IN HET DIEPE – een interview met Karin Hansmann
Maandelijks spreekt Daniela Apice recent afgestudeerde kunstenaars in hun atelier, bij een presentatie of tijdens een werkperiode, op zoek naar context en de artistieke uitgangpunten van het jonge kunstenaarschap. Deze maand: een bezoek aan de Duitse kunstenaar Karin Hansmann die kort na haar afstuderen aan AKI/ArtEZ Enschede haar werk toonde in Kunsthal Hof 88 Almelo.
DA: Ik zie een samenstelling van diverse afbeeldingen in je schilderijen.
Hoe selecteer je?
KH: ‘Er zijn verschillende manieren hoe ik aan beeldmateriaal kom. In veel gevallen zoek ik er niet actief naar maar verschijnen beelden als neveneffecten van iets anders, bijvoorbeeld ter ondersteuning van een tekst in een krantenartikel of op het internet. Soms, wanneer ik een documentaire of een film kijk, druk ik op de pauzeknop en ga ik voor- en achteruit door een scène omdat ik geïntrigeerd word door een heel specifiek moment. Dan maak ik er een screenshot van. De foto die ik kies draagt altijd een aspect in zich dat me fascineert. Dat kan het representatie moment zijn, de situatie waarin een persoon zich bevindt of bijvoorbeeld een vorm op de foto. Ik heb ooit een artikel gelezen over Richard Longs werk ‘A straight hundred mile walk in Australia’ (1977). Dat ging over het ervaren van eenzaamheid. Deze tekst werd ondersteund door een foto die is genomen door Richard Long zelf. Het toont het moment waarop een kangoeroe exact zijn weg kruist tijdens het lopen van deze rechte lijn. Op zulke momenten vind ik het universum echt grappig. Ik wilde met deze situatie werken, met de kangoeroe.’
Op zulke momenten vind ik het universum echt grappig.
DA: Het werk ‘The incidental Kangaroo’ (2018) is deels gebaseerd op een foto van het Twee-plus-Vier-verdrag dat in Moskou werd ondertekend en de weg effende voor de hereniging van Duitsland. Of de foto van Angela Merkel in Der Spiegel waar ze in een vogelpark omringd wordt door fraai gekleurde papegaaien, daar is een werk uit voortgekomen. In welke mate is politieke context van belang binnen je praktijk?
KH: ‘Ik ben opgegroeid in Duitsland. Geschiedenis was gedurende mijn hele schooltijd een belangrijk aandachtspunt en dat is het nog steeds. Maar al snel besefte ik dat ik op een andere manier omga met die feitelijke informatie. Ik vind het bijvoorbeeld ingewikkeld hoe ik over bepaalde zaken en gebeurtenissen die ons via de media bereiken moet denken en dan vooral over de foto’s die via het internet worden verspreid. Ik was er niet bij dus heb geen enkel aanknopingspunt behalve het beeld dat op zo’n moment op mij wordt afgevuurd. Wat willen ze hiermee zeggen en hoe weet ik of ik het er ethisch gezien mee eens of oneens ben? We worden dagelijks overspoeld door een willekeur aan beelden, van belangrijke gebeurtenissen tot volstrekt inhoudsloze informatie. Ik vraag mij dan af hoe ik hieruit een mening kan vormen, dat kan ik blijkbaar niet. Maar ik kan die situaties wel gebruiken in het schilderproces en er op die manier op reflecteren.
Voor mij zijn de feiten dus minder belangrijk, maar ik wil wel begrijpen waarom mensen handelen zoals ze doen en wat er voor nodig is om begaan te zijn met je medemens. Ik observeer heel nauwkeurig mijn omgeving, maar ook afbeeldingen op het internet. Het is verbazingwekkend hoeveel informatie je kunt verkrijgen door goed te observeren. Ik ben erg geïnteresseerd in het ontrafelen van bepaalde structuren en analyseer een beeld dan ook in detail. Die foto van Merkel in het vogelpark vind ik fascinerend omdat het iets weggeeft van de persoon achter het beeld dat de media normaal van haar creëert. Maar dit is ook weer in meer of mindere mate een ‘gemaakt’ beeld natuurlijk. Ik denk dat ik mij in mijn werk probeer te verbinden met (politieke) situaties door in te zoomen op een meer persoonlijk aspect uit de foto.
En ik vind het leuk om analogieën te maken. Ik zie bijvoorbeeld overeenkomsten in Richard Longs ‘A straight hundred mile walk in Australia’ (1977) en Bruce Naumans ‘Bouncing in the corner’ (1968). Ik heb sterk het gevoel dat deze kunstenaars zich ergens tegen verzetten, dat ze het oneens zijn met de grotere thema’s in het leven en dat ze oplossingen proberen te vinden in hun werk, door het eigen lichaam te gebruiken. Voor mij houdt dit in dat je als mens je verantwoordelijkheid neemt. Maar ik heb het gevoel dat, nadat ik een foto heb geschilderd, de oorspronkelijke context wegvalt. Het is alsof ik de situatie in iets anders heb omgezet. Ook door de afbeeldingen in één werk te combineren, genereer ik nieuwe betekenissen.’
