Je bent een kunstenaar alleen je weet het niet

2 september 2014

Stel je voor: je ouders zijn Masai en je woont in Tanzania. Het huis bestaat uit een paar van klei gemaakte hutjes met een golfplaten dak. Je hebt een hoeveelheid broertjes en zusjes die voor andere mensen dan je ouders niet zijn bij te houden. Je vader is een nachtwacht. Zijn dagen bestaan uit overdag slapen en ‘s avonds met een stok voor een gebouw zitten voor het geval dat daar ooit iemand wil inbreken. Je moeder is huisvrouw. Ze kookt, maakt schoon, zorgt voor de kinderen. Maar omdat er zo weinig geld is gaat ze ook wel eens naar de stad om daar op een kleedje groentes te verkopen.

Soms kan je niet slapen. Dan word je ‘s nachts wakker en steek je een kaars aan. Je bent onrustig en wilt iets doen. Je pakt een tijdschrift. Ooit kreeg je die van een toerist. Je hebt hem al honderd keer doorgebladerd, dus je besluit er iets anders mee te doen. Je kijkt naar de plaatjes, houdt het tijdschrift ondersteboven en blaast tegen de pagina’s wat een mooi geluid geeft. Geconcentreerd begin je alle blaadjes naar binnen te vouwen. Er ontstaat iets dat op een soort bloem lijkt, maar dan met een regenboogmotief. Zoiets heb je nog nooit gezien, je hangt het aan de muur en je valt in slaap. De volgende nacht als je niet kan slapen besluit je iets te maken van kippenbotjes. Weer een volgende keer maak je een soort paardenstaard van losse draadjes wol die je ergens gevonden hebt.

Godlisten, heet de jongen voor wie dit leven werkelijkheid is. Als ik hem vraag of hij deze dingen ooit eerder gezien heeft, zegt hij: ‘Nee, het komt allemaal uit mijn hoofd.’ Godlisten zit inmiddels op een filmschool waar jongeren uit kansarme gezinnen leren zelf film of televisie te maken. Als ik hem vraag of hij niet liever kunstenaar zou willen worden, kijkt hij me niet begrijpend aan. ‘Maar ik heb nog nooit geschilderd,’ zegt hij. Ik leg hem uit dat er in Nederland vele kunstacademies zijn die allemaal vol zitten met mensen die proberen de dingen te maken die hij maakt. ‘Dus die dingen die ik maak als ik niet kan slapen zijn volgens jou kunst?’ Ik kijk naar de vele geheimzinnige attributen die samen maken dat zijn kamer meer lijkt op een soort spookhuis uit een andere dimensie. ‘Ja,’ zeg ik. ‘Volgens mij ben jij een kunstenaar.’

De foto’s van Godlisten in zijn kamer zullen te zien zijn op Useen Amsterdam