Kunst moet storen en bekoren
‘Kunst moet storen en bekoren.’ Het is de laatste zin van de zaaltekst die bij het zien van ieder kunstwerk in de expositie door mijn hoofd echoot. Werk dat je zintuigen streelt en lieve woorden toefluistert, is aangenaam, maar het is de masochist in ieder mens die ook een klein beetje kapot gemaakt wil worden door een video of installatie. Niet je hele gezicht hoeft open te liggen nadat je voorwiel uit je fiets vliegt, maar gewoon, een klein stukje tand dat afbreekt voldoet. Kunst moet storen om de aandacht te grijpen en vast te houden.
De curatoren Jan Fabre en Joanna de Vos hebben voor de tentoonstelling ‘Het Vlot. Kunst is (niet) eenzaam’ werken van 73 internationale kunstenaars geselecteerd en verspreid over verschillende locaties in het Belgische Oostende. Motley maakt een selectie van werken die bekoren, maar vooral ook een beetje storen.
In de rechtszaal van het gerechtsgebouw in het midden van de stad vindt een performance plaats. Mikes Poppe zit vastgeketend aan een groot blok marmer, waar hij zich met hamer en beitel van probeert te bevrijden. Of dit enkele dagen of meerdere weken gaat duren, weet de kunstenaar aanvankelijk niet. Ik ben aanwezig op dag drie; als ik naar het kleine hapje uit het blok kijk, denk ik dat Poppe nog wel wat nachten in gevangenschap zal moeten doorbrengen. Een matras op de grond, een wc-rol in de hoek en een gevulde thermoskan – hij drinkt zijn koffie met een suikerklontje – zijn onmisbare rekwisieten om de performance door te komen. De Profundis beeldt een metafoor uit van het hedendaagse kunstenaarschap. Het marmer is een traditioneel materiaal, dat verwijst naar de klassieke kunsttradities waar men vandaag de dag van los zou moeten komen, aldus de kunstenaar.
Het is moeilijk te bepalen waar het werk van De Roover ophoudt en waar de publieke ruimte weer begint. Een video wordt vertoond tegen een muur met palmbomen boven een lichtblauwe zee. Als beschouwer bekijk je het werk onderuitgezakt vanuit een ouderwetse strandstoel, en met een beetje fantasie denk je de frisse cocktail en een willekeurig ontbloot bovenlijf erbij. Niets is minder waar. Je bevindt je in een ongezellig winkelcentrum zoals alleen winkelcentra dat kunnen zijn. Elektrische poortjes gillen, kinderen in buggy’s ook, en uit de krakende boxen in het plafond klinkt Michael Bublé. In de video zoekt de kunstenaar een beeldend antwoord op de religieuze vraag of we het idee van een almachtige schepper wel voldoende in twijfel trekken. Een inhoudelijke kwestie, terwijl Kruidvat me ook vertelt welke aanbieding ik deze week echt niet mag missen. Het stoort aan alle kanten, maar wat is het een verademing in vergelijking met de eentonige white cube.
Achter een overdadige muur van glinsterende feestversiering, bevindt zich de minstens zo overdadige video van Mika Rottenberg. Het werk toont tientallen verschillende beelden van winkels uit de Chinese stad Yiwu, die allemaal zijn ingericht door iemand die niet zo goed kan kiezen. De vele lichten, lampen, glitters en knuffels maken van iedere etalage een psychedelische Efteling-attractie. De vrouwen in de winkels – het grauwe in hun blik steekt af tegen de glinsterende slingers – proberen de tijd te doden door het spelen van patience op de computer of het doen van een dutje op de kassa. Het zijn absurdistische beelden waarvan je hoopt dat ze geënsceneerd zijn, omdat je simpelweg niemand uitputtende werkdagen tussen hevig flikkerende en piepende speelgoeddieren gunt. Deze vrouwen weten niet anders. Dat ze niet eens meer op of om kijken van hun schreeuwende koopwaar, maakt het nog pijnlijker. Hun wereld: zo kleurrijk, maar tegelijkertijd deprimerend grijs.
Dit werk stoort. En om dat te vinden hoef je geen dierenvriend te zijn. Tragedy is de documentatie van een performance waarbij kunstenaar Rodrigo García onschuldige hamsters onderwerpt aan een zwemles. Een twaalftal knaagdieren wordt in een aquarium gekieperd en na een seconde of twintig – vlak voordat ze verdrinken – weer opgevist met een schepnet. Wanneer hun vacht weer enigszins is opgedroogd, begint het riedeltje opnieuw. De kraaloogjes van de dieren worden steeds roder en de bekken schreeuwen na iedere val luider om hulp. De kunstenaar kijkt er stoïcijns bij; misschien is dat nog wel hetgeen dat me echt misselijk maakt. Tòch blijf ik kijken. Is het, ondanks al het leed, stiekem ook esthetisch?
Bee Gees’ gelijknamige nummer vormt de ironische, uptempo soundtrack van het geheel. ‘With a yearning that won’t let me be, down I go.’ In de aftiteling zijn de woorden ‘no animals were harmed in the making of this film’ voor een overduidelijke reden onvindbaar. Een video als deze, die stoort en loeihard ethische grenzen passeert, weet toch een plek hier in Oostende te bemachtigen. Opdat de kunst mag razen.
De tentoonstelling ‘Het Vlot. Kunst is (niet) eenzaam’ is tot en met 15 april 2018 te zien in Oostende, België. Klik hier voor meer informatie.
Ook adverteren op mistermotley.nl ? Stuur dan een mail naar advertenties@mistermotley.nl