Nederland in New York – in gesprek met kunstenaars en kunstprofessionals die de oversteek waagden (II)

Alles in mijn werk heeft een specifieke betekenis. Vaak stop ik ook dingen in mijn werk die alleen betekenis hebben voor mij persoonlijk. Soms is het bewust, soms intuïtief. Ik begin eigenlijk altijd intuïtief. Soms verschillen de plekken van elkaar, soms zijn er verhalen die steeds terugkeren. Verhalen over ergens tussenin zitten. Hij laat een voorbeeld zien. Een schilderij met daarop fietsen die lijken op waterdruppels, of andersom. Het iconische van de Nederlandse fiets gebracht als een dikke sensuele waterdruppel zoals die in Suriname verschijnen. In Suriname zou je genieten van de regen en er in gaan spelen, in Nederland zou er verteld worden je te gedragen. Ik voel me tegelijkertijd nergens en op heel veel verschillende plekken thuis. Ook de patronen zijn een reflectie van één van mijn achtergronden, bijvoorbeeld bepaalde planten die in een patroon voorkomen, die komen uit een bepaalde regio in Suriname. Of een schaakbordpatroon dat doet denken aan de Gouden Eeuw in Nederland.
Momentum is ook belangrijk in mijn werk, sommige schilderijen zijn in één sitting gemaakt, andere duren langer. Die tijdsduur merk je in de storytelling. De laatste drie jaar ben ik weer teruggegaan naar de start van mijn carrière. Waar meer gefantaseerde werelden elkaar als fluweel overlappen. In die tijd gebruikte ik veel foto’s omdat ik de skills voor het tekenen nog niet had. Nu in New York vind ik dat concept van versmelting interessanter, met deze stad als derde locatie verdwijnt de binaire relatie tussen de plaatsen die in mijn werken voorkomen. Het bouwt een verdere interesse uit in de versmelting van herinneringen en tijd.

Ik denk onderbewust wel natuurlijk. Het is hier minder monochroom dan in Nederland. Er is hier minder onbegrip. Ironisch genoeg kan ik hier meer als Nederlander gezien worden dan in Nederland. Maar mijn identiteit is altijd een discussie. Mensen denken vaak je bent half dit of een kwart dat, maar ik vergelijk culturele achtergrond veel liever met bijvoorbeeld een taal. Je kan vloeiend zijn in meerdere talen, niemand betwijfeld dat. Dubbelheid in plaats van halfheid, dat vind ik authentieker en ook interessanter om vanuit te werken. In mijn jeugd in Suriname en nu ook hier in New York hadden mensen minder moeite met dubbele culturen. Je hoeft hier niet te kiezen.

Ik ontmoette in Nederland mijn echtgenote, zij ging terug naar Amerika. Ik heb daarna een Residence Fellowship op Princeton gedaan van een jaar, heb daarna nog een jaar in Baltimore gezeten en ben uiteindelijk hier in New York beland. In Nederland ben ik nooit echt verbonden geweest met kunstenaarscommunities, omdat ik pas laat begon met schilderen. Ik was pas twee jaar bezig voordat ik de Rijksakademie deed. Hier in New York ging alles heel snel, bijna automatisch.

Ik heb ze nog niet geteld, maar het zijn er een hoop! Het is fluïde, oneindig. Waar houdt de ene op en begint de andere? Veel van mijn niet-zelfportretten zijn eigenlijk ook een beetje portretten.

Ja, de achterliggende doelstelling van musea is ietwat anders. Het Stedelijk Museum ontvangt financiële steun van de stad, en New Museum wordt gesteund door particuliere donoren. Ook heeft New Museum geen collectie, daardoor zijn de achterliggende belangen verschillend. De thematiek van de tentoonstellingen in New York is gevoeliger voor wat er gebeurt in de kunstmarkt en Europa reageert meer op wat er speelt in de maatschappij. In New York wordt er meer samengewerkt met galeries en heb je als curator meer te maken met het vinden van sponsoren, en moet je aan het persoonlijk uitleggen waarom het werk dat je laat zien zo belangrijk is. En er bestaat een lange traditie van kunstkritiek, daardoor is alles dat je toont in New York ontzettend zichtbaar. Je ziet dan ook dat de New Yorkse kunstwereld erg zelfbewust omgaat met het presenteren van werk, en hoe het potentieel in de kunstgeschiedenis gepositioneerd wordt.

Hoewel ik met alle media werk, ben ik gespecialiseerd in video en performance. De kunstmarkt in New York is vooral gericht op de schilderkunst, en er is vrij weinig ruimte en geld voor het maken en vertonen van time-based media werk. In Nederland worden onafhankelijke kunstenaars gesteund door bijvoorbeeld het Mondriaan Fonds, in Amerika is er op dit moment bijna geen overheidssteun. In New York is het daarom soms lastig om kunstenaars de mogelijkheid te geven nieuw werk te laten produceren en een plek te vinden om hun werk te tonen.

Idealiter toont een museum datgene wat op dat moment relevant en van waarde is. De focus op PR kan wel een goede toevoeging zijn. Doordat musea meer bewust worden hoe hun publiek en media hun tentoonstellingen ervaren, worden ze noodgedwongen ook inclusiever en meer openbaar.

Ik heb lang niet benoemd dat ik een Master in Psychologie had omdat ik niet dacht dat het een invloed had op mijn praktijk. Maar de laatste jaren, en vooral tijdens de pandemie, merkte ik dat persoonlijk contact voor mij een grote rol speelt in mijn werk. Ik ben niet alleen curator maar ook mediator. In de kunstwereld is er vaak weinig tijd voor persoonlijke uitwisseling met kunstenaars, maar het is belangrijk voor mij als curator om die ruimte te maken. De werken van veel kunstenaars komen vaak voort uit emotionele thema’s, het is daarom belangrijk dat er ruimte is voor regelmatige check-ins wanneer je samen aan een tentoonstelling werkt. Niet iedereen vindt dat vanzelfsprekend.

Ik kijk om mij heen welke thematieken er bij kunstenaars en in de maatschappij spelen die ik potentieel kan uitlichten. Voor de New Museum Triennial heb ik een jaar lang studio bezoeken gedaan met kunstenaars over de hele wereld, en kozen we uiteindelijk uit meerdere thema’s de meest pertinente. Als ik word gevraagd om voor een bepaalde plek een tentoonstelling te cureren, reageer ik vaak op de ruimte en probeer ik bewust kunstenaars uit te kiezen die wellicht ook op langere termijn kunnen profiteren van de samenwerking met die specifieke plek.

Als er een interessante rol vrijkomt, zou ik graag weer fulltime in Amsterdam werken, ja! Ik vond het Stedelijk Museum Amsterdam een heel prettige plek om te werken, niet alleen omdat ik betrokken was bij een collectie, maar ook vanwege de nabijheid van kundige collega’s. Veel van hen werkten er al tientallen jaren en brachten ontzettend veel persoonlijke kennis over de werken en kunstenaars met zich mee. Maar op dit moment werk ik als zelfstandige curator aan projecten die in Amsterdam en in Amerika plaatsvinden, en geniet ik van de vrijheid die dat met zich meebrengt.