Motley’s grote terugblik op 2013
Bijna onder het raam van ons kleine redactiekantoor staat oliebollenkraam ‘de Oliebollen Bakkerij’ waar Michel – zo heet het opperhoofd van de krentenbollen, roomsoezen en appelbeignets- om acht uur het vet in de frituurpan ververst. Dankbaar herinnert Michel de vermoeide voorbijgangers aan de laatste dagen van een veelbewogen jaar, omdat de sneeuwvlokken, het ijsschaatsen, de piepende vorst en de doffe stilte van de winterochtenden schitteren in afwezigheid. Vorige week liet ik me door hem verleiden een oliebol bedolven in witte suiker onhandig happend naar binnen te moffelen. Hij vroeg wat ik iedere ochtend in ‘zijn buurtje’ deed. “We maken daarboven een kunstmagazine” murmelde ik al wijzend naar het raam van ons kantoor; een toefje witte suiker daalde uit mijn mond neer op de grond. ‘Kunst, och meid! Daar is toch geen droge boterham mee te verdienen?’ – terwijl hij deze woorden spreekt kijkt hij mij meelijwekkend aan. Ik hoef de oliebol niet af te rekenen van Michel en besluit vriendelijk te bedanken; een vurig betoog over de waarde van kunst zal hem geen milimeter van standpunt doen schuiven.
Wat is het zonde dat er aan de kunst een beeld blijf kleven van armoede, lediggang en behoeftigheid. Op die ochtend word ik het zat. Zat om oliebollen te krijgen uit medelijden en zat om een gefrustreerde discipel te zijn van de kunst. De volgende ochtend neem ik een boekje mee van Erik Kessels waar pagina na pagina een konijn wordt afgebeeld met een koek, een pleerol of een wafel op zijn hoofd en geef het aan de oliebollenman (‘ja leuk he? ja…, dat is óók kunst’). Vol goede moed bestijg ik de trappen van het kantoor en bedenk dat het jaar een knallend einde behoeft.
Mister Motley nodigde kunstenaars, galeriehouders en vrienden uit om de ontelbare piekmomenten van 2013 mee te vieren. Op een schitterend 2014!
HET BESTE VAN 2013
Femmy Otten
Tijdens het nadenken over het afgelopen jaar overstemde de herinnering aan Gerrit Komrij alle andere. misschien komt het omdat ik hem nog elke dag zie, op het toilet, de man van de kakofonie. Hij hangt daar lachend in de vergeelde krant van 6 juli 2012. Ik denk dat ik met alles altijd een jaar achterloop, maar het hele achterlopende jaar miste ik hem.
Serge Onnen
Beste expositie buiten Holland:
Venetië Biënnale: De landen paviljoens haalde het bij lange na niet bij de enorme impact van de 2 tentoonstellingen van Massimiliano Gioni. Voor mij een tentoonstelling die mijn ideeën over wat kunst kan betekenen in de 21e eeuw weer helemaal opgeschud en verfrist heeft.
Beste expositie binnen Holland:
Op de valreep de Quay Brothers in Eye. Hoe de hele tentoonstelling in elkaar zit van 17e eeuwse kuisheidsgordel tot Poolse theater affiches uit de jaren zestig; het word één wereld, en dat is die van de Quay Brothers. Je hoeft hun werk niet eens zo geweldig te vinden; je maakt zelf weer je eigen verhaal van al de interessante objecten, animaties, tekeningen, diorama’s die er te zien zijn. Vergeet vooral niet de rillingen over je rug te krijgen bij het aanschouwen van de 2 brieven van Emma Hauck.
Beste expositie waar ik zelf inzat:
Arte i Animation, Museo del Chopo Mexico DF (curator Daniel Garza-Usabiaga) Mijn phenakistiskopen samen met aartsvaders als Emile Cohl en Oskar Fischinger in een intelligente animatie tentoonstelling te zien in een pracht museum was heel mooi.
Beste performance in Nederland:
Christian Marclay ‘Everyday’ tijdens Holland Festival in muziekgebouw aan het ij. Je hebt na afloop wel zin om 4 uur niets anders te zien dan de bewegingen van de golfjes op het ij om weer even je hersenen af te koelen, maar als je toch door de visuele achtbaan moet, dan altijd liever met de intelligente en geestige Marclay dan door al de andere dagelijkse digi-diarree.
