Kunstenaar zonder club te koop
Het Rijksmuseum kocht in 2016 samen met Frankrijk een Marten & Oopjen voor 160 miljoen euro. In 2017 werd er een Da Vinci voor 382 miljoen euro verkocht, het duurste schilderij ooit. Ook in de voetbalwereld wordt er in deze prijsklasse onderhandeld, zo werd Neymar in 2017 voor 222 miljoen euro verkocht aan Paris Saint-Germain. Kunstenaar Hamid El Kanbouhi vergelijkt dit soort feiten in de expositie HIST-I-O-RY/ L’AFFARE DEL SECOLO in 1646 Den Haag om uiteindelijk uit te komen op de vraag ‘Can the art world learn from football?’.
Op 27 augustus ontving El Kanbouhi een mail van Jeroen van der Hulst met de vraag ‘Will you make something holy at 1646 as well?’. Van der Hulst is een onbekende correspondent die door 1646 wordt gevraagd in gesprek gaat met de kunstenaar. Iedereen die wordt uitgenodigd om in 1646 een project te realiseren, wordt gevraagd om dit gesprek aan te gaan. Een zeer uitgebreide mailwisseling volgt. De mannen praten over ‘our unhealthy art world’, de positie van de beschouwer, El Kanbouhi’s jeugd en voetbal. Zijn eigen carrière bestond maar uit een paar voetbal momenten; ‘I also wasn’t very good at the game as a player – I have given out too many head-butts to boys that overtook me.’. Maar wat een blijvende indruk heeft achtergelaten is het EK van 1988, waar Nederland Europees kampioen werd met de shirts van Koeman en Gullit als symbool dat Nederland het ooit wel kon.
Het beroemde oranje tenue werd in ’88 niet alleen op het veld gedragen. Het was hét bewijs van ieder langs de lijn en verspreid over het land dat ze ergens bij hoorde. ‘’You’ll never walk alone’’. Op dat moment maakt het niet uit wie je bent of welke achtergrond je hebt, je staat samen achter dezelfde club en dat verbindt. Voor een kunstwerk doe je dat wel, dat alleen zijn. In stilte bekijken we en bedenken we wat we ervan vinden. El Kanhouhi heeft het in zijn mails ook over toeschouwers en vindt dat deze kunstkijkers in zijn werk mogen zien wat zij willen, ‘I am in it for myself’. De kunstenaar maakt het voor zichzelf en niet voor ons, zolang we hem maar zijn gang laten gaan. Maar waarom houden we dan vaak deze eigen aanschouwing voor onszelf? Als we overrompeld worden door emotie delen we dit niet. De ‘supporters’ die kunst beschouwen zijn introverter, houden dingen voor zichzelf.
El Kanbouhi plaats zijn eigen kunstenaarschap in de voetbal-geld-wereld van nu door in zijn installatie zakelijke voorwaarden en overeenkomsten van het voetbalcontract op te hangen om zichzelf te verkopen. Als speler in de kunstwereld wordt hij verkocht. ‘’Werknemer treedt in dienst bij Werkgever in de functie van contractkunstenaar voor de duur van deze overeenkomst.’’ Alle pagina’s zijn getekend met H.K.. Als zogenoemd contractkunstenaar toont El Kanbouhi hier, bij zijn werkgever, zijn installatie.
‘De tweede ruimte die aan zijn installatie is geweid, is gevuld met enkele schilderijen en blauwe objecten. Maar op alles wat in The White Cube wit zou zijn, zodat de kunst goed te aanschouwen is, zijn nu aantekeningen van de kunstenaar te zien. De eigenlijke kunstwerken vallen naar de achtergrond en de vertaalde citaten uit de mailwisseling tussen de kunstenaar en de correspondent nemen de overhand;
‘Als iemand niet wil slapen, moet je hem/haar wakker laten.’
‘Mezelf verzorgen en uiteindelijk word ik beschuldigd voor knulligheid.’
‘Mag ik van links naar rechts schilderen?’
‘Op zijn woef woef mag het geschilderd worden?’
‘Kunstenaar zonder club te koop.’
Alsof de bondscoach deze kreten richting de kunstenaar roept. ‘En die toch hier Johan!’ Hij geeft tactische aanwijzingen zodat El Kanbouhi de wedstrijd kan winnen. Maar welke wedstrijd? Ziet hij de kunstwereld als een groot toernooi? Het lijkt te gaan over de tekortkomingen en het geldgebrek als kunstenaar. Deze gerenommeerde kunstenaar heeft gestudeerd aan de Rijksacademie en is (inter)nationaal geroemd. Hij toont kwetsbaar dat hij nog steeds moet zwoegen voor zijn bestaan, iets wat in de voetbalwereld niet geldt. De kunstenaar speelt een wedstrijd met zichzelf en de wereld om zich heen om te kunnen blijven maken. Hij zegt dan ook; ‘Waar ik dit werk mee maak aan budjed geef je uit per maand aan drank.’. De vergelijking kunst en drank klinkt hier pijnlijk. Een zwoegende kunstenaar die zijn geld moet besteden aan materiaal om weer geld te kunnen verdienen, die een ander tegelijkertijd uitgeeft aan vermaak, of een ander vermaak. Want het plezier van El Kanbouhi in zijn werk trekt hij met deze zin in twijfel.
Ja, de kunstwereld kan leren van die van voetbal. Maar wat heeft de voetbalwereld aan de kunst? Waarin de beloning bij voetbal zit in materialisme en eergevoel laat deze installatie zien dat daar de wereld niet altijd om draait. De kunstenaar mag maken, krijgt een podium en toont het werk daarmee aan een groep schare toeschouwers. De bewegingsruimte is enorm; El Kanbouhi mag zijn gang gaan. Daar kan Neymar jaloers op zijn.
De expositie HIST-I-O-RY/ L’AFFARE DEL SECOLO is t/m 7 oktober te zien in 1646 in Den Haag. Tijdens de museumnacht van 6 oktober zal Hamid El Kanbouhi een performance uitvoeren in zijn ins
Ook adverteren op mistermotley.nl ? Stuur dan een mail naar advertenties@mistermotley.nl