Levensechte materie in Boijmans van Beuningen
Al eeuwenlang maakt de mens evenbeelden. Anatomische tekeningen ter studie van het lichaam, Griekse levensechte beelden als huis voor de goden en nu in de hedendaagse kunst; portretten doormiddel van bijvoorbeeld de camera. Veelal raakt men emotioneel betrokken bij deze evenbeelden en is er de behoefte het ‘levenloze’ lichaam leven toe te kennen. Met een reis door de (kunst)geschiedenis laat kunstenaar en curator Hans van der Ham deze betrokkenheid en behoefte zien aan de hand van werken van diverse kunstenaars in de tentoonstelling ANIMA MUNDI.
De zes zalen vullende expositie in Boijmans van Beuningen is vernoemd naar de Latijnse vertaling van de etherische geest; de Wereldziel. Deze Anima Mundi heeft de drang om alle dingen van welke materie dan ook te bezielen. Ook wij hebben deze drang, we zoeken contact met de doden, bezielen objecten en gaan een relatie aan met een artistiek of kunstmatig evenbeeld. We zien het bijvoorbeeld terug in godsdiensten. Maar ook de alchemie gaat uit van de veronderstelling dat alles met elkaar verbonden is. De levende en dode materie komen samen in de zoektocht naar onsterfelijkheid. Alchemisten zien het lichaam als een werkende machine die gevuld is met een ziel dat het een mens maakt.
Door deze Wereldziel wordt er empathie gecreëerd met dat eerder besproken evenbeeld. Kunstwerken kunnen hierdoor levensecht worden, bezield raken. De kopie van het beeld van Aphrodite van Praxiteles zou men in de Klassieke oudheid echt verliefd hebben gemaakt. Door de perfectie van het beeld zouden mensen hun behoeftes willen uiten en de emotie en gevoelens lieten het beeld leven. Een bijgelovigheid voor geluk van deze godin van de liefde, net zoals dat gebeurd bij het beeld van Julia in Verona waarbij door het aanraken van de rechterborst je geluk in de liefde zal hebben. Dat aanraken gebeurt tot op de dag van vandaag nog steeds.
Mensen gaan ver in deze toekenning van emotie en bijgelovigheid in materie. De Nederlandse Filmmaakster Sophie Dros volgde voor haar film ‘My silicone love’ een Engelse man die samenleeft met siliconen vrouwenpoppen. Voor hem zijn het zijn echte vrouwen. Hij bespreekt de plannen voor de dag met ze aan het ontbijt, nadat hij ze zorgvuldig en met liefde heeft aangekleed. Hij bedrijft de liefde met ze en gaat picknicken in het park. Heeft deze vijftiger nog wel een echte vrouw nodig om gelukkig te zijn? Of zijn deze in rubber gegoten vrouwen voor hem levensecht?
De tentoonstelling, bestaande uit meer dan honderdtwintig historische en hedendaagse kunstwerken, toont niet alleen werk van grote bekenden maar ook van onbekende makers en zogenoemde ‘outsiderkunstenaars’; Siebe Wiemer Glastra bijvoorbeeld. Achterin de tentoonstelling hangt aan de witte muur een wandtapijt met een knielende Maria voor het kruis; Maria Magdalena tot inkeer gekomen. De jonge vrouw met loshangende haren, als een teken van boete en berouw, is Maria Magdalena. Ze draagt een zalfpot in haar handen waarmee zij Jezus’ voeten zalfde. Dit werk is een aanduiding naar het overlijden van de heer Jezus Christus. Glastra besefte zich, na carrières als timmerman, taxichauffeur, doodskistenmaker en werkende in een kauwgomfabriek, dat hij paranormaal begaafd was. Hij begon in 1959 te schilderen in opdracht van God, en beloofde Hem beroemd te worden. Een man die bij uitstek door zijn persoonlijkheid past binnen de thematiek van Van der Ham. Schilderend in opdracht van God zoekt hij naar contact met de levenloze Bijbelse figuren.
De wetenschap zet Van der Ham in het perspectief van het alchemistisch denken en de kunst geeft het verband tussen kijker en werk aan. De tentoonstelling ANIMA MUNDI toont hoe levensecht materie kan worden.
Ook adverteren op mistermotley.nl ? Stuur dan een mail naar advertenties@mistermotley.nl