Parallelle lijnen
Boven het bed van Kim Habers hangt een kaart van Peru. Daar heeft ze geen verklaring voor. Ze heeft niet echt het verlangen om erheen te gaan. Vermoedelijk kan zij zich er vooral iets bij voorstellen. Peru is een voorstel, een mogelijkheid om ergens te zijn waar ze niet is.
Blas Isasi komt uit Peru en heeft de laatste veertien maanden in Nederland doorgebracht. Tot voor kort kende hij Kim Habers niet. Door een aantal toevalligheden zijn ze met elkaar in contact gekomen, en hoewel ze vreemden voor elkaar waren, bleken ze in hun kunstpraktijk aan elkaar gerelateerd zonder dat van elkaar te weten. Een rechte lijn is de kortste verbinding tussen twee punten, en de afstand tussen Kim Habers en Blas Isasi is in een directe overbrugging geslecht. Ze lopen parallel.
Dat de gezamenlijke tentoonstelling van Kim Habers en Blas Isasi ‘Nazca’ heet is niet verwonderlijk. De wereldberoemde Nazcalijnen, eeuwenoude zandtekeningen, zogenaamde geogliefen op de hoogvlakte in het zuiden van Peru, zijn de perfecte verzinnebeelding van een gelijksoortige fascinatie in hun werk voor de lijn, het landschap en de constructie. Typerend voor deze zandtekeningen is dat ze niet leesbaar zijn als je je er te midden van bevindt en dat ze alleen vanaf grote hoogte hun dierlijke of vrijwel abstract-geometrische gedaante onthullen. Daardoor gaan de Nazcalijnen vernoemd naar de Indianen die ze in de periode van 200 voor tot 900 na Christus hebben gemaakt met allerlei raadselachtigheden en veronderstellingen gepaard die ze een kosmische aard toeschrijven. Soortgelijke eigenschappen met een min of meer onverklaarbaar karakter zijn ook van toepassing op de tekeningen, installaties, reliëfs en sculpturale papierwerken van Blas Isasi en Kim Habers. Wie de tentoonstelling bezoekt, ziet niet een uitstalling van gesepareerd werk van twee verschillende kunstenaars, maar betreedt een samenhangende wereld waarin het totaal de indruk maakt een vanzelfsprekende innerlijke samenhang te vertonen. Wie niet met het afzonderlijke werk van de kunstenaars bekend is, zal zich makkelijk kunnen vergissen in het toeschrijven van wat van wie is. De kunstenaars zijn er ook niet per se op uit dat hun persoonlijkheid aan specifieke kunstwerken wordt toegeschreven in deze tentoonstelling. Dat is een aardig raadspelletje, maar doet er in dit geval niet werkelijk toe. Ze doen er verder ook niet geheimzinnig over en zetten gewoon hun naam bij het werk dat ze hebben gemaakt. Het is zoals het is. Van belang is dat ze een verwantschap hebben waar ze nooit op bedacht zijn geweest en dat ze in een onderling begrip voor elkaars overwegingen andersoortige oplossingen tot stand brengen die zich in allerlei uiterlijke kenmerken nauwelijks van elkaar onderscheiden. Bij een iets verdergaande analyse ga je meteen aan die overeenkomstigheid voorbij en staat iedere kunstenaar weer opmerkelijk herkenbaar voor zichzelf.
