Mensen die op mensen lijken
Sluit je ogen.
Nouja, hou ze eigenlijk maar open.
Stel je de wereld voor als een nachtclub, compleet met bar, lounge, toiletten en natuurlijk: een dansvloer.
Een deel van de wereld moet plassen, een andere groep heeft zin in bier, en een flink brokstuk van de wereldpopulatie wil rusten op de leren banken, valt daar in slaap. Een groep werkt achter de bar, een andere ploeg maakt iedere ochtend de vloer en toiletten schoon. De club heeft een eigenaar, een manager, soms komen er mensen die de spiegels vervangen of de dakgoot van bladeren ontdoen. Er zijn professionele dansers, die in kooien (het is een nogal ouderwetse club) boven het podium hangen. Onder die kooien, voor en op het podium de groep die zich door de muziek laat leiden, dichtbij de speakers staat, zich wil laten bekijken, als het ware optreedt voor de andere bezoekers, en zwetend onder de discobol danst.
Zo was de wereld tot voor kort verdeeld. Die categorisering gaat niet langer op.
Sinds kort is een veel groter deel van de wereldbevolking op de dansvloer te vinden. We zijn een tijdsvak ingestapt waarin bijna de voltallige populatie zich aan elkaar laat zien. Het is daar, voor en op het podium, ongekend druk geworden. Ook Tanja Ritterbex heeft zich tussen de menigte gewurmd, ze draagt een plastic jurk en glitter oogschaduw.
Ook Tanja Ritterbex heeft zich tussen de menigte gewurmd, ze draagt een plastic jurk en glitter oogschaduw.
Per minuut wordt er 300 uur aan videomateriaal op YouTube geplaatst. Dagelijks gebruiken 2 miljard mensen Facebook of een aan Facebook-gerelateerde app als Instagram, waarvan 500 miljoen paar ogen dagelijks Instagram Stories bekijken. Wereldwijd zijn er na schatting dit jaar 3,484 miljard social media gebruikers, 3,484 van de 7,71 miljard wereldbewoners. Dat is 45,2 procent, het is dus bijna de helft van de wereld die zwetend op de dansvloer staat.
7 billion people and i am still single
Blandy086 1 maand geleden
We feel safe as long as we are at home. We feel safe as long as we are seen. We are always seen. We always see all of it. We watch ourselves. We are on top of it all the time.
Ryan Trecartin
Op die dansvloer zien we elkaar constant bewegen, daar onderzoeken en keuren we elkaar, raken door elkaar geïnspireerd, kijken van elkaar af, vullen elkaar met onzekerheid of bevestiging of een vreemde mengeling van die twee, daar vindt een constante uitwisseling van blikken plaats, voeden we elkaar met taal, esthetiek, glitters, vragen, bekentenissen, adviezen, ontboezemingen, meningen en danspasjes. Natuurlijk ook met danspasjes.
U da cutest
Musiclover21You 60 weken geleden
I literally want to dance there
Sean2015 twee maanden geleden
Tanja Ritterbex waagt zich met Free the Eyeball recht onder de discobol, op het podium van de nachtclub die de wereld heet. En daar doet ze iets anders dan de meeste bezoekers, iets heel anders.
Welcome to my channel,
zegt Tanja.
This is our show and not yours.
Trixie & Katya
De video’s zijn een dagelijks ritueel, een bezwering van afwezigheid en verveling door er ontzettend te zijn, door te vragen, roepen, nee niet eens vragen of roepen om aandacht, maar de aandacht af te dwingen door haar gezicht te tonen en de ether in te zenden. Glitters en make-up op dat gezicht te gooien, waardoor het gezicht een beeld wordt, een sculptuur, een masker dat door Tanja is geschilderd, een overdrijving van de make-up tutorials die zo’n succes zijn op YouTube. Vorig jaar werd op het medium 169 miljard keer naar beauty-gerelateerde filmpjes gekeken.
You’re still really pretty without any make up
Wavy Maya 2 weken geleden
‘I think of life as very sculptural. People’s personalities are sculptural, people try to create and maintain an architecture that makes them feel like they exist … we’re becoming more flexible in what the self can be and where it exists … we have all this different modes of being, it’s not just being in space anymore.’
