Lâmo Lâva

Melanie Matthieu maakt een tocht door de Franse Alpen naar een berg vlakbij het plaatsje La Salette-Falvaux. In de negentiende eeuw woonde hier een herdersmeisje, met bijna dezelfde naam als de kunstenaar: de gelijkenis is het startsein voor dit project. De herderskinderen Mélanie Mathieu en Maximin Giraud zien in september 1846 op de berg een mysterieuze verschijning. De vrouw, in het wit gekleed en haar haar versiert met een diadeem van ‘caleidoscopische roosjes’, vertelde de kinderen een apocalyptische boodschap en ieder kind een geheim. Daarna verdween ze als ‘boter in een hete pan’. De berg wordt in 1851 heilig verklaard door de bisschop van Grenoble en de verschijning staat nu bekend als Onze Lieve Vrouw van Salette.  

De foto’s in het boek zijn een registratie van de pelgrimstocht die Matthieu maakte. Veelal zijn de beelden overladen met wit, van een bed met overbelichte witte lakens of een berg bedekt met maagdelijk witte nevel. De zwart-witte, korrelige beelden zijn getuige van een magische plek. Vergezichten van het landschap en details van haar tocht wisselen elkaar af, de foto’s tonen meerdere malen een aangename beeldende vergelijking. Een grote witte berg sneeuw en een wit in elkaar gedoken lichaam, een berg van bovenaf bekeken en een marmeren vloer vullen elkaar aan. De blinddruk op de voorpagina, de volgorde van de nevelige foto’s, het uitvoerige onderzoek in tekst en de fraaie bindwijze geven aan dat elk facet van dit boek zorgvuldig is overwogen.

Melanie Matthieu verzamelde samen met kunstenaar Scott Rogers teksten die zij verbinden aan Onze Lieve Vrouw van Salette. Bisschoppen, kunstenaars, filosofen, Bijbelse figuren, astrologen raakte in de ban van het verhaal van de heilige berg, hun uitspraken en bevindingen zijn als fragmenten achter elkaar geplaatst. Onder andere delen uit het dagboek van Camille Claudel, een eeuwenoude tekst van apostel Saint Paul en de persoonlijke ervaringen van Melanie Matthieu en Scott Rogers zijn associatief toegevoegd. Niet altijd is in de tekst een directe link naar de verschijning, maar ze worden op hun eigen manier in verband gebracht. Een tijdlijn, astrologisch schema, biografieën, tekeningen en foto’s maken het beeld en het verhaal rondom de verschijning door de jaren heen volledig.

Lâmo Lâva betekend in Oud-Frans: daar boven, daar beneden. Op grote hoogte is er ruimte voor ervaringen die de grond onder je voeten minder aards maken. Beneden is de ervaring niet vergeten, maar in zekere zin onvoorstelbaar. Aangekomen onderaan de berg na een pelgrimstocht is net als het moment ’s ochtends in je bed. Het bewustzijn dat je lome lijf tussen de lakens wakker maakt. Op de rand van je bed worden tijd en plaats herberekend en je voeten aarden zich op de koude vloer. Met je voeten op een heilige berg neem je de stap om het mysterie toe te laten, zoals je in de nacht je onbewuste gedachten hun gang laat gaan. Je loopt langzaam weg van de berg, op weg naar beneden kijk je nog eens om, de berg zal naar je blijven lonken: zoals de ochtendluwte kan verlangen naar de eeuwigheid van de slaap.

Kijk voor meer informatie over het boek op de website van Alauda Publications.