‘Hurra, wir leben noch’ – een bezoek aan Lustwarande
Het is bijzonder om de plattegrond van het park in Tilburg te bekijken terwijl je erdoor heen wandelt. In het stukje bos, vlak naast de universiteit, zijn door de mens aangelegde paden aanwezig die het ‘bewandelbaar’ maken. Deze onnatuurlijke vormen leiden je langs tien kunstwerken in een bosrijke omgeving. Chris Driessen, curator van Hybrids in Lustwarande, noemt deze uitgetekende routes behoorlijk dwingend, maar volgens hem maakt dat de locatie niet minder geschikt voor de gekozen thematiek. De kunstwerken, die zich moeten voegen tussen de bomen, zijn namelijk gemaakt door een generatie kunstenaars opgegroeid in een technologische en beeld-verzadigde wereld. Vooruitstrevende ontwikkelingen en beelden die de realiteit overnemen staan centraal in hun werken. Hierdoor contrasteert het met zijn omgeving, maar geven zij elkaar ook betekenis.
In het bos, waar al het groen in vrijheid groeit, is de plek van de werken van de jonge kunstenaars heel precies gekozen. Zo is het werk van Giulia Cenci bijna onvindbaar vanaf de paden door de omringende bomen. Het hoort erbij, dit kleine stukje bos is het podium voor het werk genaamd Field. De middelste bomen zijn verbonden en omhuld door zwarte en grijze vertakkingen. Vanuit het midden van het werk is te zien dat de vertakkingen bestaan uit metalen, machinale onderdelen, bewerkt en gecoat. De vertakkingen nemen, net zoals de natuur om hen heen, de ruimte in die er is. Als een elfenbankje groeien de eigenlijk natuurvervuilende onderdelen langs de ongerepte natuur. Een schimmel die de natuur inpakt en het ongerepte laat verdwijnen. Zal dit gelijk staan aan de grote technologische vooruitgangen en de milieuproblematiek die nu gaande zijn? Waarvan de mens de oorzaak is maar ook de mogelijke stop beïnvloed? Cenci plaatst de machinale onderdelen in deze context waardoor het werk een entiteit wordt, een geheel. De onderdelen gaan een relatie aan met de omgeving, de Antropocene wereld
In de wereld van vandaag de dag zijn wij mensen overheersend, ofwel dominant. We bakenen gebieden af waar de natuur ‘zijn gang mag gaan’, bouwen immense hoogwerkers en slachten dieren voor eigen consumptie op grote schaal. De mens bepaald en doet. Deze machtsverhouding inspireerde ook Raphaela Vogel en is op een intrigerende manier aanwezig in haar werk. Ze plaatst middenin het bospad twee hangende bronzen leeuwen, die met een vriendelijk lied het getjirp van de vogels uit het bos doen overtreffen. De bronzen leeuwen zijn hier niet ontzaglijk, groots en machtig, maar ze hangen als geslacht vee ondersteboven. De koningen van het dierenrijk worden in dit werk nog verder onder druk gezet; boven hun hoofden hangen ijzeren ballen. De ballen doen denken aan een sloopkogel of een enkelband van een gevangene. De gevangen koningen worden beperkt en onderdrukt, ze zijn hun vrijheid verloren. Geen trots gebrul, maar een vriendelijk, timide stem die ‘hurra, wir leben noch’ zingt. Vanuit ingebouwde speakers is het Vogel zelf die een bestaand chanson van een protestzangers ter gehore brengt. Waar het origineel vrolijk en feestelijk klinkt, brengt de kunstenaar het lied heel kalm. De leeuwen lijken ons hiermee toe te spreken, in actie te willen laten komen. We leven nog, zijn er nog en kunnen dingen veranderen. Wees blij dat de flora en fauna om ons heen nog aanwezig zijn ondanks de dagelijkse bedreigingen.
Bij de vijver, die Sarah Pichlkostner voor haar rekening nam, lijkt het werk naar de hand van de natuur te staan. Bij alle werken van deze expositie had de locatie niet verruild kunnen worden voor het wit van een museum, maar bij Pichlkostner is dat echter nog duidelijker het geval. Het werk wordt erdoor gemaakt en bepaald. De reflecterende vijveroppervlakte was binnen een White Cube wit geweest, maar in het bos komt het tot leven met een weerspiegeling van honderden kleuren die constant veranderen door de kleine insecten die vormen op het water tekenen. Pichlkostner heeft een fascinatie voor reflectie en weerspiegeling. Dat bewijzen de metalen voorwerpen die uit het water steken dan ook. Dunne vierkante buizen steken eruit als een sculptuur. Ze kijken vanonder het wateroppervlakte als een periscoop naar boven, waar de lucht elke dag weer licht en donker kleurt. De uitstekende objecten als metafoor voor onderduiken, hebben even geen kijk op wat er gaande is. Net als Pichlkostners titel voor dit werk, K: “So darlin’, darlin’, stand by me, I just wanna stay in bed today”, stapt de toeschouwer uit de drukke, altijd ontplooiende wereld om terug te gaan naar het ongerepte. Waar alles vrij is en zijn gang kan gaan. Want dit kunstwerk, maar ook wij kunnen niet zonder die vrijheid.
De expositie Hybrids in Lustwarande Tilburg (curatoren: Chris Driessen & David Jablonowski) is nog te bezoeken t/m 23 september. Klik voor meer informatie.
Ook adverteren op mistermotley.nl ? Stuur dan een mail naar advertenties@mistermotley.nl