Ryan Trecartin
Dit is de belofte van onze tijd, een stap voorbij de maakbare mens, richting een fluïde, onstoffelijke aanwezigheid die in de eerste plaats online rondzwerft, zich voor de ogen van een publiek aan- en uitkleedt, iedere dag weer.
“I used to walk down the street like I was a fucking star… I want people to walk around delusional about how great they can be – and then to fight so hard for it every day that the lie becomes the truth.”
Lady Gaga november 2009
Free the Eyeball doet de kijker afvragen in hoeverre het personage dat wordt opgevoerd een personage is. Een deel van de beeldtaal herkennen we, een deel van de taal herkennen we, de manier waarop de vlogger in de camera kijkt, de dik aangezette zinnen, we hebben het talloze keren gezien. Maar de uniformiteit die zo kenmerkend is voor het visuele landschap van YouTube, wordt in deze video’s doorbroken.
Want al die uitwisseling van blikken op de dansvloer, onderzoekende en keurende blikken, al die views, die leiden tot een ongelofelijke uniformiteit, daaruit zijn ijzeren wetten gesmeden: met elke video die wordt geüpload, worden de kaders waarbinnen de filmwerken gemaakt worden, bestendigd.
OmG tHiS iS rEaL gUcCi i love her
parkz X 3 dagen geleden
YouTube werd veertien jaar geleden gelanceerd. De mogelijkheden van het medium waren eindeloos, het landschap grenzeloos. Wild, waanzinnig en vrij hadden de films kunnen zijn die de preview-raampjes vullen. Maar wat een inclusieve, visuele koortsdroom had kunnen worden, werd miljarden mensen die vanuit hun filmkader wijzen naar de Abonneer-knop.
Voor YouTube, voor de excusez le mot ‘internetevolutie’, voor social media, waren er voor de mens grofweg twee manieren om zich te verhouden tot de camera:
-Spel: de mens kon acteren, spelen, doen alsof, een script oplepelen of zich door improvisatie laten leiden.
-Documentair: de mens kon zichzelf zijn, zich tonen door over zichzelf te praten, zijn of haar dagelijks leven delen met de kijker, zich blootgeven in een documentaire.
Goed, er was nog een derde:
-Er bestond spel dat zich als documentaire voordeed.
Maar wat een inclusieve, visuele koortsdroom had kunnen worden, werd miljarden mensen die vanuit hun filmkader wijzen naar de Abonneer-knop.
Nu, of beter gezegd inmiddels, zijn die manieren om voor een camera aanwezig te zijn verrijkt met talloze andere.
Filmtaal is dubbelzinnig geworden, ironisch, bedrieglijk, manipulatief én manipuleerbaar. Boeiender dan ooit dus eigenlijk. Tanja Ritterbex trapt, in tegenstelling tot de klassieke vlogger, bovenop de bedrieglijke zenuw die sinds YouTube’s oprichting is bloot komen te liggen.
I lost a few brain cells watching this
Willyam Jordan 1 jaar geleden
Tanja roept, smeekt, verkleedt (of verkleedt zich misschien wel helemaal niet), bevraagt, grijnst, kirt, terwijl ze de grenzen van het medium verkent. Ze houdt haar hand achter een groen, plastic elfje, zodat de camera op het kleine voorwerp kan scherpstellen. Een handeling die de bewegingen van talloze make-up video’s echoot, de vloggers die altijd hun hand stilhouden achter de mascara die ze willen laten zien. Ja, ik heb de video’s gezien, aan de andere kant van het scherm lag ik dan, uitgeput, pijn in mijn ogen, wetende dat ik nooit van mijn leven ook maar een poging zou wagen mijn gezicht met behulp van die mascara op te leuken. Ik krijg graag naar de mensen die op mensen lijken, die tips delen die op tips lijken, met stemmen die, nouja, je begrijpt het wel.
Ik krijg graag naar de mensen die op mensen lijken, die tips delen die op tips lijken, met stemmen die, nouja, je begrijpt het wel.
