Ontsnappen door de kieren van de realiteit – een interview met Valentina Gal

 

Valentina Gal, Distorted View, 2019.

Manique Hendricks: De huidige situatie temidden van een wereldwijde pandemie lijkt nog altijd een beetje onwerkelijk. Veel van je werk gaat over simulaties van de werkelijkheid, trek jij parallellen met de actualiteit?
Valentina Gal: Ik werk tijdelijk weer in een wellness center als bijbaantje. Het is daar momenteel heel druk omdat mensen graag willen ontspannen en misschien ook even aan de werkelijkheid willen ontsnappen en vergeten wat er allemaal gaande is. De sauna daar is vormgegeven als een utopische wereld met siertuinen in verschillende thema’s; een Arabische ruimte, Scandinavische invloeden en een Japanse tuin. Alsof je als bezoeker in één dag een wereldreis kan maken in een tijdelijke wereld die beter is dan de realiteit. Dat gegeven vind ik erg interessant. Soms zie ik er mensen vier dagen achter elkaar.

Ik wil dat de toeschouwer zonder enige voorkennis onderdeel kan worden van het werk. Ik vind het belangrijk dat mensen door middel van mijn werken zaken kunnen bekijken met de ogen van een ander, vanuit het perspectief van een ander, en zich op die manier goed kunnen inleven. Op deze wijze probeer ik de toeschouwer vanuit een andere invalshoek mee te trekken in andere werelden. Zoals bijvoorbeeld in mijn nieuwe werk over furries waarbij ik het verhaal laat vertellen door verschillende ‘fursona’s’. Eigenlijk speelde ik voor corona ook al met het concept van het ontvluchten van de realiteit, al lijkt het nu wel een extra lading te krijgen.

MH: Dat komt inderdaad terug in je werk over het furry fandom, waarbij mensen een eigen wereld creëren, een uitvlucht van de realiteit. 
VG: Ja dat is eigenlijk ook wel erg bijzonder. Het furry fandom is gelinkt aan cosplay (gekostumeerd rollenspel), maar in het furry fandom creëren mensen hun eigen characters, een tweede identiteit, ook wel een fursona genoemd. Ze customizen hun eigen geconstrueerde identiteit. Het maakt niet uit wie of wat je bent; vrouw, man, waar je in gelooft etcetera. Zodra je in een furry pak zit, of in een virtual reality chat waarbij je digitaal in karakter bent, draait het alleen nog om het feit dat je eenzelfde interesse deelt met anderen.

MH: Het is totaal niet binair dus.
VG: Nee er wordt totaal geen onderscheid gemaakt tussen man of vrouw. De nadruk ligt op de samensmelting van dier, cartoon en mythologie. Het is allemaal best wel anoniem maar tegelijkertijd ook heel erg persoonlijk. Ik heb een jaar lang zelf een fursona gecreëerd en ontwikkeld en ben toen ook in verschillende groepen binnen het furry fandom toegelaten. Het was in het begin heel lastig om daarin opgenomen te worden.

MH: Is het furry fandom een gesloten gemeenschap?
VG: Het is een zeer gesloten gemeenschap en dat komt voornamelijk omdat er zoveel vooroordelen over furries bestaan, waarbij de subcultuur vaak wordt gezien of begrepen als een soort fetish. Er zijn veel mensen die documentaires over deze gemeenschap willen maken en het fenomeen als iets geks of vreemds willen neerzetten. Ik heb me enorm moeten bewijzen tegenover de online community om uiteindelijk toegelaten te worden. Ik heb dan wel achterwege gelaten dat ik beeldend kunstenaar ben. Zelf heb ik vier honden, dat vonden de meesten geweldig. Daarnaast speel ik veel Animal Crossing en dat sprak ook veel mensen aan, dat bleek een groot ding te zijn binnen de gemeenschap.

Valentina Gal, The Spirit is Willing but the Flesh is Furry, 2020.

Ik heb me enorm moeten bewijzen tegenover de online community om uiteindelijk toegelaten te worden.

MH: De videogame Animal Crossing is momenteel ongekend populair door corona toch?
VG: Heel toevallig ja! Ik was voor corona ook al helemaal hyped over dit spel. Veel dingen kunnen gelinkt worden aan de furry fandom, bijvoorbeeld ook Pokémon. Het is een hele hechte, beschermende community. Dat maakt het heel bijzonder.

