Ontneem mij niet mijn tijdelijkheid – Unfold / Recover
Naast het graf groeit een boom, want uit as groeien immers de mooiste bloemen. De dood en het leven zijn geen afzonderlijke begrippen. Zij zijn beiden tegelijkertijd evengoed ter plekke als absent. Door te zeggen dat je leeft, zeg je ook dat je zult sterven, en door te zeggen dat je zult sterven, betekent dit dat je hebt geleefd.
Een bezoek aan de tentoonstelling Unfold/Recover in de recent geopende tentoonstellingsruimte van ARTIST-FIRST in Amsterdam. De galerieën LANG ART, The Gallery Club, Francis Boeske Projects en Dapiran Art Project Space vormen hier samen een collectief. Voor deze editie is het de beurt aan Dapiran om de tentoonstelling in te richten: een duo tentoonstelling met werken van Eva Spierenburg en Jonas Wijtenburg is het resultaat.
Enigszins monumentaal staat er een object tegen een van de muren van de galerie. Het werk is vlak en toont wat betreft de vorm gelijkenis met die van een grafsteen, een object dat opgericht wordt voor de doden. In de grond geplaatst zodat we hen die heengaan niet ‘echt’ kwijtraken.
Echter qua kleur toont het werk meer verwantschap met een menselijke huid, organisch en vleselijk, tekenen van leven. ‘As if everything vanished, Part 1’ van Eva Spierenburg doet aanspraak op dualiteiten van onder andere hard-zacht, leven-dood en aards-religieus. Toch wordt het tegelijkertijd duidelijk dat er hier niet op de tegenstelling tussen twee uitersten gefocust wordt, maar op de vereniging van beiden. Zoals gebeurt bij grote, godsdienstige tempels of monumenten waar in plastic bekers bloemen voor worden gezet.
Niet alleen het kleurgebruik van het werk verwijst naar lichamelijkheid, maar verwijzingen naar het lijf zijn ook te vinden op het oppervlak van de steen. Oneffenheden vormen fijne suggesties van onder andere wratjes of tepels, en het reliëf versterkt in enigermate het idee dat dit een huid is. Niet te overdadig, enorme poriën zijn er niet te ontdekken, maar de subtiele lijnen die onze eigen huid ook tekenen geven; net genoeg om te weten dat hier iemand heeft bestaan.
Onze met de loop van de tijd verstrijkende houdbaarheidsdatum en de drang om te (over)leven zouden gezien kunnen worden als één van eerder genoemde tegenstrijdigheden. De imperfectie van het lijf. Oorspronkelijkheid, het origineel, zijn begrippen waar naar gekeken wordt, en lijken het startpunt te zijn van elk werk dat aanwezig is. Waar dit bij Spierenburg gebeurt vanuit het menselijke, het eindige, gebeurt dit in het werk van Wijtenburg vanuit de institutionele, voorbedachte regels zoals die rondom het conserveren van kunst en wat het schoonheidsideaal is. Huidige normen en waarden worden onder de loop genomen door een beroep te doen op ideaalbeelden uit een ver verleden. Hoe verhouden wij ons vandaag de dag nog steeds tot deze idealen?
Een houten raster dat als stevige muren om een UV print van een Grieks beeld is gevormd. ‘Construct/Deconstruct/Reconstruct an echo #1’ bestaat uit hergebruikt materiaal waar het verloop van tijd, net als op onze huid, haar sporen op achter heeft gelaten. Kleine gaatjes zijn sporadisch verspreidt over de verschillende segmenten van hout. Binnenin het houtwerk nog meer vergane tijd, de geconstrueerde Griekse sculptuur wordt door Wijtenburg gedeconstrueerd om het vervolgens weer te herconstrueren binnen het gekozen frame. Hierdoor verandert het perspectief en de letterlijke wijze van kijken naar het beeld. We zien door dit frame heen nog een schim van het verleden, en zo worden institutionele normen en waarheden bevraagd. De ideeën betreft het belang van een origineel en wat het ‘ideaal’ is zijn allang outdated, dus hoe worden deze “spelregels” vastgesteld en door wie?
Op sommige delen van het houtwerk is met rode verf een laagje aangebracht. Hierin zit geen vast patroon en willekeur lijkt hier de overhand te hebben. Wederom tegenstrijdigheden. In dit geval tussen de symmetrie in maat en vorm van de houten omrastering en de imperfectie van het schilderwerk hierop. Desalniettemin ligt hier de focus ook niet op de tegenstrijdend zelf, maar op hoe de twee uitgangspunten in elkaar overvloeien. Het object kan enkel en alleen hopen om ooit ‘perfect’ te worden, wanneer het begrijpt en toegeeft dat het door de rode verf imperfect is.
Het besef dat je überhaupt ‘iets’ bent, maakt dat er zich een mogelijkheid voordoet dat je ‘iets anders’ kunt worden. ‘Becoming/Unbecoming/Rebecoming, a position #1’ van Wijtenburg. De wederom Griekse sculptuur van een hoofd toont ons een weerspiegeling van het origineel, van het beeld dat er ooit was. Nu uitgeprint met een 3D printer en gegoten in brons maakt de reproductie zich tot nieuw origineel. De Griekse beelden vertegenwoordigen in het werk het menselijk ideaalbeeld, en Wijtenburg slaat een letterlijk gat in dit ideaal. Hij bevraagt hoeveel adem hier nog in te halen valt, dan wel of dit ideaal inderdaad zo verstikkend is. Wellicht is er nog ruimte voor ‘rebecoming’.
Beide kunstenaars zijn actief bezig met het verlangen om te conserveren; het leven, harmonie, de kunsten, waarden en normen, maar ze laten tegelijkertijd scherp zien dat in het behouden van ‘wat dan ook’ een contradictie zit. Enerzijds is iets zo belangrijk dat je het niet kwijt wilt, anderzijds pin je het vanuit liefdevol egocentrisme vast op de tijdlijn. Een kunstwerk dat tot de collectie van een museum behoort, wordt gerestaureerd om zo behouden te kunnen blijven, en foto’s van overledenen op de mantel maken dat we hen nooit ‘echt’ zullen loslaten. Stuk voor stuk ontnemen we hen hun tijdelijkheid. Hun kans om te (ver)gaan, iets anders te worden dan dat wat zij al waren.
De tentoonstelling Unfold/Recover, samengesteld door Dapiran Art Project Space, met werken van Eva Spierenburg en Jonas Wijtenburg is nog t/m 27 oktober te zien in de tentoonstellingsruimte van Artist First:
http://www.dapiran.nl/29-september-27-october-2018-eva-spierenburg-jonas-wijtenburg/
Ook adverteren op mistermotley.nl ? Stuur dan een mail naar advertenties@mistermotley.nl