Het bananenmasker van William Lamson

Gedesoriënteerde handbewegingen bij het aansteken van de bananen doen vermoeden dat Lamson zichzelf in spiegelbeeld bekijkt. Wat onhandig en plechtig tegelijk probeert hij een langwerpige aansteker naar een van de lontjes te leiden. Plastic folie beschermt zijn ogen tegen mogelijke bananensmurrie, die niet zelden recht op de lens schiet. Soms is Lamson genoodzaakt om opengespatte bananen van zijn ogen vandaan te vegen om de volgende te kunnen aansteken. Lamson zou een absurdistische krijger kunnen zijn – een krijger waarbij elke banaan een gewonnen gevecht of overwinning zou verbeelden – die met het exploderen van de bananen laat zien hoe hij zich tot zijn ‘eer’ verhoudt.
Gedurende de zes minuten en tien seconden van de video performance blijven de knallen even veel indruk maken als de vorige knal. Een primitieve sensatie, al gebeurt er veel meer dan dat. Ook Lamson lijkt soms te schrikken van de knal die de uiteenspattende banaan maakt en gebruikt het moment om zijn uit balans gezakte masker weer goed te schuiven. Door het geknal heen valt er geen uitdrukking van zijn ogen af te lezen. Kijken ze kwaad, geconcentreerd, onzeker? Kijken ze de kijker aan? Zou zijn blik daarmee iets toevoegen aan de performance?
Lamson heeft eerder een masker opgehad in een van zijn video performances; een masker dat van naalden was gemaakt in plaats van bananen en net als bij ‘Think globally, act locally’ was hij er zelf de drager van. Tijdens de performance (getiteld ‘Vital capacity’) liet hij zwarte ballonnen op zijn met naaldenmasker afgeschermde gezicht vallen en probeerde de ballonnen van zich af te blazen, wat soms leek te lukken maar onvermijdelijk toch mislukte. Naar verwachting raakten de ballonnen de naalden en knalden kapot. Een handeling die best wat overeenkomsten heeft met het exploderende bananenspektakel; in beide werken lijkt Lamson het spelen met verwachting en hoop in te zetten om iets anders, indringends zichtbaar te kunnen maken.
‘Think globally, act locally’ verwoordt waar dit werk over gaat. De Amerikaanse uitdrukking zou in het Nederlands betekenen ‘Verander de wereld, begin bij jezelf.’ Een uitdrukking die alle soorten veranderingen kan bedoelen die mogelijk zijn in de wereld, maar meestal op het milieu slaat. De banaan in dit werk lijkt te bevestigen. Deze video performance zou, via een man met een exploderend bananenmasker op zijn hoofd, iets over het milieu en over de consumptiemaatschappij kunnen zeggen om ons te laten nadenken over welke plaats we daarin innemen.

De video performance is op die manier geen voorbeeld voor het ‘think locally’ gedeelte van de uitdrukking die Lamson benadrukt met dit werk, maar laat eerder de reden zien waarom de wereld moet veranderen. Althans, áls dit werk iets over het milieu wil zeggen en hoe wij daar gebruik van maken. Mocht dat niet zo zijn, dan is het kijken naar een man met een bananenmasker op zijn hoofd, die een absurdistische krijger zou kunnen zijn en met een lange aansteker een voorspelbaar ‘bananenknallen’ teweegbrengt al erg waardevol. Het zijn knallen waar mensen doortrild van raken, knallen die iets losschudden dat vastzat.