Tijdens een tentoonstelling in Rotterdam eerder dit jaar kwam een journalist langs om over mijn werk te schrijven en ze zei gelijk over furries: “Oh dat is toch een fetish?”. Toen heb ik uitgelegd dat dit niet het geval is. De volgende dag werd dikgedrukt in de krant de link gelegd tussen het furry fandom en fetisjisme. Zo irritant dat dit vaak het gegeven is dat veel mensen bijblijft of de associatie die mensen hebben bij deze subcultuur, terwijl het zoveel meer is.

Het is bijvoorbeeld zo dat veel coming out stories worden gedeeld binnen de gemeenschap van mensen die niet aan hun vriend of ouders durven te vertellen dat ze een furry zijn. En dat vind ik best een bizar proces, dat dat moet.

MH: Dat het dus blijkbaar niet geaccepteerd is.
VG: Daarom gaan veel mensen denk ik online en maken ze gebruik van virtual reality chat. Ik heb zelf ook dingen opgenomen als een karakter in deze digitale wereld. Binnen 10 seconden ben je helemaal weg en vergeet je als het ware je eigen lichaam. Wanneer je in VR chat als furry naar beneden kijkt zie je een harige buik en harige handen. Het is veel minder bewust dan als je fysiek een furry pak draagt, die zijn vaak warm, daar ga je in zweten en je moet altijd iemand bij je hebben. In VR chat zijn geen grenzen en komen mensen van over de hele wereld met elkaar samen waarbij je met iedereen kan praten. Het lijkt wel alsof de role play daar veel echter is dan in de fysieke werkelijkheid. Dat vind ik een heel interessant gegeven.

MH: Voor je afstudeerwerk Best of Breed (2017) heb je je compleet ondergedompeld in de wereld van de hondenshows. Zie jij die stappen om onderdeel te worden van een bepaalde (sub)cultuur, dat te ondergaan en te ervaren als een soort artistiek onderzoek? 
VG: Ik zie het echt als vooronderzoek voor een werk. Bijvoorbeeld met die hondenshows, ik was toen zelfs eerste geworden met mijn hond. Dat zie je uiteindelijk niet terug in mijn werk, al was ik 3e of laatste geworden. Het gaat voor mij puur om het feit dat ik mezelf groen licht kan geven om een werk over iets te maken omdat ik zelf weet hoe het is. Dat gold ook voor mijn werk over furries, het is een gevoelig onderwerp en ik wil absoluut geen aapjes kijken.

Wat betreft het wellness center was het toevallig dat ik daar werkte. De standbeelden uit de beeldengroep in de installatie Has-beens of Divinity (2019) vertellen verhalen over de dingen die ze gezien hebben in het wellness center. Tijdens de acht jaar dat ik daar heb gewerkt heb ik veel dingen meegemaakt daar; van mensen die dronken in slaap zijn gevallen in het bubbelbad terwijl hun telefoon in het water rond drijft tot mensen die de liefde bedrijven achter de bosjes. Ik heb de stenen beelden een tweede leven gegeven, anders zouden ze namelijk worden weggegooid. Nu kan de toeschouwer, ondanks dat ze zelf niet in de sauna zijn geweest, een inkijkje krijgen van wat zich daar allemaal heeft afgespeeld. De beelden vertellen ook verhalen over geuren, daar wordt veel mee gewerkt in het wellness center. Geur is ook belangrijk in mijn werk, ik vind het fijn als een toeschouwer ontspannen naar mijn werk kan kijken.

Valentina Gal, Has-beens of Divinity, 2019.

Het gaat voor mij puur om het feit dat ik mezelf groen licht kan geven om een werk over iets te maken omdat ik zelf weet hoe het is.

MH: Bij Best of Breed (2017) heb je een aaibaar roze bankje neergezet waar de toeschouwer op kan plaatsnemen en bij het werk over furries staat een zacht bed. Hoe belangrijk vind je het dat de toeschouwer in een bepaalde toestand je werken bekijkt?
VG: Ik vind totaalbeleving heel belangrijk. In mijn werk, met name bij de videowerken speelt comfort een grote rol. De zitoppervlakken zijn tegelijkertijd een soort sculpturen. Voor de video installatie The Spirit is Willing but the Flesh is Furry (2020) maakte ik een speciaal met vacht bedrukte dekbedovertrek en kussensloop (Furry Furry Nights) en kocht ik een verrijdbaar bed via Marktplaats. Daarnaast werk ik ook veel met licht, het bespelen en stimuleren van alle zintuigen nemen een grote rol in binnen mijn praktijk. Geur, licht, comfort, geluid en het visuele moet allemaal in balans zijn.