Beste performance waar ikzelf inzat:
Na meer dan een jaar lang te hebben geoefend op een muzikale uitvoering van Kurt Swittert’s Ursonate, gaven wij met oorbeek twee uitvoeringen in de open lucht, tijdens de zeer geslaagde patafisiche museumnacht in Huize Frankendael, (curator Erika Sprey).Terwijl de wind onze fluwelen bonbondoos, deed instorten waarin wij gemaskerd en gehuld in Noorse truien onverstoorbaar een uur lang; Fümms bö wö tää zää Uu, Uu zee tee wee bee fümms. Rakete rinnzekete! Rakete rinnzekete! etc etc deden, hielp het publiek te tent omhoog te houden, zodat wij de eindstreep toch nog konden halen. Zoals alle echt legendarische concerten zijn er geen registraties van gemaakt (of deze zijn nog niet opgedoken, want in 2013 leerde wij immers dat alles opgenomen wordt)
Beste plaat:
Music for advertisments- Daiguo Li. Geweldige EP van Amerikaanse chinees die eest in de kansas metal scene rondhing, daarna cello op conservatorium in San Diego heeft gedaan, om zich vervolgens in de bergen van Yunnan terug te trekken om zich op Chinese inheemse muziek te storten.
Beste boek:
De keuze was dit jaar heel makkelijk; The Lost Cent
Beste film:
Springbreaker, Harmony Corine. Slaapkamer scene zal wel het mooiste en meest legendarische happy nihilism beeld van het decennium gaan worden.
Beste dansvoorstelling:
Paper Tiger uit Beijing met ‘reading’ in spuitheater Den Haag. De chinezen bureaucratie een beetje meegemaakt hebben, helpt wel om absurditeit van dit dansstuk door te hebben. Onafhankelijk theater en kunst in een land als China betekend min of meer een zekere illegaliteit, geen enkele status hebben. Dit zorgt in sommige gevallen voor een vrij compromisloze radicale houding, zoals bij deze groep.
Jeroen Eisinga
Mijn hoogtepunt van het jaar was mijn ontdekking van de Verbeke Foundation en de ontmoeting met Geert Verbeke. In De Verbeke Foundation gaat de kunst over het leven en over vrijheid. Dat voel je aan alles. De stapel containers met het werk van Jacobus Kloppenburg is een prachtig werk op zich. Het verhaal erachter is schrijnend en het gebaar is groots.
Susan Kooi
Hoogtepunten die ik heb gezien, of waar ik deel van uitmaakte waren natuurlijk Unfair Amsterdam, het Antagon festival in Turku, shooting stars in Helsinki, de biënnale in Venetië (Jeremy Deller, Helen Marten, Cyprus, Litouwse paviljoen), de shows en screenings in de entree van W139, Pterodaustro in Apice for Artists, the Timeless People in Penny University, en nog veel meer.
Maar het is toch is dit mijn echte hoogtepunt: De opening van k.i. beyoncé in Amsterdam. Opeens kregen we een ruimte waar we kunnen werken, werk van onszelf en anderen kunnen laten zien, en andere dingen doen wie we willen.
Michiel van Nieuwkerk
De serie Hollandse Meesters die inmiddels door 600.000 mensen wordt bekeken. De serie mag nog 2 jaar door gaan tot minimaal 100 filmportretten.
Galerie with Tsjalling – Tjalling Venema
Een van mijn favoriete exposities dit jaar was Saint Alive van Michael Landy in de National Gallery. Landy maakte grote beelden van heiligen die zichzelf kastijden, geïnspireerd op alle heiligenschilderijen op de beelden van Tinguely.
Jan Hoek
Ik denk dat dit boek van Hans Kazan dat ik in de uitverkoop van de Slegte vond toch wel mijn absolute hoogtepunt is!
Nina Thibo
Een knaller van een kunstproject vond ik het afgelopen jaar de installatie ‘My heart’s in my hand, and my hand is pierced, and my hand’s in the bag, and the bag is shut, and my heart is caught’, van Phil Collins (nee niet die ene.) Het werk stond in het Ludwig Museum in Keulen en ik liep er letterlijk nietsvermoedend tegenaan.
Ik ging eigenlijk alleen voor het museum als gebouw zelf, omdat dit soort Duitse musea die koele, ruimtelijke grandeur hebben die voor een kunstenaar zo lekker ’empowering’ kan zijn. Hier wordt kunst niet begroet met een “Hee hallo daar ben je,” zoals in veel Nederlandse kunstplekken, maar bij het slag musea als het Ludwig, daar zegt zo’n museum: “Kunst! Na Entlich! Sie sind Herzlich Wilkommen!”