De meest populaire video’s op YouTube zijn productrecensies, gevolgd door how-to video’s, gevolgd door vlogs. Consumentisme en voyeurisme dus. De wereld van online video’s is verworden tot een HYSTERICAL SHOP waarin alleen maar felgekleurd plastic te koop is, en wij, de kijkers, moeten klikken, kopen, liken.
Het doet je afvragen wat er met YouTube had kunnen gebeuren, als het niet dit was geweest. Zoals je je kunt afvragen wat er met de schilderkunst was gebeurd zonder de portretkunst.
Social media, YouTube hebben een wereld geopend, zeggen mensen vaak. En dan volgen er mogelijkheden, of kwalijke gevolgen van deze media. Ja, ze hebben ons dingen gegeven, maar ze hebben ook een wereld van ons afgepakt.
Hoe meer we zien hoe meer we weten, hoe meer we van anderen zien, hoe vaker we anderen bestuderen, hoe veelvuldiger we worden blootgesteld aan de gezichten, lijven, bewegingen, aan de klanken van anderen, hoe meer we die gedragingen opzuigen en internaliseren. In een wereld waarin we elkaar constant aankijken, gaan mensen steeds meer op elkaar lijken.
Maurits de Bruijn, nu
Baby’s imiteren hun ouders, hun broertjes en zusjes, of wie maar boven de wieg hangt. Althans, dat zeggen mensen. Dat is de heersende gedachte, een hardnekkig populairwetenschappelijk feitje. Maar het is ook een leugen. Baby’s schijnen wel iets beter te doen te hebben dan hun verzorgers na te doen. De onderzoeken waar het onware feit vandaan kwam, bleken beperkt. Het aantal gezichtsuitdrukkingen waarop in de jaren ’80 en ’90 was getest, was uitzonderlijk klein: het uitsteken van een tong, het wijd openen van een mond, en daar bleef het dan bij. Inmiddels is eenzelfde onderzoek uitgevoerd met een breder scala aan gelaatsexpressies en nu blijkt dat het voor een baby net zo waarschijnlijk is een afwijkende, als een overeenstemmende gezichtsuitdrukking te produceren.
Dit recente onderzoek toornt aan de gedachte dat imitatie inherent is aan de mens, dat we met deze vaardigheid geboren worden en die essentieel onderdeel uitmaakt van de evolutie van de mens. Imitatie is geen aangeboren gedrag, het is aangeleerd, blijkt uit de onderzoeksresultaten van 2016. Een soort menselijk Droste-effect: baby’s leren imiteren doordat ze anderen zien imiteren. Pasgeboren leren in de eerste maanden van hun leven anderen na te doen, omdat zij worden nagedaan door vrijwel iedereen die boven hun wieg hangt.
Dat effect geldt ook buiten de wieg, strekt zich over een heel mensenleven uit. We blijven imiteren. Zodra het lichtje van onze camera brandt, tuiten we zonder het te willen onze lippen, zetten grote ogen op en praten met een stem die we van anderen lenen.
Onze digitale persona’s zijn verlengingen van onszelf, aangemoedigd door de technische mogelijkheden van deze tijd, maar beperkt door de regels die ieder medium in zich lijkt te dragen. Die van YouTube blijken nogal rigide. De meeste vloggers bezigen dezelfde taal, maken gebruik van hetzelfde materiaal, plaatsen zichzelf in het midden van het frame, zijn van borstbeen tot kruin te zien, zelachen om zichzelf, en getuigen daarmee van een vermogen tot zelfspot, bijna allemaal stralen ze een verdoofd soort enthousiast uit, zijn ze geveinsd kritisch, zitten ze voor een witte muur, delen dezelfde gezichtsuitdrukkingen. Ik bedoel. ik hou van ze, maar ze zijn één en dezelfde persoon, delen één intonatie, één pose. YouTube beloofde hyperindividualiteit, terwijl alle zelven die nu beschikking hebben tot een oneindig lange spreekbuis, zijn verworden tot één en dezelfde persoon, die eenzelfde verhaal vertellen. Kopieermachines die van een kopie nieuwe kopieën maken, een onophoudelijke stroom identieke A4’tjes die worden uitgespuugd, 300 boeken per minuut.
We blijven imiteren. Zodra het lichtje van onze camera brandt, tuiten we zonder het te willen onze lippen, zetten grote ogen op en praten met een stem die we van anderen lenen.
