Een eerbetoon aan vriendschap – in gesprek met Bobbi Essers
Bobbi Essers is een van de zes winnaars van de Buning Brongers Prijs 2022. Mister Motley interviewt dit jaar alle kunstenaars. Mirthe Berentsen sprak Bobbi Essers over haar werk waarin een grote rol is weggelegd voor het vieren van queer cultuur. ‘Ik hield al heel erg van schilderen en tijdens mijn jeugd keek ik eindeloos veel films en series over vriendschap, vol avonturen en voor altijd samenzijn.’
Voorafgaand aan ons gesprek voegde ik Bobbi Essers toe op Instagram en ik zag een enorme hoeveelheid tentoonstellingen, nominaties en prijzen. In de week voor het interview verscheen een feature in het prestigieuze Britse Elephant Magazine, ontving ze uit handen van staatssecretaris Cultuur en Media, Gunay Uslu, de Public Choice Award van galerie Ron Mandos in Amsterdam en een tentoonstelling in Museum More. “Ik moet er zelf ook nog echt heel erg aan wennen. Ik stuur je zo nog wel even een overzicht met de tentoonstellingen waar ik nu in zit!”. Het tekent ons gesprek waaruit een enorme ambitie blijkt, maar bovenal honger naar meer kennis, naar meer avonturen met vrienden, naar meer verbondenheid en viering van queer cultuur.
Mirthe Berentsen
Bobbi, gefeliciteerd! Je bent net geslaagd aan de HKU in Utrecht en meteen al een indrukwekkende rij aankomende tentoonstellingen, prijzen en artikelen in vooraanstaande kunsttijdschriften.
Bobbi Essers
Het is bizar en ik ben super vereerd met de nominaties, aandacht en prijzen. Tot voor kort studeerde ik nog en had ik geen idee of ik het zou redden als kunstenaar. Ik vroeg me serieus de hele tijd af of ik niet in de goot zou belanden, er zijn natuurlijk super veel jonge kunstenaars die niets verdienen. In het najaar ga ik beginnen aan een master aan het Frank Mohr Instituut, ik wil dat mijn werk zich blijft ontwikkelen en dat ik nog meer stappen kan gaan zetten om nog beter te worden.
Wat meteen opvalt in ons gesprek is dat je heel serieus praat over je werk en het belang van je verder ontwikkelen. Was dat altijd al zo, hoe kwam jij als eerstejaars binnen?
Ik was heel zoekend, en best een rommeltje in wat ik wilde. De hele Tumblr-scene vond ik heel interessant en daar tekende ik veel dingen van na. Voordat ik naar de academie ging, tekende en schilderde ik bijvoorbeeld naakte lichamen waar het bloed vanaf droop. Het is echt een zoektocht geweest naar overlap van interesses en het vinden van de juiste techniek. Ik hield al heel erg van schilderen en tijdens mijn jeugd keek ik eindeloos veel films en series over vriendschap, vol avonturen en voor altijd samenzijn.
Niet verwonderlijk dat jouw schilderijen bovenal een viering zijn van vriendschap, van eindeloze nachten samen en van lichamen die zich comfortabel met elkaar lijken te omringen. Voor mensen die je werk niet kennen, of kunnen zien, kun je het omschrijven?
Recent verdeel ik het eigenlijk in de kleine en de grote werken, die ik naschilder van mijn eigen foto’s en uit mijn herinnering. In mijn kleine werken schilder ik veel snapshots, veelal esthetische afbeeldingen van mijn vrienden, jeugd- en queer cultuur. Veel nachtelijke sfeer, kleding, tatoeages en ik speel met genderrollen, doordat je vaak de hoofden niet kan zien waardoor het niet meteen duidelijk is of het mannen of vrouwen of non-binare personen zijn. Benen met haren en een rokje, het zou een man of een vrouw kunnen zijn.
In mijn grote werken combineer ik twee of meerdere overlappende afbeeldingen. De kleinere zijn foto’s die ik al toevallig in mijn eigen fotogalerij op mijn telefoon had, ik zie ze veel meer als een soort polaroid, een snapshot. In de grotere werken combineer ik meerdere foto’s, herinneringen en ervaringen, waardoor ze gelaagder en complexer worden.
Door het inzoomen op bepaalde objecten of lichaamsdelen voel je je als kijker heel dichtbij, alsof je onderdeel wordt van het avontuur, van de vriendengroep, van de mooie mensen. Dat intieme en tactiele, en de relatie met het lichaam, de nabijheid van huid en de kleding is bijna fysiek. Het is aangenaam en spannend tegelijkertijd. Een close-up van voeten in Crocs, een natte onderbroek, harige benen in een kort rokje. Je schetst een heel visueel en aantrekkelijk tijdsbeeld, waardoor de vergelijking met sociale media niet ver weg is. Hoe verhoud jij je daartoe?
