Waar ik thuis kom

Thuis waar de knoop van je broek los mag na het eten en waar je ongegeneerd met de deur open plast. Een plek waar jouw gewoonten geen vreemde ogen gooien. Zodra andere mensen jouw habitat betreden wordt dat anders. 

Een terugkerend onderwerp in het boekje Waar ik thuis kom is ongemakkelijkheid. Zodra de deur open gaat, wordt de ochtendjas meer gesloten en fatsoeneert men nog enigszins het haar. Eenmaal aan tafel of op de bank zit Sytske vaak in grote stilte met de mensen in het vreemde huis. Ze kiest het kortste verhaal voor de mensen bij wie ze niet wilt zijn. Je herkent de ontstane ongemakkelijkheid in de schrijfstijl van Sytske en ik zie bij vele verhalen een soort Martin Parr achtige taferelen. Zijn foto’s van verveelde stelletjes geven de kijker dezelfde ongemakkelijkheid mee die Sytske schetst in haar verhalen.

Martin Parr – Bored Couples

Uit Loensend oog – Waar ik thuis kom:
Tijdens het lezen merk ik dat ik blij ben haar stem niet meer te horen, dat ik haar wenkbrauwen vergeet en haar zwoele blik niet meer hoef te zien. Tegelijkertijd ben ik ook bang, bang voor haar reactie; voor haar in het geheel. Het verhaal is afgelopen, ik kijk op.

De ongemak met een licht sprankje absurditeit zorgt dat je verder wilt lezen. Wat schuilt achter dit interieur met deze mensen? Sytske geeft meerdere malen zelf invullingen en interpretaties aan de mensen die ze ontmoet. Deze interpretaties zijn smakelijke producties van hetgeen dat ze zag en haar fantasie die er mee aan de slag ging.

Vele mensen verontschuldigen zich en laten Sytske niet binnen. Zijn mensen bang voor de ongemakkelijkheid? Durven ze niet van hun geplande avond af te stappen? Ze vragen aan hun partner of Sytske mag binnenkomen, om haar niet direct af te hoeven wijzen en om het probleem af te schuiven op hun lief. Mensen verexcuseren zich voortdurend.

Uit: Mijn partner – Waar ik thuis kom:
‘De overbuurvrouw daar, bij dat licht, die staat wel open voor dit soort dingen.’ Zachtjes sluit ze de deur.

Een vrouw die niet veel zei tijdens haar ontmoeting met Sytske, maar toch liet vallen dat ze momenteel geen werk had. De treurigheid die met deze zin gepaard ging, was een aanzet voor het schrijven van een nieuwe tekst. Suzanne is een vrouw die Sytske creëerde na de ontmoeting met de treurige werkloze vrouw. Suzanne komt haar bed niet meer uit, haar vader is overleden. Heel begrijpelijk, totdat je ontdekt dat ze het overlijden heeft verzonnen. Haar werk stuurt haar een kaart met veel sterkte, haar vriendin belt haar zo vaak ze kan. Suzanne neemt niet op. Haar ouders komen langs en begrijpen niet wat erin haar omgaat. Suzanne blijft in haar kamer en wil niets onder ogen komen. Haar bed: dat is waar ze wil zijn. Sytske beschrijft een markante week van de ogenschijnlijk gewone Suzanne. Een idee die iedereen wel eens in zijn gedachten voorbij heeft laten komen, iets verzinnen waardoor je niets meer hoeft. En niets aan iemand hoeft te verantwoorden. Suzanne doet mij denken aan een portret geschilderd door Anya Janssen. 

Anya Janssen – High Responder 2

Uit Excuus  – Waar ik thuis kom:
Haar (Suzannes) telefoon gaat aan een stuk door, maar ze wordt wakker van haar buik. Gister is ze in slaap gevallen en te laat opgestaan om nog boodschappen te doen. Er lag een verloren cracker in de broodtrommel en een paar olijven van twee weken geleden in de koelkast. Met haar pyamabroek in haar laarzen en een dikke lange jas stapt ze de deur uit. Haar ogen doen pijn van het zonlicht, traag loopt ze tegen de wind in.

Het boek Waar ik thuis kom bevat geen beeld, maar de tekst is zo rijk versierd met beeldende beschrijvingen dat iedere lezer zelf de huiskamers vormt. Voor Sytske zelf was haar afstudeerproject vooral een onderzoek tussen de schrijver en de lezer. Hoe reageert de lezer op mijn teksten? Daarmee keek Sytske de confrontatie en afwijzing direct in de ogen. Zij leerde haar lezers kennen, en door die ontmoetingen leren wij haar kennen.

Voor meer informatie bekijk het blog van Sytske van Koeveringe.