Fashion is dead.
Tanja Ritterbex
Fashion is dead.
Li Edelkoort
Fashion is dead.
Tom Ford
Authenticiteit staat in deze tijd van digitale media en de daarbij behorende overproductie steeds meer onder druk. Ironisch genoeg is ook voorgaande zin al tientallen keren bedacht, opgeschreven, uitgesproken en naar vreemden geappt.
Of is dat altijd al zo geweest? Lijkt Picasso net zoveel op Van Gogh als Monet? Is dat wat we de fucking tijdsgeest noemen? En hoe moeten we de digitale stroom zien? Verhoudt een YouTube-video zich tot de schetsen van Rembrandt of tot de dagboeken van Van Gogh, of tot zijn zonnebloemen?
Toen Hockney zich ging toeleggen op het schilderen van landschappen kreeg hij naar zijn hoofd geslingerd dat niemand daar op zou zitten te wachten. ‘It’s not the landscapes that have become boring, it’s the depictions that have become boring,’ zegt de kunstenaar daar nu over. Je kunt onmogelijk verveeld zijn door de natuur, aldus Hockney.
En dat is de mens natuurlijk ook in de eerste plaats: natuur. En dus kan men onmogelijk verveeld zijn door de mens. De afbeeldingen, weergaves, beeltenissen van de mens, die zijn sleets geworden en moeten opnieuw worden uitgevonden. Hockney-style in multi colour.
licht van beeldschermen vult al jaren de donkerte in slaapkamers, liften, kantoren, cafés. We zijn verslaafd aan de apparaten waar stemmen van Netflix-acteurs, onze vrienden en vloggers uit klinken.
Beeldcultuur is in de afgelopen jaren overschaduwd door de massaconsumptie van films, series, YouTube clips en Instagram Stories. We vreten uren en uren aan videomateriaal dat door miljardenbedrijven in elkaar is geflanst en we schrokken vlogs op alsof het crack is. Deze immense productie en onmetelijke consumptie is karakteristiek voor deze tijd, het lijkt alsof de mens niet meer nieuwsgierig is naar het opdoen van eigen ervaringen, liever die van anderen meebeleeft.
I wanted to go to somewhere but I can’t. I’m really stuck here.
Tanja Ritterbex
Hoe kan een kunstenaar zich handhaven in een wereld die zo rücksichtslos omgaat met beeld, de productie en consumptie ervan? Kan deze ontwikkeling tot iets anders leiden dan een volledige devaluatie van visuele content? Excuses voor het gebruik van de term ‘visuele content’, ik klink als een verkoopvertegenwoordiger van een beeldbank. Het spijt me.
I’m sorry. I didn’t do it for the views.
Logan Paul
Waar ligt de grens tussen kunstproductie en de immense productie van beelden, hoe is het één te onderscheiden van het andere? De volharding die voorheen was voorbehouden aan het kunstenaarschap is nu van iedereen, want hoeveel vastberadenheid schuilt er wel niet in het onderhouden van een online persona?
Hoe kan een kunstenaar zich handhaven in een wereld die zo rücksichtslos omgaat met beeld, de productie en consumptie ervan?
The struggle is real. I struggle.
Tanja Ritterbex
Wat gebeurt er met verbeelding en verbeeldingskracht in een wereld waarin alles in beeld wordt gebracht?
Pretend I am the dog.
Tanja Ritterbex
Wie heeft er nog behoefte aan kunst als de komst van nieuw beeld een constante zekerheid is in onze levens?
This place really needs a public sculpture.
Tanja Ritterbex
Wat met het zenden van die dagelijkse bezweringen verdwijnt is de exclusiviteit die al sinds kunst bestaat met haar verbonden is. Kunst is van waarde omdat het zeldzaam is, vanwege haar tempo, haar geringe productie, die niet alleen een eeuwige eigenschap van kunst was, maar een voorwaarde. Misschien is het wel zo dat kunstenaars de vloggerswereld alleen kunnen bevechten door het atelier harder dan ooit te laten draaien. Misschien is het helemaal geen strijd, is de wereld van entertainment weliswaar groter en daarmee dreigender dan ooit, maar maakt zij op geen enkele manier aanspraak op de kunstwereld. Of, was Tracey Emin misschien wel nooit kunstenaar geworden als ze niet in 1963 maar in 2003 was geboren, had die veertig jaar latere Tracey zich toegelegd op de magie van een selfiestick en de camera in haar laptop.
