Marwan Bassiouni – New Dutch Views
Buiten staat een grijze SEAT geparkeerd voor een rij huizen uit het begin van de vorige eeuw. De achterkant van de huizen is al een tijdje niet geverfd in tegenstelling tot de voorkant die waarschijnlijk ‘strak in de lak zit’. Achter deze woonplekken rijst een metershoog, nietszeggend gebouw op. Een fabriekshal die niet meer wordt gebruikt, of misschien is het ook wel een gevangenis waar binnen niet al te lange tijd vast een hippe broedplaats te vinden is. Het is in ieder geval een typisch Nederlands uitzicht dat we allemaal kennen: grijs, kaal en waarin diverse bouwstijlen moeten vechten om de beste plek.
Dit is een van de vergezichten die Marwan Bassiouni heeft gefotografeerd vanuit het interieur van een Nederlandse moskee. Het idee dat deze uitzichten horen bij moskeeën in combinatie met de fel belichte, contrastrijke foto’s, wekt de indruk dat de beelden gefotoshopt zijn. Het feit dat dit niet aan de hand is, maakt het werk in dit geval beter. Het gaat daarmee nog meer een relatie aan met onze alledaagse werkelijkheid.
In de interieurs van de moskeeën zijn veel typische ‘Oosterse’ en ‘Islamitische’ beeldkenmerken te vinden. Van de ruim gedecoreerde vloerkleden, tot de puntige houten motieven op de muur en van het patroonbehangpapier tot de posters met Arabisch schrift. Bassiouni benadrukt echter niet enkel het contrast tussen het uitzicht en het interieur in zijn beelden, nee het gaat verder dan dat. Hij toont de toeschouwer dat niet enkel het Nederlandse landschap is veranderd met de komst van de Moskee, ook de Moskee zelf heeft zich aangepast aan haar omgeving. Kijk maar naar de radiatoren boven de vloer, de luxaflextouwtjes langs de gordijnen en de rechthoekige, uitgesneden ramen.
Hij toont de toeschouwer dat niet enkel het Nederlandse landschap is veranderd met de komst van de Moskee, ook de Moskee zelf heeft zich aangepast aan haar omgeving.
De foto’s van Bassiouni zijn daarmee een metafoor voor de samenleving waar wij ons in Nederland in bevinden. Een maatschappij die zich kenmerkt door een samenkomst van culturen. Bassiouni laat zien dat het nooit zo kan zijn dat de ene cultuur de andere van het podium stoot. Nee, wanneer culturen elkaar tegenkomen, zullen ze beide veranderen omdat ze elkaar nodig hebben, zoals een witte c.v. ketel die zorgt dat de Islamitische gebedsvloer niet te koud wordt in de winter. De vergezichten zijn een tegengif voor uitspraken van ministers van Buitenlandse Zaken die geen voorbeeld kunnen bedenken van een goed werkende multiculturele samenleving en voor Friezen die protesteren op een snelweg omdat ze bang zijn dat er ‘iets’ van hen wordt afgepakt met de komst van ‘de ander’.
Bassiouni laat zien dat het nooit zo kan zijn dat de ene cultuur de andere van het podium stoot.
Het is maar de vraag of dit soort activistische uitspraken het motief zijn geweest voor de fotograaf om het werk te maken. Het doet er ook niet toe. Het feit dat de beelden van Marwan Bassiouni aanzetten tot dit soort gedachten, maakt dat het werk zo overtuigend is. Hij is bezig met vorm, kleur en compositie, maar geeft daarnaast inhoudelijk ingrediënten om op door te filosoferen, om als toeschouwer een oordeel te vellen over het uitzicht dat hij de kijker biedt. Daarnaast is Bassiouni sinds acht jaar zelf een praktiserende Moslim en heeft zo dus niet alleen letterlijk van binnenuit de Moskee foto’s gemaakt van de wereld die zich daarbuiten toont, hij heeft ook figuurlijk van binnenuit onderzoek gedaan naar de gemeenschap waar hij onderdeel van is en diens omgeving. Hij zet daarmee een fijnzinnige vormentaal in om een oprechte uitspraak te doen over onze hedendaagse wereld.
Marwan Bassiouni is de winnaar van de Sprouts 2018. Redacteur Alex de Vries en Hoofdredacteur Lieneke Hulshof zaten in de jury en feliciteren Bassiouni met deze mooie prijs.