Op een bewoond overstroomd eiland
Het is waarschijnlijk de laatste zonnige zaterdag van de vroege herfst wanneer ik bij het stoplicht sta te wachten. Voor me zie ik de Dam, afgeladen met mensen. De afgelopen maanden heeft de Dam veel verschillende gedaantes aangenomen. In maart kwam abrupt een einde aan de hectiek van toeristen, fietsers en dagjesmensen die de straten van Amsterdam vulde.
Op 4 mei, tijdens nationale dodenherdenking, sprak de koning een lege Dam toe. Begin juni vult de Dam zich weer voor het eerst. Waar Nederland eerst verdeeld was over de hoeveelheid mensen die samenkwamen voor de Black Lives Matter-demonstratie, maken we voor onze gulzige consumptiemaatschappij deze zomer een uitzondering. Toch voelt deze onschuld aan als stilte voor de storm. Wanneer het licht op groen springt, manoeuvreer ik mij door de menigte en bereik mijn bestemming. W139 bevindt zich op de Warmoesstraat, vlak achter de Dam. En middenin de W139 bevindt zich de groepsshow samengesteld door Simon Wald-Lasowski: ‘It is very difficult to be an island of perfection in a sea of misery, but please do not doubt our sincerity’
De lange dubbelzinnige titel staat vermeld op de ruiten in kleurrijke, experimentele typografie en is een uitnodiging voor de voorbijganger. Bij binnenkomst dient de grote sandwichtafel van kunstenaar Kasper de Vos als balie. Eenmaal binnen staat de grote fontein van Simon Wald-Lasowski. De fontein is van zwart kunststof en heeft verschillende afgeronde vertakkingen. Op deze takken liggen dieren standbeeldjes. Aangesloten aan een waterslang, houden zij allemaal een bierflesje vast. Gulzig stroomt het water uit de flesjes over de diertjes naar beneden. Door de gouden bodem van de fontein, lijkt het water net bier. De kletterende fontein, de kleurrijke ruimte en het schreeuwerige werk verwelkomen mij in de belevingswereld van Wald-Lasowski. Het voelt alsof ik een feest binnenloop.
‘THE HOUSE OF NO’ is het werk van kunstenaars Maya Brauer en Annabelle Broos. De gehele muur staat met rode hoofdletters volgeschreven: ‘DO NOT WHINE DO NOT SPEAK. DO NOT LOOK AT PEOPLE . DO NOT CRY IN FRONT OF YOUR FAMILY…’ de zinnen gaan eindeloos door met dingen die niet mogen, en vertellen het verhaal van Brauers jeugd in Japan. Voor deze muur zit een kleurrijke aap. Het sculptuur heeft een ingetogen houding en kijkt zorgelijk heen en weer. Door de droevige tekst en de angstige aap van Brauer en Broos worden mijn feestelijke gevoelens gemixt met gruwel en griezel. Onder een sluier van kleur, pracht en praal gaat een dreigende ondertoon schuil die de bezoeker leidt naar de centrale vraag van de expositie: ‘Wat is uw relatie tot overdaad?’
In veel werken heerst een verborgen kritische boodschap over het late kapitalisme. Tussen de eerste en de tweede ruimte in staan twee met was overgegoten pilaren die tegen elkaar leunen. In plaats van dat de pilaren aan de gebruikelijke statige en stevige eisen voldoen, hangen ze er slap en ingetogen bij. Dit werk van Bas de Wit kan geïnterpreteerd worden als een kritiek op de pilaren van onze samenleving, maar de symboliek kan ook gevonden worden in dubbelzinnige kant van overdaad, waarbij de pilaren dronken tegen elkaar aanhangen.
Wanneer ik de tweede ruimte van de show binnenloop ben ik overdonderd door hoe groot deze is. In eerste instantie voelt het leeg aan. Kunstenaar Julius Heinemann verbleef voor zijn deelname aan deze show tien dagen in W139 om de ruimte te ontdekken. Onder de indruk van de monumentale plek, wilde hij van de muren en hun geschiedenis het werk maken. Door delen van de muur weg te schuren, verhullen zich verschillende lagen van voorafgaande muurschilderingen uit eerdere tentoonstellingen.
