Het tijdperk van de paddenstoel is aangebroken

Deze specifieke paddenstoelentrend is onderdeel van een bredere core genaamd goblincore, vernoemd naar gnomen of kabouters. Er is tevens iets als cottagecore (sorry!) een trend die al zo’n decennium lang op blogplatform Tumblr groeit en uitdijt vanuit een verlangen naar een rurale idylle of een ver, verloren verleden. Dit alles sluit aan op de talloze twintigers en dertigers die zich massaal storten op broodbakken, oesters rapen, zwammen plukken, pottenbakken en borduren. Zij streven kortom een geïdealiseerd beeld van het plattelandsleven na, dat afkomstig is van mensen die zelf niet (meer) op dat platteland wonen. Een beeld dat er vaak één van rust en authenticiteit is, een ontsnappen aan de gejaagdheid, de concurrentiedrang en vele prikkels van het stedelijke leven. Nog een reden om massaal voor de zwam te vallen is dat de plant bekend staat om haar vele geslachten en het gegeven dat paddenstoelen ogenschijnlijk vooral zijn en niet zo heel veel doen. Het werk dat ze verzetten doen ze onder de aarde, bovengronds schijnen ze onbeweeglijk en chill. ‘Just vibes’, dus – zoals Gen Z zo graag pleegt te zeggen.

Het zijn vibes die we ook terugzien bij Björk. De IJslandse popkunstenaar ontleende het concept voor haar nieuwste album Fossora dat vorige maand verscheen aan schimmels en zwammen. Door muziektijdschrift Pitchfork liet ze haar visie op haar inspiratiebron optekenen: “Paddenstoelen leven onder de grond, maar het zijn geen boomwortels. Een album over boomwortels zou best serieus en stoïcijns klinken, maar paddenstoelen zijn psychedelisch en verschijnen overal. Mijn schimmelperiode is heel fijn en plezierig geweest, een tijd waarin ik veel heb gedanst.
Paddenstoelen vormen ook een hoopvol baken, omdat de plant in staat is dode planten en dieren om te zetten in voedingsstoffen. Schimmels transformeren de dood tot nieuw leven. Ze hebben het vermogen vervuilende stoffen af te breken zoals ruwe olie en plastic. Paddenstoelen zijn ook vaak het eerste teken van leven na een nucleaire ramp,” voegt Björk toe. “Ze zullen het waarschijnlijk heel goed doen, nadat…” Nadat de mens is uitgestorven.

Voordat we uitgestorven zijn en de schimmels zich kunnen laven aan onze menselijke resten, kunnen paddenstoelen ons wellicht helpen de Apocalyps af te wenden. Dat probeerden kunstenaars Suzanne Bernhardt en Philipp Kolmann te laten zien met hun diners onder de titel Ears of Earth in Mediamatic. Ik woonde hun diner bij dat in 8 gangen een uniek inkijkje gaf in de verschillende smaken van de aarde. Met eeuwenoude lokale grassen en traditionele fermentatietechnieken uit verschillende delen van de wereld gaan ze terug naar de basis van ons eten, zo las de aankondiging.
Door middel van deze maaltijd wil het kunstenaarsduo de tafelgasten helpen terugkeren naar oude kennis en wijzen op de bioculturen die onmisbaar zijn voor ons ecosysteem. Zonder bacteriën en schimmels zijn we nergens.
In een stemmig donkere ruimte werd de groep waar ik onderdeel van was naar hun plek geleid. Kolmann maakte het meubilair van geperste aarde. Ik had het vermoeden dat er een weeïge geur opsteeg zodra ik ging zitten, maar dat hadden ook de naderende gangen kunnen zijn. We aten gras, gefermenteerd brood en sojabonen die een weerzinwekkend slijm afgaven, maar de smaak was goed – misschien wel troostend, zoals donker bier dat kan zijn, of een pittige blauwschimmelkaas.
Mycelium, heet het wortelnetwerk van paddenstoelen en schimmeldraden dat organisch materiaal afbreekt en de bouwstenen die daaruit voortvloeien weer beschikbaar stelt aan de aarde, en dus aan ons. Soms letterlijk, door het ons te laten eten, soms minder letterlijk, door ons ecosysteem precies te geven wat het nodig heeft. Nadat de maaltijd tot een einde was gekomen, slalomde Suzanne Bernhardt door de ruimte met een stuk rokende turf in haar handen dat een bijna kerkelijke geur verspreidde. Dat wortelnetwerk, bedacht ik, vormt het ultieme vangnet voor de hedendaagse mens, onze honderd procent biologische parachute.