Impakt Festival: The Future of the Past
Hoe kijken we naar de toekomst? Leeft de mens meer in het nu, het verleden of kijkt hij doorgaans alleen maar vooruit? Hoe ziet de wereld er over vijf jaar uit?
Aankomend weekend vindt het Impakt festival weer plaats in Utrecht. Impakt is een organisatie die zich bezighoudt met dit soort vraagstukken, maar altijd in relatie tot kunst, technologie en maatschappij. Deze driehoeksverhouding, waarin de afzonderlijke onderdelen altijd in relatie staan tot elkaar en elkaar beïnvloeden, wordt door de lens van de mediacultuur bekeken, aldus Ilga Minjon, curator van het Impakt festival. Het centrale onderwerp zal zijn The future of the past. Hoe gaan wij om met onze kennis die steeds meer gedigitaliseerd wordt? Welke informatie blijkt onvindbaar en raakt dus verloren in de grote hoeveelheden pixels en bits? Hoe gaan wij om met onze digitale identiteit en is er internetleven na de dood?
Behalve het vieren van het feit dat we meer informatie kunnen opslaan dan ooit tevoren, is het volgens Ilga ook belangrijk om stil te staan bij hoe we alles doorzoekbaar kunnen maken voor de toekomst. “Hoe gaat de historicus van de toekomst op onze tijd terugkijken?” vraagt ze zich af. Op het festival zullen verschillende sprekers een podium krijgen die zich op het snijvlak tussen technologie en archivering bevinden: bijvoorbeeld documentairemakers, maar ook kunstenaars die zich op een meer poëtische manier opstellen tegenover deze vraagstukken.
Het thema The future of the past is verdeeld over drie verschillende dagen, in drie afzonderlijke tijdsets: vrijdag is er aandacht voor het verleden, zaterdag zal het heden besproken worden en zondag zal een meer speculatieve en voorspellende functie hebben. Iedere dag is verdeeld is drie subthema’s: colossal data, the memory of technology en the better you.
Colossal data gaat nog een stap verder dan het meer bekende begrip big data. Verzamelingen van informatie zijn te groot om leesbaar te zijn, omdat ze vaak uit codes bestaan, maar vooral door hun volume haast ondoorzoekbaar zijn geworden. Er is dus een situatie ontstaan waarin we aan de ene kant heel veel data opgeslagen hebben die niet altijd vindbaar zijn, terwijl we voortdurend herinneringen in de vorm van pixels en bytes produceren. Hoe beïnvloedt dit ons geheugen, onze maatschappij en onze kennisverspreiding? Op dit soort vragen komen mogelijke antwoorden van Rutger Rienks, een man met een politieachtergrond die een voorstander is op colossal data. Hij zal in debat gaan met Ramon Amaro, die vraagtekens zet en de ethische kant zal belichten van artificiële intelligentie en data-learning.
Het tweede subthema, The memory of technology, gaat in op digitale archeologie. Dit gaat over hoe bepaalde archieven online komen, maar ook hoe aan elkaar parallel lopende veroudering en vernieuwing van technologie een rol spelen, met als oorzaak het niet meer werken van bepaalde websites. Olia Lialina is een kunstenaar die zich met dit thema bezighoudt en ook een plek zal krijgen binnen het programma. Ze is erachter gekomen aan het einde van de jaren ’90, dat je verschillende interactieve onderdelen op één pagina van een website kunt laten bestaan. Dat klinkt ons nu heel normaal in de oren, maar toen was dit een geheel nieuw gegeven. Je ziet dit bijvoorbeeld terug in haar werk ‘My boyfriend came back from the war’, waar het gaat over oorlog in de maatschappij, maar ook over oorlog in een relatie. Doordat er verschillende actieve beelden en teksten naast elkaar kunnen bestaan, die je ieder afzonderlijk kunt beïnvloeden door een keuze te maken in waar je op klikt, ontstaat er een poëtisch gesprek dat verandert naargelang de keuzes die de toeschouwer maakt. Dit werk functioneert volgens Lialina helaas niet meer goed, nu ons internet sneller werkt dan toen ze het kunstwerk maakte, de snelheid brengt minder impakt.
Het derde en laatste thema is genaamd The better you. Hierin richt Impakt zich op de invloed van social media op alle bovenstaande vraagstukken en er is aandacht voor ons persoonlijke geheugen en onze persoonlijke presentatie. In de veelzeggende titel van het programmaonderdeel Your heart stops beating, u keep on tweeting gaat het duo Digital Death Drive, bestaande uit een researcher/ontwerper en een biomedisch expert, hun onderzoek naar de fysieke maar vaak niet digitale dood presenteren. Wat voor monumenten kunnen er online bestaan voor de doden?
Het laatste opvallende onderdeel dat zeker nog aandacht verdient is de keynotespeech van Jason Scott. Deze opvallende persoonlijkheid binnen het festival is het internet aan het downloaden. Zijn mening is dat als we het digitale geheugenverlies negeren en de gegevens van het heden niet opslaan, we bij het doorgeven van onze kennis aan toekomstige geschiedschrijvers afhankelijk zullen worden van “weirdo’s en kattenfilmpjes-liefhebbers”. Tussen het moment dat het programmaboekje van Impakt Festival is gedrukt en nu, is hij al van 15 gedownloade petabytes (15.000 terabytes) naar 22 petabytes (22.000 terabytes) gegaan. Scott is volgens Minjon een kleurrijk en overtuigend spreker waarvan we een bevlogen lezing kunnen verwachten.
Er is op het Impakt Festival, buiten alle sprekers om ook ruimte voor vragen bij de Future tense coffee bar (voor hen die minder bekend zijn met deze nogal technische onderwerpen), installatiekunst in de foyer en een filmvertoning; elke dag om zes uur. In het verleden bestond er parallel aan het festival en parallelprogramma bijvoorbeeld exposities, maar dit wordt dit jaar losgetrokken van het performatieve, experimentele symposium en zal plaatsvinden in het voorjaar.
Impakt wil de vraagstukken over de toekomst van het verleden meer tot leven laten komen bij de bezoeker en een nieuwe bewustwording creëren door middel van professionals om zo een spurt in het debat over hoe we met onze maatschappelijke gegevens omgaan aan te wakkeren. In hoeverre zijn we teveel met het nu bezig? Denken we wel aan de toekomt? Behalve mensen aan het denken zetten is er ook ruimte voor verwarring die teweeg zal worden gebracht door onze trouwe vriend: de kunst.
Het Impakt Festival The future of the past zal hoofdzakelijk plaatsvinden op van vrijdag 30 oktober tot en met zondag 1 november. Het volledige programma en een beschrijving van alle gasten vind je op de website van Impakt, hier vindt je ook de kaartverkoop voor het festival.