Het museum staat zo ongeveer naast het centraal station van Keulen. Binnen dit treinstation bevindt zich nog een ander station, namelijk ‘Überlebensstation Gulliver’. Dit is een plek waar dak- en thuislozen kunnen opwarmen, koffie drinken en een beetje rondhangen om met elkaar te kletsen. Het schijnt er best wel gezellig te zijn.
Althans volgens Phil Collins die middenin deze plek een telefooncel liet plaatsen. Daklozen konden hier gratis bellen, onder voorwaarde dat de gesprekken opgenomen werden en publiek konden worden gemaakt. Van de meer dan 800 gesprekken zijn er uiteindelijk zo’n 15 uitgekozen. Deze zijn op de A-kant van een vinyl plaatje gedrukt, terwijl op de B-kant popliedjes staan die gemaakt zijn door diverse bands, geïnspireerd op de gesprekken.
Je kon de plaatjes zelf opleggen en afspelen in een aantal heel elegante, geluidsdichte luistercabines in het museum. In de cabine stond alleen een stoel en een platenspeler. Er lagen verschillende plaatjes, zodat je meerdere gesprekken kon beluisteren. De cabines waren tegen het enorme raam van de museumzaal geplaatst, zodat je tijdens het luisteren naar beneden kon kijken. Het zicht was op diezelfde Hauptbahnhof, het gebied waarin zich ook ergens het ‘Overlevingsstation Gulliver’ bevond.
Het ene eiland vol schipbreukelingen, dient als voer voor dat andere eiland. Dat eiland vol hol-ogige kunstconsumeerders, dat bijna zinkt door de zwaarte van alle kunstobjecten die erop verzameld zijn. Het mooiste van Collins’ werk vind ik dan ook dat het bijna materiaal-loos is. Al het tastbare (de cabines, de vinyl-plaatjes) is er alleen maar op gericht om die ene flard aan informatie en energie van een leven aan je door te geven.
Plaatje opleggen in de stille cabine, en hup daar gaan we: “Nee Martha, je weet dat dat niet gaat. Je kan niet komen. Je kan NOOIT meer komen.” “……” (iemand begint te huilen) “De kinderen zijn ook bang van je. Ik wil niet dat ze bang zijn van mijn eigen zus. Maar dat komt omdat je geen tanden meer hebt. Daarmee maak je ze bang.” “……. ” “En die pruik, wat had je je daar dan bij gedacht?” “……” “Martha? Martha!!! Niet ophangen!!”
De liedjes aan de andere kant van de plaatjes draaide ik niet meer af. Ik ging fanatisch al die A-kanten beluisteren. En ondertussen naar buiten kijken, naar al die mensenmieren die door elkaar heen kronkelend hun weg probeerden te vinden daar op die Hauptbahnhof. Kom je aan, of ga je weg. Vandaag ben ik het maar die weg gaat, die verdwijnt uit deze best wel zonderlinge, economische constructie. Ik ben die zus zonder tanden die nog steeds probeert om langs te gaan bij haar broer. Maar morgen kun jij het zijn. Jij, daar met die pruik, want wat had je je daarbij eigenlijk gedacht?
Gijs Assmann
Paul McCarthy in WS
P.art of your life – Pim Trooster
Ik zou vele hoogtepunten kunnen delen want ik heb weer veel moois gezien op diverse tentoonstellingen in binnen- en buitenland. Maar als ik er dan toch één moet kiezen dan blijf ik toch maar heel dicht bij mezelf:
With a little help…
Op 10 november j.l was de opening van ‘With a little help…’ de slot-tentoonstelling in P.ART of your life. De tentoonstelling werd samengesteld door Nora van den Berg en bestaat uit kunst van mijn (ex-) hulpjes, (inmiddels afgestudeerde beeldende kunstenaars). Omdat zij vonden dat ik, na 19 jaar Stichting Safe/P.ART of your life te hebben gerund, nu voor het eerst zelf ook eens aan een tentoonstelling moest meedoen, koos ieder van hen één werk uit de stock van mijn eigen schilderijen. De opening werd verricht door Jonas Baud, een ex-hulpje die voor een andere studie koos en die zich inmiddels op wetenschappelijk niveau bezig houdt met de beveiliging van Schiphol (ook wel aardig in het licht van 4 jaar iedere zaterdagmiddag te hebben geholpen in Safe (dat gehuisvest was in een atoomschuilkelder).