Het is natuurlijk heel belangrijk voor mij, vooral qua esthetiek. Maar ik zou de foto’s die ik schilder bijvoorbeeld nooit op Instagram zetten, dat is veel te intiem. Als ik ze schilder dan zijn mensen erg vereerd, terwijl als ik ze zou fotograferen in een bepaalde situatie of pose, ze dat niet leuk zouden vinden. Voor mijzelf en mijn vrienden zijn de situaties, de lichaamsdelen en bijvoorbeeld de tatoeages en kleding herkenbaar, maar voor anderen niet en dat maakt mijn werk tot een groter verhaal over vriendschap.
Kleding en lichamen spelen een grote rol in mijn werk. Omdat kleding zo vaak nog gezien wordt als een toebedeling van genderrollen speel ik graag met die conventies. Ik heb het gevoel dat wij een eigen stijl hebben en bijzonder zijn, dat onze queer cultuur uniek is, terwijl dat natuurlijk helemaal niet waar is, het is de mode van een bepaalde tijd.
Toen ik je werk voor het eerst zag moest ik ook sterk denken aan de schilderijen van de Canadese kunstenaar Chloe Wise, waarin zij haar vrienden op een intieme manier portretteert, maar tegelijkertijd ook kritisch is op de millennial consumer culture. Herken jij dat?
Ik ken haar werk niet en zie mijn werk vooral als een verering van mijn vrienden en de liefde voor hen en het bevragen van genderrollen en de ingewikkelde verhouding met masculiniteit en het creëren van je eigen familie. Wij kennen geen enkele schaamte en vieren onze liefde. Ik ga straks verhuizen naar Groningen en dan wordt dat ook deels doorbroken en iemand anders gaat dan mijn plek in de vriendengroep innemen. Bepaalde vriendschappen gaan een andere vorm krijgen en dat zal ook invloed hebben op mijn werk. Ik zie daar ook veel mogelijkheden, om bijvoorbeeld mezelf een keer te gaan schilderen of andere of oudere mensen. Mijn interesse in het spelen met het materiaal, en dat lichamelijke blijft heel belangrijk.
Ik heb het gevoel dat wij een eigen stijl hebben en bijzonder zijn, dat onze queer cultuur uniek is, terwijl dat natuurlijk helemaal niet waar is, het is de mode van een bepaalde tijd.
Zijn er andere kunstenaars die een belangrijke rol spelen in je werk?
Issy Wood vind ik heel goed, hoe zij textuur schildert is echt bizar. Kijk bijvoorbeeld naar de manier hoe zij de leren bekleding van een auto schildert. Ik zou zo willen instappen. Dat is zo goed. Het is stoer en grungy, net een beetje als het werk van Tracey Emin. Zij is echt mijn grote voorbeeld, zij is zo bold en uitgesproken in al haar werken. Ik kan daar echt heel erg naar op kijken. Zij zet zichzelf centraal, maar ook haar pijn en ellende. Ik voel me heel erg close met haar op een bepaalde manier.
Karakteristiek aan jouw schilderijen zijn de donkere achtergronden, waarin delen van lichamen, objecten of kledingstukken tegen een lichtere voorgrond worden getoond, waardoor de structuur en textuur van de huid of stof bijna een fotorealistisch tijdsdocument wordt.
Als je kijkt naar portretten, ook in de kunstgeschiedenis, dan trekt het hoofd, het gezicht vrijwel alle aandacht van het schilderij naar zich toe. Dat leidt af en zorgt voor een dwingende kijkrichting. Daarom ben ik daarmee gestopt en ben ik delen van lichamen gaan schilderen. Deze close-ups zijn intiemer en mysterieuzer, en automatisch verleggen ze de aandacht.
Het is een non-binaire manier van portretteren, waardoor het gezicht, als centraal uiterlijk niet meteen duidelijk communiceert hoe een persoon zich identificeert of door de buitenwereld wordt gezien. Als ik mijn vrienden schilder wil ik dat het recht doet aan hun en mijn waarheid. Ik vertel over ons avontuur, over vriendschap, als een mysterieus en intiem coming-of-age verhaal.
De Buning Brongers Prijs is een tweejaarlijkse Nederlandse kunstprijs voor jonge beeldend kunstenaars. De prijzen worden uitgereikt door de Buning Brongers Stichting uit de nalatenschap van Johan Buning, zijn vrouw Titia Brongers en zijn schoonzus Jeanette Brongers. De Buning Brongers Prijs is de grootste particuliere kunstprijs van Nederland en is sinds 1966 uitgereikt aan 162 kunstenaars. Aan de prijs is een geldbedrag verbonden van €4.500. De kandidaten voor de prijs worden door kunstopleidingen uit het hele land voorgedragen.
De feestelijke prijsuitreiking en opening van de tentoonstelling vindt plaats op vrijdag 25 november in Arti et Amicitiae te Amsterdam. Je bent van harte uitgenodigd hierbij aanwezig te zijn. Meer informatie op buningbrongers.nl