Met de komst van al deze nieuwe productiekanalen kan alles een resultaat zijn dat voorheen geen resultaat was. Alles om ons heen wordt een product. Wij worden een product. En de waarde is volledig genivelleerd. Wie kan nog zeggen of het schilderij meer waard is dan het filmpje, het kanaal met miljoenen abonnees, wat is dat waard?
“Do you need an audience to create work, or does not having an audience liberate you and make you a truer artist?”
Dana Spiotta
In die nieuwe wereldorde is Tanja Ritterbex een zender. Een spuwer, niet alleen maker maar ook exhibitionist, of is dat oneerlijk? Noem ik Tanja zo omdat zij zich in het midden van het kader plaatst. Of is zij het wel? Kan een 2d-persona ooit volledig samensmelten met de persoon waarop het licht van de camera schijnt?
Tanja benoemt wat zich in het frame bevindt en ontleedt daarmee de elementen die zich om haar heen bevinden.
Of, was Tracey Emin misschien wel nooit kunstenaar geworden als ze niet in 1963 maar in 2003 was geboren, had die veertig jaar latere Tracey zich toegelegd op de magie van een selfiestick en de camera in haar laptop.
De lamp die te fel in haar ogen schijnt, de stoel waar ze op zit, maar eigenlijk moet vervangen.
Overwegingen die in de eerste plaats esthetisch zijn. Content die in de eerste plaats esthetisch is.
Gezichten die in de eerste plaatse esthetisch zijn.
Ze laat het masker vrij letterlijk van haar gezicht vallen, het masker wordt door een auto overreden. Tanja ontmaskert daarmee zichzelf en iedere andere vlogger.
Lalalalalalalalalalalala.
Tanja Ritterbex
Diezelfde ontmaskering of dubbelzinnigheid dient zich aan wanneer Tanja haar schilderijen toont, zo aan het einde van iedere video. Het is daar dat de video’s zich op geen enkele wijze meer verbinden met het bekende vloggersformat. Het geluid valt weg, Tanja houdt het doek voor haar borst of, afhankelijk van de grootte van het werk, haar hele lijf, verdwijnt daarmee achter dat werk, voor een paar zwijgzame seconden is het kunstwerk belangrijker dan zij, eist het de ruimte op die het zou moeten opeisen.
I am an artist
Tanja Ritterbex
Result of the day.
Tanja Ritterbex
Result of the day. Het is een typische zinsnede in een tijd die gefocust is op resultaat, zelfs een volledig op hol geslagen motivatiegerichte industrie in het leven heeft geroepen. Tanja lijkt te willen zeggen dat het echte resultaat uniek is, niet kan worden gedupliceerd, haar waarde verliest zodra ze onder het kopieerapparaat wordt gelegd. Het echte resultaat moet kunst zijn, luidt de ogenschijnlijk eenduidige conclusie van iedere video. Ware het niet dat deze videowerken veel te dubbelzinnig zijn om zich aan een dergelijke conclusie te onderwerpen.
Thanks for watching.
Tanja Ritterbex
Thx voor de likes thx for the love
Maurits de Bruijn
- Ryan Trecartin is een pionier op het gebied van door digitale cultuur geïnformeerde videokunst, of hoe je dat ook zegt
- Dana Spiotta is de wonderlijke en geniale schrijver van onder andere Innocents and Others
- Trixie & Katya zijn twee drag queens die samen hun eigen YouTube-serie hebben, getiteld UNHhhh
- Lady Gaga is, nouja, Lady Gaga
- Li Edelkoort is een orakel
- Tom Ford is een modeontwerper die boos uit zijn ogen kijkt
- Logan Paul is een internetpersoonlijkheid. Ja, dat is een bestaande term.
Ook adverteren op mistermotley.nl ? Stuur dan een mail naar advertenties@mistermotley.nl