MH: Wat kunnen we als niet-furries van furries en het furry fandom leren?
VG: Wat we van de fandom kunnen leren is voornamelijk dat iedereen gelijk is. Aan de ene kant is het mooi, maar ik merk ook dat heel veel politieke zaken niet worden besproken binnen het fandom. De community is vaak erg voorzichtig naar elkaar toe, vooral in de communicatie en vragen bijvoorbeeld vaak “Ben je hier oke mee?”. Daarnaast kijkt, helpt en past iedereen op elkaar. Dat is een van de mooiere dingen van het fandom. Het maakt niet uit wie je bent. De gemeenschap is zo divers, daar verbaasde ik mij echt over.

MH: Hoe zie jij de relatie tussen mens en dier? Je werk gaat vaak in op machtsverhoudingen tussen mens en dier. We leven in een wereld waarin de mens het middelpunt is van alles, we staan bovenaan de keten. Toen ik voor het eerst in aanraking kwam met posthumanisme was ik verbaasd over het feit dat er ook nog andere opties bestaan om over de relatie tussen mens en dier na te denken. Zijn er bijvoorbeeld manieren waarop we op een andere manier met dieren kunnen samenleven? 
VG: Ik vind dat wel een hele lastige vraag. Wat betreft het furry fandom; die mensen denken vaak echt dat ze een dier zijn. Sommigen voelen zich meer een half dier, een gegeven dat ook aanwezig in games als Animal Crossing of sommige cartoons. Een soort samensmelting van mens en dier. Ik denk dat er wel een verschuiving gaande is waarin mensen zich steeds beter kunnen inleven in dieren. Maar ik weet niet of de mens zo snel afstand wil doen van zijn plek in de wereld, ik denk het eigenlijk niet.

An eye for an eye and a tooth for a tooth

Ik denk dat er wel een verschuiving gaande is waarin mensen zich steeds beter kunnen inleven in dieren.

MH: Veel van je werken zijn digitaal, glad en hebben perfecte oppervlakken. Zie je dat als een soort reactie op het streven naar perfectie op social media?
VG: Ja, voor mij is dat echt met elkaar verbonden. De scheidingslijn tussen echt en nep is aan het vervagen. Dat wil ik graag duidelijk maken met en in mijn werk, dat er eigenlijk helemaal geen grens meer is tegenwoordig. Is het erg als je denkt dat iets echt is, maar niet zo blijkt te zijn? Zo maak ik bijvoorbeeld ‘platte’ werken die 3D blijken te zijn en vice versa.

Soms is het contrast ook wel heel extreem, in The Spirit is Willing but the Flesh is Furry (2020) heb ik een fursona gefilmd die fysiek in het pak aan het dansen was. Op een gegeven moment zie je die persoon ook dansen in de virtual reality chat als digitaal karakter. Daar vervagen de grenzen compleet. Ik zie het ook als een grapje, mensen gaan niet echt een warm furry pak inclusief masker aantrekken en dan ook nog een VR bril opzetten (het is meestal het een of het ander). Ik vind het belangrijk dat de toeschouwer kan zien dat dit werk op echte mensen en fysieke bewegingen gebaseerd is.

MH: De titel van je solotentoonstelling die momenteel te zien is bij Corrosia is ‘Cracks of Deviancy’ kan je me daar meer over vertellen?
VG: Deviancy staat voor afwijkend, afwijkend van wat als normaal wordt gezien. Een crack is een barst, niet per se negatief of positief. In deze tentoonstelling gaat het bij mij om de barsten die laten zien dat het niet raar is om in een andere wereld te stappen. Mensen doen dat heel vaak, eigenlijk altijd, bijvoorbeeld online op social media. Dat afwijkende gedrag zit eigenlijk in ons en dat is helemaal niet per se slecht.

The Spirit is willing, but the Flesh is Furry

*De tentoonstelling Cracks of Deviancy van Valentina Gal is t/m 17 oktober te zien bij Corrosia Theater, Expo en Film in Almere. Klik hier voor meer info.