Het sci-fi mensbeeld van Isabelle Andriessen
Tijdens de solo-expositie Resilient Bodies van Isabelle Andriessen (1986) bij Hotel Maria Kapel in Hoorn maak je kennis met de rijke science-fictionsculpturen en (daaropvolgend) het antropocentrisme. (Antropocentrisme is het exceptionalistische idee dat de mens het middelpunt van het bestaan is) Door het materiaalgebruik en de processen in het werk word je er ongemakkelijk van bewust dat we in een tijdperk leven waarin de aarde en de atmosfeer de gevolgen ondervinden van de menselijke activiteiten.
Andriessen is telg uit de beroemde kunstenaarsfamilie Andriessen, haar vader is kunstenaar, schrijven en componist Jurriaan Andriessen. Zijn boek Eldorica vormt een belangrijke inspiratiebron voor het maken van haar beeldende kunst. Het boek gaat over een reisverslag naar een betere wereld, waarin wordt verbeeld hoe onze maatschappij eruit had kunnen zien als we de adviezen en aanbevelingen van De Club van Rome (1972) hadden opgevolgd.
In het rapport wordt geschreven dat er desastreuze gevolgen voor de wereldbevolking kunnen ontstaan, vanwege de manier waarop we omgaan met de natuur en haar grondstoffen. In Eldorica nemen de Eldoriërs wel hun verantwoordelijkheid, door hun levensstijl aan te passen aan de beschikbare hoeveelheid grondstoffen.
De tentoonstellingsruimte van HMK is getransformeerd in een verstilde, futuristische tempel, waarin de science-fictionsculpturen van Andriessen als sublieme altaarstukken op de grond liggen. Ze ademen, je wordt er vanzelf naartoe getrokken. Van dichtbij is het smeltproces die de objecten opwekken zichtbaar. De sculpturen gloeien, zijn kleine kacheltjes. De paraffine en het plastic vervormen door de hitte langzaam gedurende de expositieperiode. De keuze voor paraffine is treffend, aangezien het een restproduct van aardolie betreft, geëxtraheerd door middel van processen die ons energie opleveren, maar ook producten voortbrengt die ons zullen overleven en waarvan we niet weten in welke gedaante het materiaal zich in de toekomst zal ontwikkelen.
Interessante vragen dringen zich op: lukt het haar om middels de hyper esthetische beelden de toeschouwer te laten contempleren over de voortgang van zijn bestaan? Wat voor invloed hebben de materialen op ons fysiek gestel?
Onzekerheid is op iedere hoek van de straat te vinden, kan zich elk moment opdringen, het is de kunst om daarmee om te gaan. Het antropocentrisme gaat ervan uit dat de mens zijn eigen ondergang zal creëeren. Maar houdt er ook stilletjes rekening mee dat de mens niet ten onder kan gaan: een mensenplaag die zich transformeert naar een nieuw soort wezen bestand tegen onze vervuilde aardkloot. De science-fictionsculpturen van Isabelle Andriessen beschouw ik als leidmotief in deze transformatie.
De tentoonstelling Resilient Bodies van Isabelle Andriessen in Hotel Maria Kapel (Hoorn) is t/m 11 februari te bezichtigen.