Een abstract sprookje over Wolf Corridor van Kasper Bosmans in De Pont

Eerste indruk

Bij binnenkomst was het eerste waar mijn oog op viel een muur gevuld met lijnrecht geschilderd werk. Wapens van niet bestaande middeleeuwse huizen die elk een verhaal vertellen. Dun geschilderde bijna digitaal lijkende iconen, in fel contrastvolle kleuren. Die niet opdringen volledig begrepen te worden, maar enkel vragen om beschouwd en ontleed te worden.
Het werk nodigt uit pen en papier te pakken, met twee of meerdere mensen voor het werk plaats te nemen, en de wapens te ontrafelen. Het geheel vormt een abstract sprookje, een choose your own adventure-boek in kunstvorm. Waar het werk grotendeels gebaseerd is op het verleden, voelt het meer alsof Kasper door het combineren en cureren van deze geschiedenis een eigen nieuwe historie creëert. De speelse natuur van het werk zorgt ervoor dat je nooit het gevoel krijgt dat je eigen interpretatie van het werk minder waard is dan de daadwerkelijke bedoeling van de kunstenaar, het neemt je als kijker serieus, zelfs op plekken waar het werk zelf minder serieus aanvoelt.
In een interview met de Groene Amsterdammer sprak Kasper over de kunstkritiek in Nederland. Hij is van mening dat die uit te veel losse, elkaar herhalende stemmen bestaat. Door de vrije interpretatieve natuur van zijn expositie lijkt hij critici geen andere keus te geven dan zelf te interpreteren. Interpretaties van andere voorgaande critici overnemen zou bij een werk zo open en cryptisch bijna gênant zijn.

Beschouwing

De grote open zaal voelt leeg noch vol, het is duidelijk de bedoeling dat elk werk los van elkaars invloed te aanschouwen is. De grote zaal bevat één halve en één net niet afgeronde cirkelvormige zandtekening. Dit zijn illustraties gemaakt van verschillende kleuren zand, liggend op wat doet denken aan een decoratieve houten vloer. Er staat een marmeren blok met op de zijkant een schildering van een wolf, met op het blok 8 pruimen die op exacte afstand van elkaar zijn neergelegd. Op de ene muur bevinden zich de schilderingen waar ik eerder al over sprak, een aantal kleine schilderingen, en één grote schildering die ook weer lijkt te bestaan uit kleinere schilderingen, maar voorzien van een abstracte legenda. De andere muur is gevuld met steeds andere uitvoeringen van hetzelfde sculptuur, 9 blokken door een lintje bijeengehouden.
De zijkamers van de Pont ontsluiten mooie, afgezonderde omgevingen, om de kleinere werken van de expositie niet ondergeschikt te maken aan het gros in de grote zaal. Een kleine vogelschedel in de hoek van een kamer, geplaatst op een kartonnen doosje. Een schilderij in een omgekeerde trapvorm aan de muur, met op elke trede een vis geschilderd. Twee illustraties op metaal gedrukt. Elk van deze werken krijgt zijn eigen leefomgeving, zijn eigen moment van aandacht.

De symboliek van Kaspers werk wordt mede gedirigeerd door de achtergrond van de kijker. Zo zie ik als geboren Brabander de invloeden van carnaval, het Brabantse platteland, de geschiedenis van arbeid in Brabant en een aantal kleursymbolieken terug in zijn werk. De ondergronden van de zandtekeningen doen denken aan boeren schuurfeesten en het gebruik van de kleuren blauw en geel lijken een referentie naar de Tilburgse vlag te vormen. Kasper uit met deze referenties respect naar de omgeving waarin hij zijn werk tentoonstelt. Hij spreekt tot de bewoners van de regionen rondom de Pont.

In elk medium dat Kasper gebruikt weet hij een bepaalde invloed van heraldiek terug te brengen. De vormen in zijn sculpturen en lijnen in zijn schilderingen voelen als iconen die op vlaggen of in ceremoniële ruimtes thuishoren. De invloeden van zijn voorliefde voor geschiedenis krijgen duidelijk een plaats in het werk. Kunst waarvan je op enkele verwijzingen na, bijvoorbeeld wat moderne auto’s en geasfalteerde wegen, zou kunnen geloven dat het daadwerkelijk stamt uit de tijd waar heraldiek veelvuldig gebruikt werd.

Boy Butter

Een werk waarvan ik de betekenis erg sprekend vond was ‘Boy butter’. Boy butter bestaat uit een muur gevuld met door stof bij elkaar gehouden bronzen sculpturen in de vorm van 9 verpakte blokken boter in de vorm van een vierkant. Elk op ooghoogte naast elkaar met ongeveer 2 meter ruimte tussen elk sculptuur. Het werk verhaalt over de botersmokkel die zich in de Kempen voltrok. Tussen de jaren 50 en 60 was de prijs van boter in Nederland en België zo uiteenlopend, dat smokkelen van boter over de grens voor velen een goudmijn van inkomsten werd. Kasper vertelde in zijn interview met de Pont dat de botersmokkel bekend stond als de meest romantische criminaliteit van de Lage Landen. Hij is het hier absoluut niet mee eens, Kasper vindt homoseksualiteit in de tijd dat het nog verboden was de meest romantische criminele daad. Met de titel Boy butter, wil hij de geschiedenis corrigeren door de twee misdaden samen te brengen. Boy butter is volgens Kasper ”Een intiem lubricant, voor stoute jongens die serieus aan elkaar willen zitten.” Het is een werk dat me visueel niet meteen wist te intrigeren, maar ook het werk dat na het achterhalen van de betekenis, het langst in mijn herinnering zal blijven.

Kortgezegd

Met Wolf Corridor schept Kasper Bosmans een band tussen hemzelf, de Pont en de Kempen. Hij gebruikt in deze expositie zijn voorliefde voor geschiedenis om verschillende verhalen, mythen en gebruiken uit de Kempen samen te brengen tot een eigenzinnig abstract sprookje. Kasper weet op een intelligente manier met een blik van vandaag te kijken naar gebeurtenissen van toen, en deelt met ons zijn perspectief. De geschiedenis vloeit over in het heden waardoor ik tijdens het bekijken van deze expositie soms het gevoel had niet meer in het heden, noch in de geschiedenis te zijn. Kasper nam me echt mee in zijn eigen versie van de geschiedenis. Het hoogtepunt van deze expositie was voor mij het werk ‘’Boy Butter’’, een goed voorbeeld van hoe Kasper een stukje geschiedenis weer deel maakt van de huidige tijd, door er nieuwe context aan te geven. Wolf Corridor is voor mij een duidelijk voorbeeld van een expositie die tijd en aandacht nodig heeft om gewaardeerd te worden, een expositie waar ik op een andere dag, met minder voorkennis en iets minder geduld, waarschijnlijk zonder al te veel aandacht aan voorbij was gelopen. Maar waar ik achteraf erg van heb genoten.

Graag zou ik afsluiten met een gedicht dat ik schreef over Wolf Corridor

Eksters vliegen om je oren, eekhoorns knabbelen nootjes fijn.
Met je voeten in de boter, witte korrelzand terrein.
Stiekem van elkander houden, erg romantisch vind je niet?
Veel romantischer dan boter, dat zijn eigen land verliet.
Heraldische schilderijen, cryptisch en vol van mystiek.
Overlappen met het kille, de wiskundige grafiek.

De tentoonstelling ‘Wolf Corridor’ is tot en met 30 januari 2022 te bezichtigen in Museum de Pont, Wilhelminapark 1,Tilburg.