PNIËL
Het ontblootte bovenlijf van een mannelijk figuur staat met zijn rug naar jou: zijn nekharen omhoog. In de verte hangt een gevelbord wat door een aantal gele potloodstrepen licht lijkt te geven, voor de man staat een rij geparkeerde auto’s. De omgeving is stads, maar verlaten. De tekening oogt donker; alsof de nacht is gevallen. De rug van de man is verfraait met een enorm portret van een lijdende Jezus, op zijn linkerarm staat een tattoo van De Kleine Zeemeermin. Welkom in de wereld van kunstenaar Rinke Nijburg.
Sinds één jaar opent het Van Abbehuis elke maand een expositie en geven podium aan gerenommeerde en opkomende kunstenaars. De voormalige woning van kunstverzamelaar Henri van Abbe heeft nog altijd een huiselijk gevoel; de oude houten vloer kraakt bij iedere stap, twee schilderijen hangen voor een oubollig bloemenbehang en het glas in lood spiegelt patronen door het licht. De expositie is zonder opsmuk. 5 november opende ‘Pniël’ met deelnemende kunstenaars: Charlotte Schleiffert, Pietsjanke Fokkema, Jasper de Beijer, Ronald Ophuis, Rinke Nijburg, Stijn Peeters, Ben van Kollenbrug en Har van der Put.
Pietsjanske Fokkema maakt met haar werk ‘Installatie’ optimaal gebruik van een van de kamers op de bovenverdieping. Verschillende kleine afbeeldingen lijken willekeurig over de wanden verspreid. De tekeningen hebben uiteenlopende thema’s: van ridders tot kosmische ruimten. De potloodtekeningen spelen duidelijk met het submetallische karakter van het grafiet, tape-proppen zijn ingekleurd met potlood waardoor het kleine rotsblokken lijken. De tekeningen van ridders zijn ondertekend met een internet URL, opvallend genoeg leveren deze geen resultaten op wanneer ik het web raadpleeg. Wat deze uitkomst precies betekend blijft dus een raadsel.
De installatie roept vragen op, kleine bewerkingen in en aan de ruimte vragen om aandacht. Een mini tekening verschuilt zich achter verwarmingsbuizen en in de openhaard hangen draden over een soort mobiel. Langzaamaan wordt het oog gewezen op andere tekeningen, draden, spijkers en kleine papieren vormpjes die in eerste instantie niet opvallen. De verschillende kunstobjecten dringen zich om beurten aan waardoor mijn ogen een web van observaties lijken te spinnen door de ruimte.
In een kamer op de bovenverdieping word je uitgenodigd een virtuele wereld in te stappen. Door ingewikkelde gametechnologieën creëert Jasper de Beijer een digitale exposit, een controller op een sokkel biedt de mogelijkheid door de ruimte te lopen. De tentoonstellingruimte is vervallen, de muren zijn gespleten, doorboord met boomwortels. Iedere beweging van ‘de speler’ wordt beantwoord met benauwde geluiden. Pijlen met ‘tentoonstelling’ maken wegwijs door verschillende schilderijen en beelden die fragmentarisch zijn opgebouwd; de beelden lijken te bestaan uit versnipperde foto’s. Het kunstwerk heet ‘The Recollector’ en bestaat uit verschillende historische bronnen uit het archief van Spaarnestad Foto. Het ‘verscheurde’ archiefmateriaal wordt geassembleerd tot onherkenbare karakters waarmee Beijer de beelden een nieuw leven inblaast.
Diezelfde beelden worden in hoge kwaliteit C-prints, op metallic papier, tentoongesteld in de fysieke ruimte ernaast. De samengevoegde fragmenten lijken een hologram te vormen waardoor ook het platte vlak – net als in de videogame – een driedimensionaal aspect krijgt.
‘Pniël’ staat voor ‘strijd’ en ‘keerpunt’, waarnaast het ook een sterke samenhang heeft met het Bijbelse verhaal waarbij het staat voor ‘Gods gezicht’. Ondanks dat God per definitie is onttrokken aan menselijkheid, wordt hij (ook hier) toch vermenselijkt, om hem beter te begrijpen of om hem in een vertrouwelijk perspectief te plaatsen.
In die zin komen we haast logischerwijs bij kunstenaar Rinke Nijburg, wiens werk onlosmakelijk verbonden is met het geloof. Ergens tussen geloof en ongeloof zoekt de kunstenaar naar betekenis. Heilige beelden worden gecombineerd met godverlaten beelden, bijvoorbeeld door de lijdende Christus te laten rijmen met Ariel: De Kleine Zeemeermin. Nijburg’s tekeningen compileren gegevens van uiteenlopende denkbeelden, waarbij de bedenkelijke werkelijkheid ergens in het midden lijkt te liggen.
Bezoek de tentoonstelling ‘Pniël’ nog tot en met 27 november in het van Abbehuis te Eindhoven.