In de tentoonstelling ‘Nazca’ sta je er bovenop en doe je er verstandig aan enige afstand te nemen om te bepalen wat je nu eigenlijk ziet. Het begint met een getekende lijn waarmee een constructie tot stand wordt gebracht in een ruimtelijke omgeving. Je kunt de lijn in die ruimte nagaan, je kunt deze denkbeeldig bewandelen. ‘I walk the line’ van Johnny Cash komt onwillekeurig bij je op. Wie dat lied eenmaal heeft gehoord, krijgt het nooit meer uit zijn hoofd. Het werd uitgebracht in 1956 en stond een recordbrekend aantal van 43 weken achtereen in de hitparade. Het heeft in al zijn simpelheid een bezwerende ritmische melodie die met elk couplet van toonsoort verandert, vijf keer, waarbij het laatste couplet dat gelijk is aan het eerste een volle octaaf lager is dan dat eerste. Het bestaat uit een tekst die zinnen aaneenrijgt die in tegenspraak zijn met de intentie van de zanger: hij heeft het voornemen het rechte pad te bewandelen ten behoeve van de toewijding aan een geliefde – ‘Because your mine, I walk the line’ – maar in ieder woord klinkt de vergeefsheid van die opdracht aan zichzelf door. Zo gaat het ook met het tekenen van een lijn. Die begin je met voornemen om een afbakening te realiseren in een blanco gebied en al doende wordt het een omtrekkende beweging die zich losmaakt van de oppervlakte en die losgeknipt zich ineenvlecht tot brede banen en oppervlaktes. De getekende potloodlijn krijgt volume en wordt een tube, een rietje een pijpleiding, een holle buis, een tunnel, een metrogang, een onderaards stelsel van loopjes en stromen, een wegennet dat zich in de hoogte verheft en in een netwerk van wortels een landschappelijkheid verwerft en zich als architectonische constructie vertakt in stedelijke bebouwing van hout, staal, glas, beton en steen met voegen en lassen. Lijnen verbreden zich tot strepen die in repen, rafels, flarden en vezels een organische en lichamelijke aard aannemen en als schaduwgestaltes een indruk geven van welke oorsprong ze hebben. Ze vormen draden, touwen en koorden die zich in elkaar verstrikken en een web spinnen waarin openingen als mazen in een visnet leegtes begrenzen waarin licht en ruimte wordt gevangen, ruimte waarin het licht wordt gebroken om er kleuren in te kunnen zien die nog door een prisma moeten worden verstrooid.
Blas Isasi en Kim Habers hebben weliswaar in een zwart-wit verbeelding een afgewogen en utopische harmonie gecreëerd, maar die valt tezelfdertijd uiteen in een ruïneuze verkruimeling van vergankelijke materialen. In hun minutieuze operatiehandelingen hanteren ze het fijnste scalpel om ieder detail vrij te prepareren en die te determineren in zijn zelfstandige functie binnen het lichaam dat het kunstwerk is.
Blas Isasi sluit met deze presentatie een werkperiode aan de Jan van Eyck Academie in Maastricht af en laat nieuw werk in papier en karton zien dat zowel inhoudelijk als technisch sterk geprofileerd en onderbouwd is. Handmatige ambachtelijkheid krijgt bij hem ideematig vleugels. Hij maakt zich los van zijn oorsprong om die in een bird’s eye view te kunnen overzien. Hij heeft een idioom gevonden dat hem terugwerpt op zijn Peruaanse komaf in een omgeving waarin hij weliswaar een exoot is, maar waarin zijn werk desondanks een vanzelfsprekende plaats vindt. Dat wordt bevestigd door het letterlijk weerwerk gevonden in de verwantschap met Kim Habers. Zij heeft tijdens haar lopende werkperiode in de werkplaats Sundaymorning@ekwc onder moeilijke omstandigheden in keramisch papier een materiaal gevonden waarmee zij zich definitief aan de tweedimensionaliteit kan onttrekken om zich als tekenaar te bevrijden van een denkbeeldige beperking. Ze scheurt zich los van het papier. De beperking is een mogelijkheid geworden.
Kim Habers en Blas Isasi zullen zich los van elkaar maken en evengoed met elkaar verbonden blijven. De Nazca tekenden in het zand onder andere een pelikaan en een orka, en hoe verschillend die ook zijn, ze maken deel uit van een beeldidioom waaraan dezelfde lijnvoering ten grondslag ligt. De beeldtaal van Blas Isasi en Kim Habers laat zien dat zij in hun afkomst ook hun bestemming vinden en dat ze niets uit de weg gaan om de aard van zowel het een als het ander aan de orde te stellen en te definiëren.
T/m 6 juni te bezichtigen in Kers Gallery
Ook adverteren op mistermotley.nl ? Stuur dan een mail naar advertenties@mistermotley.nl