Toen ik die zondag in P.ART arriveerde bleek dat aan een aantal exposanten, uit de 19 jarige geschiedenis van Stichting Safe/P.ART of your life, was gevraagd om een werkje op A-4 formaat voor mij te maken, als dank voor mijn inzet. Ruim 50 werkjes werden er opgestuurd waar, op de bovengalerij, een prachtige wand mee was gevuld. De opening was overweldigend druk, gezellig en hartverwarmend; meer dan 50 mensen bleven eten en Lucette ter Borg hield een prachtige zeer persoonlijke speech, waarna ik aankondigde nu eindelijk te begrijpen wat me te doen staat: In de voetsporen van Heintje Davids treden en nog heel vaak afscheid nemen. Echt het mooiste wat me kon overkomen.
Inmiddels ben ik alweer druk plannen aan het maken voor een nieuw initiatief. Dus wie weet……..
Roosje Klap
Hoogtepunt design #1
Exhibition magazine #01 Jan van Eyck Academie
Hoogtepunt design #2
21st century birdwatching: Drone Survival Guide
Hoogtepunt Beeldende Kunst #1
Navid Nuur Lube Live @Bonnefanten
Hoogtepunt Beeldende Kunst #2
DREAD, fear in the age of technological acceleration @ als tentoonstelling De Hallen, zowel het boek, als website.
bonus hoogtepunten
Hoogtepunt architectuur #1
DUS architects printen 3D grachtenpand
Hoogtepunt muziek #1
Emiliana Torrini – When Fever Breaks
Hoogtepunt muziek #2
Dj Koze – Homesick
Hoogtepunt film #1
La Grande Belezza
Hoogtepunt film #2
La vie d’Adele
Sarah van Sonsbeeck
Mijn hoogtepunt was een show te mogen maken in de Nederlandsche Bank met Antonis Pittas. En dat door het maken van een fout een nieuw werk ontstond dat ik ‘Mistakes I’ve Made’ heb genoemd. Zonder hem had ik het misschien wel niet herkend als werk! Nu denk ik dat de fouten die je maakt misschien wel soms de mooiste resultaten opleveren… Ik heb er mijn eerste solo bij Annet Gelink (24 januari) naar vernoemd. Ik zeg: meer fouten in 2014!
Kaleb de Groot
Het moment voor mij dit jaar was het kijken van ‘the act of killing’ de film is uitgekomen in augustus 2012 maar draaide in Nederland in 2013. Een waanzinnig document!
Melanie Bonajo
Studying the inner realm for your masterpieces shows not to be such a bad idea after all. So let’s drop the research and return to the search, because the Italian Pavilion at Venice Biennale show is that Outsiders are In! Here essential creativity is not driven by success within restrictive discourses and money related entrepreneurship, but by visions, devotion to passions and the voices of the inner landscape. So once again, dear artist, retrieve your Membership to a life long wild and unpredictable Outsidership and lets re-think what makes art fundamentally interesting.
LiefhertjeendeGroteWitteReus – Robert Jan Verhagen
We hebben met LhGWR een overvol programma gedraaid waardoor er maar weinig tijd was om op pad te gaan. Dan moet je het vooral doen met de tweedehands ervaringen die via de media tot je komen. Gelukkig waren er toch ook een aantal persoonlijke belevenissen buiten de poorten van ons persoonlijk domein die indruk op mij hebben gemaakt; een rondleiding door het Rijksmuseum, een wandeling voor openingstijd langs het internationale deelnemers veld van Unseen Photo Fair en mijn dagelijkse fietstocht langs Het Volkspaleis in Den Haag (in de wetenschap dat Marie-José Sondeijker van West een waanzinnig project heeft neergezet).
Binnenshuis waren er uiteenlopende hoogtepunten. Het verhaal van de tachtigjarige ufologe Jo van Buuren zal me, net als de uiteenzetting van twee cryonisten over hun ambitie om zichzelf in te laten vriezen na hun dood, nog lang bijblijven. Qua tentoonstellingen waren die van Pierre Derks en Alexandra Crouwers fantastisch, maar wat mij betreft is het het jaar van Nadine Stijns geworden. Met de presentatie van haar eerste fotoboek Floating Population (uitgegeven bij Fw:), het binnenhalen van de jaarlijkse foto-opdracht van Stadsarchief Amsterdam, en haar recente tentoonstelling A Nation Outside A Nation bij LhGWR, waren een aaneenrijging van hoogtepunten, waar ik erg van onder de indruk ben.
