come together, to protest every war in the world, that we will accept every refuge, not only the European ones. This is funny to write, as Ukraine and other Eastern European countries are often seen as second-class Europeans, and it took a war for the West to realize that we live on the same continent and are equal. We are not just the East Block! We are not Soviets anymore! We are not Russia! and I hope the West understands this now.  But I’m not here to talk about politics, or to speak for a nation, for a group of people. I’m here to do what I can do best, to tell stories and to talk about art. I will tell my story, my and only my truth.

I was born in Ukraine; my family was raised in the Soviet Union. When I was 3 years old, and Ukraine was independent for already 9 years, me and my mother immigrated to Switzerland. I grew up there, and you might now think: So, you’re Swiss then! But to quote Dakota Johnson “Actually no, that’s not the truth, Ellen.” Of course, you get influenced by the country you live in, but still you are raised by your mother or father. You can take the person out of a country, but you can’t take out the country out of a person (7.03.22 Or something like that, I’m not sure anymore). I was led to believe that in our society you must fit into one drawer. You can’t fit into multiple drawers at the same time. I believed I can come from nowhere; I will be the outcast that doesn’t belong anywhere. I’m just European, I speak several languages, I have several cultural backgrounds, I’m queer – I’m a hybrid. In my art I tried to explore my identity, trying to piece together my family’s history, to find my own voice. In my Master at the Royal Academy in Antwerp we had to find a question, which we wanted to work on. I asked myself two simple questions: Who am I and where am I from?

I believed that I won’t find an answer to this question. I thought I would discover different facets over the years.

….

3.03.22

At least 10 times a day I want to sit down and continue writing this letter and at least 20 times a day there is new information, new emotions. I go from not knowing what to do or say, to new energy and desire to change something. I don’t really write any more in my artistic practice, although I still use language a lot, but in the darkest hours in my life, writing always helped me to get through.

Continuing now my letter from 2.03.22

I thought I would discover different facets over the years, that I would look for these answers my whole life. The minute Russia invaded Ukraine; I suddenly got an answer. I am Ukrainian. There is one answer to two questions (7.03.22 but tons of new questions appeared). What will I do with this new realization? What will I do with my research from two weeks ago? From the past years?

I’m currently in Switzerland, for work. I’m a translator for an exchange program from the Art Education department at the Zurich University of the Arts, with Swiss and Armenian students. I translate German – English – Russian. It was fine in the beginning, but in the middle of the first week the war started. Armenia had its most recent war, last year with almost no media coverage and no sanctions on Azerbaijan. In the peace meeting in Russia, Armenia lost a big part of its territory to Azerbaijan. Ukraine supported Azerbaijan and Turkey because they promised to return Crime to Ukraine. I’m friends with all the Armenians in the group, we laugh a lot, tell jokes in Russian, listen to Russian music, it’s a good distraction. Sorry, this was just a small insight into the weird situation I am in right now, besides the war (7.03.22 Don’t feel Sorry dear). I went to Switzerland to see my family, it’s nice, me and my mom can at least be there for each other.

4.3.22

The total exhaustion of my body is helping me, not to fall totally apart. But how can I sleep when my country is falling apart? I asked my mother yesterday morning: What should I do, I don’t know anymore? I can’t cry in front of my mother; she should not be the one comforting me. My Motherland project was about the strong women in my life. It is time, to put into action what they taught me – to be strong. They lost their country once already; they can’t lose it once again. I try to write to my grandma once a day, it’s hard. I don’t have any words, in any of the languages I know. So, I just ask her, how everything is there, in my shitty Ukrainian.
I got a lot of massages, from people and friends, asking if my family is safe. I started to translate the messages from my grandmother and post them on Instagram. I can’t say if she’s safe or not, but I can share her words. My grandmother is currently in the South of Ukraine in the region of Kherson, in the city with the same name. The city and region are occupied by the Russian army, there is NO Ukrainian army there. The people have to defend themselves, and when a group of young guys tried, 15 of them got killed immediately. It is now possible to leave the city during the day to get food, also the green corridor is finally in planning, to bring food and medicine and evacuate injured once.

Now we see in the news that parents with children and old people are being arrested in Russia for protesting against the war. Mothers in Minks (Belarus) got arrested at church after praying for their sons in Ukrainem while Lukashenko is telling everyone that he is not attacking Ukraine, he only wants to protect his country. Excuse me, but from who? Who again is attacking Belarus, did I miss that part?
Dear Russian and Belarussian people, I know you are scared, I know you are brainwashed, but please: You can stop this war! There won’t be enough place in the prisons for the whole country. But your country will become a prison if you don’t act now. Putin is threatening with nuclear weapons, he already attacked Chernobyl, he is currently attacking Zaporizhian NPP, the largest nuclear power plant in Europe, if it blows up it will be 10 times larger than Chernobyl, writes Dmytro Kuleba (Minister of Foreign Affairs).

And finally Dear West,

…

I constantly receive new updates, while writing this. I feel stupid.

I want to go to my local secondhand store to buy materials for a new project. It was one of the reasons to come to Switzerland, to collect things for new costumes and flags. It feels stupid doing it. Do I have to continue my artistic practice? Can I continue? Mum, please tell me what to do, I’m lost. I’m writing in the living room, I’m crying in the living room.

I’m going to the secondhand store, to get fresh air and materials.
Putin can’t stop me from making art!

I’m in the train now, on my way to my last day of work. I’m happy to have worked on a demanding project these days, it helped me distract myself.

Once, I really wanted to get a job interview and I saw a suite in a secondhand store, I said to myself: I’m buying this suit for my job interview. Two weeks later I got invited to the interview, and I wore my suit. Today I bought a grey suit at my local secondhand store. I will wear it to celebrate the end of the war, let’s hope this magic trick will work twice.

Before I go to work, I will meet up with Alina Kopytsa and Nika Timashkova, two Ukrainian artists living in Switzerland. They both will donate a work for an upcoming exhibition in Antwerp. Anna Potsiluyko and me founded the Motherland Movement (@motherland.mvmt), to raise money for humanitarian aid in Ukraine. We will especially support @blackpeopleinukraine and @help.ua.from.be. We are currently accepting donations of works from artists through the Instagram profile. The exhibition will take place from the 18.03 till 20.03 at Het Bos and online.

I think I could write this forever, but for now I will end it with some words my grandma wrote me.

“Good bye, take care”

Love,

Denys

7.03.22

P.S

The citizens of Kherson went out demonstrating the past few days, to show that Kherson is Ukraine and don’t want to be part of Russia. The Russian troops left the city yesterday, only some kind of police stayed behind. My grandmother could finally leave her apartment for the first time yesterday.

Website Denys Shantar, Instagram Denys Shantar