Hedendaagse beeldende kunst in Nederland: vrouwelijke posities
Het profiel van de hedendaagse beeldende kunst in Nederland wordt, zeker in vergelijking met andere landen, de laatste decennia meer en meer door vrouwen bepaald. De omstandigheid dat uitsluitend mannen de belangrijke management functies bekleden in overheidsfuncties, bij fondsen en collecties, bij musea en presentatie-instellingen, op universiteiten en kunstacademies, is voorbij. Een overzicht van de huidige situatie van vrouwen die leidinggevende functies vervullen op het gebied van de hedendaagse beeldende kunst laat zien dat er iets is gekanteld in deze sector in Nederland.
De minister van cultuur in Nederland is – nog steeds – Jet Bussemaker; directeur-generaal Cultuur en Media van het ministerie is Barbera Wolfensberger; de voorzitter van de Raad voor Cultuur is Marijke van Hees; de directeur van het Mondriaan Fonds is Birgit Donker; de wethouder van cultuur in Amsterdam is Kasja Ollengren; de directeur van het Amsterdams Fonds voor de Kunst is Annabelle Birnie; de directeur van de Vereniging Rembrandt is Fusien Bijl-de Vroe; de directeur van het Prins Bernhard Cultuurfonds is Adriana Esmeijer; de voorzitter van Fonds 21 is Els Swaab en de algemeen directeur is Marie-Hélène Cornips; de directeur van de Boekmanstichting kenniscentrum voor kunst, cultuur en beleid is Marielle Hendriks; de voorzitter van de Vereniging Bedrijfscollecties Nederland is Sanne ten Brink; deze vereniging telt 50 aangesloten organisaties en minstens 30 ervan hebben een vrouw als curator.
De directeur van het Holland Festival is Ruth Mackenzie; de directeur van het Stedelijk Museum Amsterdam is Beatrix Ruf; de zakelijk directeur van hetzelfde museum is Karin van Gilst; het hoofd van het Rijksprentenkabinet van het Rijksmuseum is Jane Turner; de directeur van het particuliere museum voor fotografie Huis Marseille in Amsterdam is Nanda van den Berg; de directeur van FOAM, Fotomuseum Amsterdam, is Marloes Krijnen; de directeur van de Kunsthal in Rotterdam is Emily Ansenk; de directeur van het Museum Kröller-Müller in Otterlo is Lisette Pelsers; de directeur van het Frans Hals Museum/De Hallen in Haarlem is Ann de Meester; de directeur van Museum De Lakenhal in Leiden is Meta Knol; de directeur van het Stedelijk Museum Schiedam is Deirde Carasso; de directeur van het Zeeuws Museum in Middelburg is Marjan Ruiter; de directeur van Museum Arnhem is Saskia Bak; de directeur van Museum CODA in Apeldoorn is Carin Reinders; de directeur van Museum de Buitenplaats in Eelde is Patty Wageman; de directeur van Museum Kranenburgh in Bergen is Mariëtte Dölle; de directeur van presentatie-instelling en het postacademisch instituut BAK in Utrecht is Maria Hlavajova; de directeur van presentatie-instelling Witte de With in Rotterdam is Defne Ayas; de directeur van presentatie-instelling MU en het festival Strijp S. in Eindhoven is Angelique Spaninks.
Hoogleraar kunstgeschiedenis van de modernste tijd van de Universiteit van Amsterdam is Christa-Maria Lerm Haye; hoogleraar Kunstgeschiedenis van de Moderne Tijd aan de Vrije Universiteit Amsterdam is Katja Kwastek; professor hedendaagse kunstgeschiedenis aan de universiteit van Leiden is Kitty Zijlmans; hoogleraar Moderne en Hedendaagse Kunst aan de Rijksuniversiteit Groningen is Ann-Sophie Lehmann; de voorzitter van de Akademie voor de Kunsten in Amsterdam is Barbara Visser; de directeur van de Rijksacademie Amsterdam is Els van Odijk; de bestuursvoorzitter van de Hogeschool voor de Kunsten Den Haag is Marieke Schoenmakers; bestuursvoorzitter van de Hogeschool voor de Kunsten ArtEZ is Marjolijn Brussaard; directeur van de Academie voor Kunst en Vormgeving Breda en ’s-Hertogenbosch is Femke den Boer; directeur van de Academie Minerva in Groningen is Dorothea van der Meulen.
De internationaal meest invloedrijke Nederlandse kunstenaar is Marlene Dumas; de kunstenaar die dit jaar Nederland vertegenwoordigt op de Biënnale van Venetië is Wendelien van Oldenborg; zij was in 2014 ook de winnaar van de Heinekenprijs en deze tweejaarlijkse prijs werd in 2016 gewonnen door Yvonne Dröge Wendel; de winnares van de Volkskrant Beeldende Kunstprijs 2016 is Evelyn Taocheng Wang, de publieksprijs ging naar Anouk Kruithof; een van de twee winnaars van de Jeanne Oosting Prijs voor figuratieve kunst dit jaar is Charlotte Schleiffert; in 2016 waren de winnaars van deze prijs Jo Baer en Kinke Kooi; de winnaar van de Hasselblad Award 2017 is Rineke Dijkstra; de eerste organisatie voor hedendaagse beeldende kunst in de top 100 van de meeste invloedrijke Nederlandse kunstenaars in het buitenland is op plaats nummer 7 ‘If I Can’t Dance I Won’t Be Part Of Your Revolution’, waarvan Fréderique Bergholtz directeur is.
Ik heb niet eens de illusie dat ik met deze opsomming volledig ben. Veertig jaar geleden, toen ik professioneel actief werd in de kunst en cultuur waren vrijwel al deze functies, voor zover ze toen al bestonden, ingevuld door mannen. En ik kan u verzekeren, de meesten van hen dansten niet en namen ook niet deel aan een revolutie. De opvallendste vrouw destijds was Liesbeth Brandt Corstius, die als directeur van Museum Arnhem als enige en tegen de keer in, bewust een voorkeursbeleid hanteerde om het werk van vrouwen in de hedendaagse kunst museaal te presenteren. Zij verdient daarvoor het grootste respect. Mede door haar toedoen heeft er toch een revolutie plaats gehad in de Nederlandse kunst- en cultuursector, dat moge blijken uit bovenstaande opsomming van die merendeels zeer danslustige vrouwen die deze hoge posities hebben verworven of in het leven hebben geroepen.
Ook adverteren op mistermotley.nl ? Stuur dan een mail naar advertenties@mistermotley.nl