‘Minimal yet grandiose gestures challenge the monumentality of W139’s backspace with sensory, detailed work; as well as erasing whiteness to reveal hidden traces of past exhibitions.’
In tegenstelling tot de eerste ruimte, beantwoordt Heinemann de vraag: ‘Wat is uw relatie tot overdaad?’ met subtiliteit. Onbaatzuchtig vult hij de muren met kleine verassingen. Onbekend wat de lagen van de muren achterhouden neemt Heinemann je mee in zijn ontdekkingen van de ruimte. Door zijn subtiele gebaren en onderzoek naar de ruimte vind je als bezoeker steeds weer nieuw werk. Zo zijn er naast de bewust aangebrachte ‘beschadigingen’ op de muur ook zachte schaduwen te vinden die reageren op ander werk in de ruimte. Zo vormt een lichtgrijze strook op de wand een abstracte schaduw van het sculptuur/installatie van Mire Lee.
Aan het plafond hangt een grove kabel en leidt een paar meter naar beneden. Gestuurd door een klein vastgetapet motortje smeert deze installatie op een hypnotische manier de vloer in met een siliconen smurrie, precies in dezelfde lila kleur als de vloer. Terwijl ik meegenomen word in Lee’s werk, word ik na een tijdje afgeleid door een zacht, klein gepiep verderop in de ruimte.
In de muur, vlakbij de grond, vind ik een klein gat. Ik kom dichterbij en zie een klein wit muisje uit de muur komen. Het hoofdje van de muis beweegt onzeker heen en weer. Af en toe zegt het muisje stotterend: “I…I… I…” in een monoloog van tien minuten herhaalt dit kleine tot leven gebrachte sculptuur van Ryan Gander zich voortdurend. De centrale vraag van deze show: ‘Wat is uw relatie tot overdaad?’ Komt bij me terug. Bij binnenkomst genoot ik van de extase, de kleur en de gulzigheid van het werk dat ik zag. Maar tijdens mijn verblijf op dit eiland word ik twijfelachtig over mijn positie. Waar ik bij binnenkomst zo van genoot, merk ik dat ik nu mezelf bevraag zoals de muis van Gander dat doet. Wie ben ik op dit eiland? Maakt mijn bezoek mij niet ook tot een gulzige consument?
De sfeer van het door Wald-Lasowski gecreëerde eiland past perfect bij de locatie en tijd. Een paar maanden terug was de Dam een onbewoond eiland tijdens de lockdown. De stilte en leegte werden naarmate de maatregels weer versoepelde ingeruild voor de overdaad waar Amsterdam om bekendstaat. De winkels en horeca gingen weer open en de stad ontpopte zich al gauw weer tot toeristische trekpleister. De show ‘It is very difficult to be an island of perfection in a sea of misery, but please do not doubt our sincerity’ viert en geeft kritiek op beide kanten tot onze relatie met overdaad, middels grote en kleine gebaren.
Wanneer ik de ruimte verlaat, kijk ik wanneer ik wegfiets nog een keer naar binnen. Waarbij de stotterende muis van Gander mijn eerste antwoord was op de vraag ‘Wat is uw relatie tot overdaad?’ zie ik vlak voordat ik vertrek Simon Wald-Lasowski dweilen naast zijn eigen fontein. Met deze praktische handeling die de overdaad van zijn eigen kunstwerk oplost maakt hij een onbewust groot en klein gebaar in één. Glimlachend verlaat ik dankbaar dit bijzondere eiland, terug de zee van misère in.
De groepsshow ‘It is very difficult to be an island of perfection in a sea of misery, but please do not doubt our sincerity’ is tot 1 november te zien in W139. Klik hier voor meer info.
Ook adverteren op mistermotley.nl ? Stuur dan een mail naar advertenties@mistermotley.nl