Hoe te wonen

19 april 2015

Architecture provides spaces to be filled. The way a curtain inhabits and expands the idea of a window, for example, but anything really, from the clothes we wear to the objects we use. Empty buildings are very impersonal. I like the idea that those beautiful lines might actually be degraded by the inhabitants’ tastes, or mine, zegt kunstenaar Shahin Afrassiabi.

Ik ben het maximaal met hem eens, ieder mens in Nederland heeft eigenlijk een klein museum cadeau gekregen, een ruimte die je kunt vullen helemaal zoals jij dat wilt. Wil je er een animistische tempel van maken waarin je op gouden kussens tegen de muur hangt, ga je gang. Een kamer als een groene plantenkas, ja, heel gezond met al die zuurstof. Een rond bed, waarom niet. Toch ogen de meeste interieurs zouteloos en eenvormig, met hebbedingetjes en een bankstel.

Toen ik studeerde woonde ik korte tijd op een kleine kamer van 3,5 x 3,5 in een studentenflat aan de IBB laan. Iedere bewoner probeerde er nog iets van te maken door muren te verven en de standaard meubels te vervangen door iets andere standaard meubels. Aan het eind van de gang links huisde een student Slavische talen met tamelijk radicale opvatting over wonen. Hij had de kamer gewoon gelaten zoals hij was opgeleverd, een bed een kast een bureau en een kale TL. Bezoek moest een eigen stoel meenemen of er een uit de keuken lenen. Gezelligheid komt van de mensen en de omgeving is irrelevant, was zijn idee. De kamer paste wonderwel bij zijn intellectuele geest, graag met zijn neus in de boeken en altijd op zoek naar een weerbarstig gesprek. Het was er altijd levendig. Op vakantie belanden we graag in een authentiek eettentje met formica tafels en een peertje, dat lijkt dan heel exotisch, maar eenmaal thuis streeft iedereen naar een gelijksoortige ingepakte wollige gezelligheid.
Het binnen van een huis zou voor ieder mens anders moeten zijn; als je door een huis loopt is het alsof je iemands geest proeft, en hoe scherper de smaken hoe fijner het is want hoe meer individu je ontmoet op je wandeltocht door de gangen en kamers.
Zo was ik totaal verrast toen een foto zag van de zeer conceptuele kunstenaar Hanne Darboven in haar volgepakte studio. In de jaren ’60 kwam ze vanuit New York weer in het ouderlijk huis wonen en ze zette het langzaam vol: opgezette leeuwen en giraffen, antiek, beelden van springende paarden, asbakken in de vorm van een viool, drie dimensionale stripfiguren, globes, maskers en schilderijen. Na de dood van haar moeder woekerde de collectie dingen alle ruimtes door als een waar gesamtkunstwerk. Tjok en tjokvol. Naast haar volgetekende grote vellen papier maakte ze ook installaties van deze props waarvan de foto’s weer een plek kregen in het huis.Duizend ogen heb je nodig als je in haar huis wandelt.

Hanne Darboven, 1990

Veel kunstenaars hebben een eigenwijs huis, niet perse vol maar het is er nooit doorsnee. Huizen vol inspiratie als lijkt dat woord beter te passen bladen als VT Wonen en Eigen huis en Interieur. Jan Hoek woont met veel medebewoners in een groot pand, een voormalig kraakpand dat nu wordt beheerd door een woningbouwvereniging. In het grote ruimte trappenhuis vulde hij de muren met woon-tips die weer werden aangevuld of becommentarieerd door huisgenoten, een geprek over hoe te wonen temidden van het wonen.