We worden dagelijks overspoeld door een willekeur aan beelden, van belangrijke gebeurtenissen tot volstrekt inhoudsloze informatie.
DA: Formeel beschouwd maak je iconische afbeeldingen. Wat betekent dit proces van vereenvoudigen voor jou?
KH: ‘Ik voel me verdwaald als ik nadenk over hoe de hedendaagse wereld visueel wordt weergegeven. Elke hiërarchie lijkt te ontbreken. Naast belangrijke informatie zie je bijvoorbeeld een advertentie verschijnen. Een banale of consumentgerichte benadering lijkt zich overal en grenzeloos voor te doen. Ik vraag me echt af wat voor impact dit op ons heeft. Het wordt steeds moeilijker om overzicht te houden. Door de contouren van bestaande foto’s te tekenen probeer ik duidelijkheid te verkrijgen. Deze handeling van het vereenvoudigen en onthullen van de essentie in vorm creëert voor mij een gevoel van begrijpelijkheid, het weerspiegelt mijn persoonlijke denkproces. Maar dit is slechts op formeel niveau. De inhoud van het beeld blijft nog steeds onzichtbaar of is tijdens het werkproces veranderd.
Ik probeer geen begrijpelijke werken te maken maar ook geen enigmatische. Het verliezen van de directe link naar de inhoud biedt voor mij een vorm van vrijheid. Abstractie zorgt op die manier voor verlichting en is voor mij een speelse manier om met de gebeurtenissen in de wereld om te gaan. Het helpt mij om te gaan met de voortdurende beeldenstroom in deze maatschappij.’
Ik voel me verdwaald als ik nadenk over hoe de hedendaagse wereld visueel wordt weergegeven.
DA: Het beeld van Mickey Mouse heeft echter sterke connotaties.
KH: ‘Ja dat is waar. Mickey Mouse heeft twee gezichten. Ik gebruikte een versie waar hij hand in hand staat afgebeeld met Walt Disney en tegelijkertijd is het werk gebaseerd op een foto van het standbeeld dat in het allereerste Disneypark staat, in Anaheim Californië.
Aan de ene kant ben ik gefascineerd door het idee dat Walt Disney ‘droomachtige’ fantasieën uit wilde laten komen. Dat hij een plek creëerde waar je de figuren uit jouw jeugdboeken in het echte leven kan ontmoeten. Ik houd van het gegeven dat hij fantasieën en speelsheid serieus nam. Dat is wat kunstenaars ook doen.
Aan de andere kant is Disneyland het begin van de commercialisering van plezier en geluk. Typerend voor het modernisme. Ik las in een architectuurboek dat een paar jaar na de opening van Disneyland, de eerste grote hotdogwagentjes steeds vaker het straatbeeld kleurden. Dat lijkt op het eerste gezicht misschien grappig en na de twee wereldoorlogen was deze luchtigheid misschien ook wel nodig, maar het kenmerkt ook het begin van een vreemde ontwikkeling en je zou kunnen zeggen dat het kapitalisme is gegroeid onder het mom van een hotdog.’
Aan de andere kant is Disneyland het begin van de commercialisering van plezier en geluk.
DA: Kun je je een meer ruimtelijke opzet van je praktijk voorstellen?
KH: ‘Op de een of andere manier vragen mijn werken ernaar, denk ik. Ook al ben ik altijd verrukt om te schilderen. Enige tijd geleden begon ik naar verschillende methoden en oplossingen te zoeken, naar een manier om het doek te verlaten en de ruimte te vullen met de figuren die ik had uitgeknipt. Het knippen en plakken van en naar verschillende ondergronden beslaat ook een groot deel van mijn werkproces. Ik teken vaak figuren na vanaf mijn computerscherm, ik houd er een transparant papier voor en heb zo heel veel verschillende losse tekeningen en cut-outs. Soms dienen ze als schets en basis voor een nieuw schilderij, maar vaak werk ik de tekeningen autonomer uit en vertaal het naar een andere drager, zoals bijvoorbeeld naar metaal of naar piepschuim. Dat zie je goed bij het werk over Heidi Klums persoonlijke Instagram-account. De tekeningen zijn gemaakt met lak op blokken piepschuim en geven tezamen een beeld van haar dagelijkse posts. Ik zoek hiermee dus al de ruimte op en ook met andere miniatuurwerken die ik in het atelier maak geef ik in zekere zin de aanzet voor een meer sculpturale benadering van mijn ideeën. Overigens zie ik in mijn portfolio dat ik de Heidi Klums ook nog steeds ‘atelierviews’ noem, dus het komt er dan misschien wel op neer dat ik deze richting zelf nog spannend vind om in te gaan. Maar dat het er zich wel naar kan ontwikkelen, dat geloof ik zeker.’
De groepstentoonstelling met werk van Karin Hansmann is nog tot en met 17 maart te bezoeken.
Dit interview is vertaald vanuit het Engels.
Ook adverteren op mistermotley.nl ? Stuur dan een mail naar advertenties@mistermotley.nl