Embedded Art

De architecten Felix Claus en Dick Van Wageningen hebben een strakke zwarte streep in het open landschap geplaatst, met veel glas zodat verbinding met het landschap ontstaat en met een uitkijktoren van waaruit je het hele landschap kunt bekijken. Als een maarschalk overzie je het terrein, adembenemend.
Het beeldschone gebouw is omgeven door kunst, ondergebracht in bunkers, hangars, een munitiepark enz. Er staan gratis fietsen voor ons klaar om de route van
ongeveer tien kilometer af te leggen. Het landschap is jaren zijn eigen gang gegaan en verworden tot a-typische natuur.
De eerste kunstprojecten werden al lang voor het museum zijn deuren opende opgestart. De krant De Receptor van Roosje Klap en Kaleb de Groot verscheen al in 2011 en ligt ook nu weer klaar voor bezoekers om mee te nemen, een mix van verhalen, over de aanwezigheid van Amerikaanse militairen in Soesterberg, herinneringen en mythes, ‘want dat de waarheid het eerste slachtoffer is in de oorlog weet iedereen’.  Over jonge punkers en de dingen die voorbij gaan, over martelmuziek, over militaire muziek, Nose art en het einde van de straaljagerpiloot. Informatief. Leesbaar.
Fietsend in een grote cirkel rondom het Militaire museum besef ik dat het hier meer gaat om een embedded museum: kunst die meereist met de missie van defensie en verslag doet op de manier die kunst eigen is. Bij Luuk Wilmering is het een foto van zijn vader tijdens de mobilisatie van 1940. Met een brede grijns poseert de vader in zijn militaire pak en richt zijn pistool op de lens. Een grapje. Maar praten over zijn ervaringen kan hij niet, een foto die de façade toont, zo typerend voor de generatie die vecht en zwijgt en zijn trauma’s onderhuids met zich meedraagt. Met persoonlijke herinneringen als motor richt Wilmering zijn eigen museum in: Kabinet van Nagekomen Oorlogsberichten, met foto’s uit allerlei militaire musea in Europa, eigen tekeningen.

Dan de getekende bloemen in een bunker, met de naam Flower Power die de heerlijke vreedzame peace man! mentaliteit van de sixties tot leven brengt. Doordat het terrein al lange tijd niet meer functioneel is, steken bijzondere plantjes hun stengels weer boven de grond uit, slangenkruid, Zwolse Anjers en Hazenpootjestoen. De fragiele kwetsbare eeuwigheid in het stoere onverwoestbare gebouw, simpele bloemen, eeuwigheid tegenover de wanhoop van militair geweldsvertoon.
Crown of creation, een song van Jefferson Airplane
Life is change.
How it differs from the rocks.
I’ve seen their ways too often for my liking.
New worlds to gain.
My life is to survive and be alive for you.
 
Erik Odijk werkte samen met andere tekenaars aan dit fragiele zwoele bloemenuniversum in een dikke bunker. Een kernwapen staat gelijk aan de oerkracht van de natuur, die in al zijn schoonheid even allesvernietigend kan zijn. Levenskracht en duisternis.
De betonnen hangar ernaast is gevuld met een grote sculptuur waar in iedere laag een silhouet van een vliegtuig is uitgespaard. Vrille, van Sanja Medic. Virille is de naam voor de tolvlucht, als een vliegtuig in een radeloze beweging naar beneden tolt. In de sculptuur is deze beweging is in een horizontale lijn uitgezet.
Anno Dijkstra maakte een fantastische paddenstoel/atoomwolk, een vluchtig beeld uit de film The Day After uit 1983, die hij destijds als kleine jongen niet durfde te gaan zien. Hoe kun je je oprecht verhouden tot al die mensen en gebeurtenissen wereldwijd?

Een huis waar een moord is gepleegd daar ga je liever niet wonen. Een land waar oorlog is geweest is een land vol kwetsbare plekken. De Spaanse kunstenaar Fernando Sánchez Castillo neutraliseert het privéschip de AZOR van dictator Franco door er kleine pakketjes van te maken.  Het schip is nog wel aanwezig maar met een krachtig kunstenaarsgebaar van een vriendelijke energie voorzien, geneutraliseerd.
Guernica Syndrome, Azor 2012 is de titel van het werk. In 1937 bombardeerden de Duitsers het plaatsje Guernica tijdens de Spaanse burgeroorlog. Het schilderij van Picasso over deze gebeurtenis werd het icoon van dit zinloze bombardement, voor de recente geschiedenis. Hoe gaat het land om met zijn geschiedenis, herinneringen vervagen, straatnamen veranderen, maar de geschiedenis kun je niet wegvangen, Sánchez Castillo maakte van het schip brokken schroot als een monument tegen het vergeten.
 
Het museum is embedded door kunst, een grote cirkel om het museum van defensie heen die, zoals kunst doet,  ieder kunstwerk met elkaar een zachte context voor het militair museum, het museum is embedded in kunst die het militair machtsvertoon zachter maakt, middels bloemen, verhalen, films, in het donker oplichtende wandkleden, vreemde voertuigen. Volgende week is het laatste weekend waarin de hangar deuren weer worden opengezet, en gratis fietsen klaar staan. Gaan!

Fiets naar de kunst op park vliegbasis Soesterberg, nog een weekend: 12/13 september. Website