Een spirituele dark room in een white cube
Ik tel een tiental blote piemels, twee uitbarstende vulkaankonten en vrijende Boeddha’s, maar de tentoonstelling Oracles and Obsessions is allesbehalve plat te noemen. Kunstenaar Koes Staassen heeft een expositie samengesteld met werken waar het aardse lichaam niet kan worden los gezien van spirituele invloeden. Het is alsof Galerie Cokkie Snoei het magisch realisme – een kunststroming waarin realiteit verbonden wordt met een hogere werkelijkheid – een stout maar stevig harnas heeft aangetrokken en een hardvochtige oorlog voert met het Westerse idee dat lichaam en geest gescheiden zijn. Een afgebeelde erectie is geen uiting van dierlijke drift, maar staat symbool voor de extase die geestelijke vrijheid met zich meebrengt.
De zachtroze penis zit verstopt achter een kijkgat. Hij heeft een brutale glans en na het doek twee minuten te hebben bestudeerd, twijfel ik wie nu precies wie aan het begluren is. Het beeldende werk van Timothy Phillips vormt een autobiografisch onderzoek naar seksualiteit en gender in verhouding tot Europese schoonheidsidealen. Deze persoonlijke zoektocht uit zich in raadselachtige symbolen als de uitgeblazen kaarsjes en de gekreukte zak op de voorgrond, die de overblijfselen lijken te zijn van iets waar de beschouwer geen getuige van mocht zijn. In de volgende ruimte hangen nog twee werken van Phillips. Weer schuwt hij het baby roze niet en is er opnieuw een geslachtsdeel verstopt in de achtergrond. Het zijn pikante voorstellingen die normaliter een plek vinden in een dark room, maar zich hier, in een white cube, ook thuis lijken te voelen.
De kleine potloodtekeningen van Koes Staassen zijn intieme portretten van mannelijke geslachtsdelen. Met een fijne toets, alsof een grove potloodstreek teveel pijn zou doen, wordt een intiem beeld naturalistisch weergegeven. Het ontluiken van penissen in Staassen zijn tekeningen is geen ordinaire truc om enkel aandacht te generen, maar vormt door het toevoegen van bedreigende objecten als een puntige schaar of een stuk touw, een spannende dialoog tussen het geborgene en gevaarlijke. Het maken van de tekeningen kan voor Staassen worden vergeleken met een magische handeling. Volgens een vast ritueel worden het model en de attributen gerangschikt tot steeds weer een nieuw, pikant stilleven. Het is als een spiegel voor de spirituele verlangens van de mens.
‘The female hole in history’ en ‘does god have a body’, lees ik wanneer ik inzoom op een werk van Kinke Kooi. De kleine letters zijn met subtiel potlood verwerkt in het schilderij, alsof alleen mensen die zo brutaal zijn en het durven om dichtbij te komen, pas recht hebben op poëtische, maar dubieuze spreuken. Ze worden omlijst door vleeskleurige grotten, waarin zo nauwkeurig diepte verwerkt is, dat mijn blik erin verdwijnt. De wanden van de door parelsnoeren aaneengeregen vagina ogen als een warm en zacht bed op een luie zondagochtend, waarin ik het liefst nog even wil blijven liggen. Het verenigen van het geestelijke en lichamelijke is niet iets dat bij Kooi beperkt wordt tot de voorstelling. Ook in haar werkwijze ligt meditatie en spiritualiteit ten grondslag. Haar werk ontstaat in het moment, zonder eindeloos schetsen vooraf, en dit resulteert in figuratieve beelden die gevoelsmatig aan elkaar worden verbonden door abstracte vlekken en vormen.
De poppen van Johanna Schweizer vallen op doordat dit de enige ruimtelijke werken zijn van de expositie. Eén van de figuren, Harige Man, hangt verloren aan de muur. Zijn aan gort gescheurde ledematen hangen vergeefs naar beneden, waardoor het inbeelden van een mogelijke, reeds afgelegde lijdensweg me weinig moeite kost. De maker wil het taboe doorbreken dat rust op het afbeelden van mannelijk naakt en de troosteloosheid van de figuur onderstreept de complexiteit die het verwerpen van etiketten in gender met zich meebrengt. Met haar Harige Man maakt ze me duidelijk dat kwetsbaarheid en mannelijkheid woorden zijn die perfect in één zin passen.
De tentoonstelling Oracles and Obsessions is nog tot 7 oktober te zien bij Cokkie Snoei in Rotterdam.
Ook adverteren op mistermotley.nl ? Stuur dan een mail naar advertenties@mistermotley.nl