Toch wil ik een minder algemeen of egocentrisch bijdrage leveren aan Mister Motley’s jaarafsluiting. En dan kom ik – ondanks dat deze lijst om hoogtepunten gaat – al snel bij de gevolgen van de bezuinigingen. Het is lastig om iets positiefs te bepleiten op een podium waar de inkrimping van de budgets directe consequenties hebben gehad. En op zich ben ik ook geen voorstander van het wegsaneren van organisaties waar jaren in is geïnvesteerd. Maar, ik lees na al het gekrakeel over financiën en de initiële negatieve consequenties, steeds vaker over zaken waaruit blijkt dat de sector zichzelf serieuzer neemt dan in de voorafgaande jaren.
Met het in werking treden van het nieuwe Kunstenplan tekenen zich nieuwe verhoudingen af. Er lijken spanningsvelden te ontstaan tussen instellingen die zich beroepen op het gekende avant-gardisme en instellingen met een hang naar een groter publieksbereik middels het vergroten van de toegankelijkheid. Kortom; nu de gemoedelijkheid verdwenen is, en er wordt gestreden om bestaansrecht, worden er weer keuzes gemaakt die er toe doen. Profielen worden op scherp gezet en beleidsmatig wordt er weer gepionierd.
Ook de oprichting van Platform BK geeft blijk van bewustwording van individuele kunstenaars. En met veel plezier heb ik de stormvloed aan reacties gelezen op de polariserende inzichten van Melle Daamen. Het schudden aan de boom heeft er voor gezorgd dat dergelijke bedreigingen met betere argumentatie wordt bestreden. Ik zou nog veel kunnen zeggen over allerlei voorvallen die zich afgelopen jaar hebben voorgedaan, waaruit blijkt dat de beeldende kunst er zeker niet aan onderdoor zal gaan. Alleen al de bekendmaking van de bezoekersaantallen van de Nederlandse beeldende kunst musea was een genot. Het komt er op neer dat het voor een artistiek leider en beleidsbepaler van een organisatie waar het spanningsveld wordt opgezocht tussen artistiek inhoudelijk beleid en zelffinanciering inspirerende tijden zijn.
Hanne Hagenaars
De performance van Melanie Bonajo (samen met Joseph Marzolla) op zondag 25 augustus 2013, 20.00-21.00 uur bij de Groene Kathedraal van Marinus Boezem, Almere
De foto Galatasaray / Maryam Şahinyan’s Photo Studio – 22 maart – 12 mei 2013 Foam, Amsterdam
Het werk van Dan Voh in het Parcours tijdens Art Basel, 2013
De performance van Fabio Mauri, Ideologia e natura uit 1973, opnieuw uitgevoerd tijdens de Biënnale van Venetië
Il Palazzo Enciclopedico (The Encyclopedic Palace), samengesteld door Massimiliano Gioni, Biënnale van Venetië
Dayanita Singh, Go away closer, Hayward Gallery, London 2013
Daniel Silver: Dig, een project van Archangel, The Odeon Site, London, 2013
Odapark – Marijke Cieraad:
‘WER NICHT DENKEN WILL FLIEGT RAUS voor Theo Lenders (1955-2011) met Edward Lipski, Kristof Kintera, Johan Muyle, Helmut Smit, Bas de Wit, Doyle&Mallinson, Mitsy Groenendijk, Erik Habets, Andrea Lehmann, Theo Lenders, Keetje Mans, Aernout Mik, Heli Rekula, Tanja Ritterbex en David Lynch. GRAVE SOULS and SECRETS van Johan Tahon en Petra Validimarsdottir en NO EXPO van Rob Scholte. In 2013 is een start gemaakt met een nieuw paviljoen ten behoeve van kunsteducatie en in 2013 duikt Odapark onder in een tweede locatie in de Cannerberg in Maastricht. In de voormalige geheime ondergrondse NATO-basis uit de tijd van de Koude Oorlog is van september t/m mei 2014 het project SHELTER van Rob Scholte te zien een pilot als opmaat naar de manifestatie ART IS A SHELTER 2014.
Maar er zijn meer hoogtepunten, Odapark krijgt als waardering de primeur om de manshoge Viltstift met de tekst Limburg onderstreept cultuur in ontvangst te nemen en wint de tweede stimuleringsprijs Mens&Cultuur Provincie Limburg. Odapark timmert aan de weg en doet dit voor het publiek nog steeds helemaal gratis om zo het idee uit te kunnen blijven dragen dat kunst er is voor iedereen.’
Ook adverteren op mistermotley.nl ? Stuur dan een mail naar advertenties@mistermotley.nl