Paradise Beyond – Yinka Shonibare
Twee gekleurde spitsen balanceren op een dofzwart podium. De ballerina’s trippelen en zweven gracieus over het podium, hun felroze tutu’s zijn belegd met edelstenen. Tegenover elkaar dansen zij de choreografie van het Zwanenmeer. De één spiegelt de ander, tegelijkertijd dartelen ze van de ene op de andere voet; een lijst tussen de twee versterkt de illusie van een spiegelbeeld.
De video ‘Odile and Odette’ zou gelezen kunnen worden als een weerspiegeling van de tweesprong die Yinka Shonibare maakt in zijn leven tussen Londen en Lagos; de ene ballerina is van Westerse afkomst, de andere van Afrikaanse komaf. In zijn beelden verwerkt hij de twee culturen en poogt hij ze samen te brengen. In het bijzonder speelt het kolonialistische verleden een rol, middels installaties, video’s, foto’s en schilderingen brengt Shonibare de geschiedenis opnieuw tot leven.
De tentoonstelling ‘Paradise Beyond’ toont zijn brede oeuvre, waarin de beroemde Afrikaanse (Nederlandse) stof Vlisco de boventoon voert. De in Helmond geproduceerde, en naar Afrika geëxporteerde stoffen dienen als paradigma voor de tweestrijd die het kolonialistische verleden heeft gekend; waar rijkdom en armoede nauw naast elkaar leefden. De rijkelijk gekleurde stoffen zijn een symboliek geworden voor de Afrikaanse gemeenschap, waar de stof zich inmiddels heeft ontplooit tot een waar statussymbool.
In felgekleurde Victoriaanse kleding staan twee onthoofde figuren bij een boom, ‘Adam and Eve’. De plooien in de kleding suggereren dat de twee in beweging zijn vastgelegd. Ook de lichaamshouding doet ‘onaf’ aan, de hand van Eva reikt elegant richting de appel – de verleiding. Terwijl Adam, in uniform, afwachtend tegen de boom leunt. Opmerkelijk is dat beide figuren geen hoofd hebben, typerend aan Shonibare’s artistieke handschrift; geen identiteit, geen expressie of mimiek op de gezichten die invullen welke verwachtingen de twee personages voor de toekomst zullen hebben.
Yinka Shonibare refereert met deze ‘onthoofde’ figuren naar de lugubere kanten van het kolonialistische verleden, waar staats- en opperhoofden de doodstraf van de guillotine wachtte.
Terwijl het tafereel is bevroren in tijd, galmt er klassieke muziek door de zaal. De dunne lijn tussen gruwel en schoonheid wordt akelig prachtig in de beelden van Shonibare.
In ‘Fake Death Pictures’ toont Shonibare dat het einde van de Britse illusie nabij is; het einde van de koloniale macht. Ook hier maakt de kunstenaar wederom gebruik van typerende vormen uit de (kunst)geschiedenis. De foto’s doen denken aan de 19e eeuwse schilderkunst, waar Realisme en Romantiek hoogtij vierden. En ook hier is de verloren machthebber gekleed in Victoriaanse stijl met het dessin van Vlisco. De kunstenaar brengt de stervende koloniale macht in beeld, met een bijzonder beduidend detail, hij ensceneert een machthebber die zichzelf van het leven beroofd.
De verhoudingen die zijn ontstaan in het koloniale tijdperk beïnvloeden nog altijd de relaties tussen verschillende continenten. ‘Paradise Beyond’ toont een innerlijke en collectieve strijd tussen acceptatie en afkeer, loslaten en vasthouden, ongedaan willen maken, maar onderdeel willen zijn van.
‘Paradise Beyond’ en ‘Vlisco 1:1 un à un’ zijn te zien in Gemeentemuseum Helmond, tot en met 12-02-2017.
De benedenverdieping van het Gemeentemuseum Helmond is volledig gewijd aan de geschiedenis van de gekleurde dessins van Vlisco die Shonibare inzet in zijn werk. ‘Vlisco 1:1 un à un’ werpt een blik op de herkomst, de beleving, de toepassing en de nieuwe mogelijkheden van de stof. De stoffen zijn verwerkt in verschillende installaties; die de betekenis, maar ook de toepasbaarheid van het materiaal tonen. Bijzonder is dat Vlisco het aandurft op deze manier, in combinatie met de beelden van Yinka Shonibare, kritisch te reageren op zichzelf en haar positie.
Ook adverteren op mistermotley.nl ? Stuur dan een mail naar advertenties@mistermotley.nl