Droomtijd – Groots in Sexyland
Samen met Stichting NDSM-werf publiceert mister Motley op 17 april een uitgave over gentrificatie, kunst in de openbare ruimte, het nachtleven en stedelijke ontwikkeling. Met tientallen schrijvers en kunstenaars is er gewerkt aan het NDSM Magazine om antwoord te vinden op de vraag hoe we in een samenleving die steeds meer draait om efficiëntie, ruimte kunnen behouden voor dingen die dat per definitie niet zijn? Vandaag alvast een eerste voorpublicatie:
Wie met de pont de NDSM nadert, ziet het pretentieloze gebouw al lonken. Een houten hut verleidt ons met een lichtsculptuur op het dak. ‘SEXYLAND’ schrijven de discoletters; soms glorieus in regenboogkleuren, soms flikkerend of met een kapotte ‘e’, maar nooit zijn de lampen helemaal uit. Sexyland staat altijd aan.
Curator en kunsthistoricus Zippora Elders in gesprek met eigenaren Aukje Dekker en Arthur van Beek.
Sexyland staat altijd aan.
Het begon in 2012. Aukje Dekker en Arthur van Beek, kunstenaars en medeoprichters van de Open Coop en het Eddie the Eagle Museum, zaten ergens te eten en de bediening deed onaardig. Geen onbekend fenomeen in de hoofdstad. Ze dachten toen: als er elke dag een andere eigenaar was, dan zou de bediening altijd sympathiek doen. Met de Open Coop ontwikkelden ze een plan voor een kunstenaarssociëteit in de oude sexyland-videotheek, maar dat pand ging naar de Ton Ton Club. Vier jaar later, toen ze door stichting NDSM-werf benaderd werden over het leegstaande verenigingsgebouw, wisten ze meteen: dit moet de nieuwe Sexyland worden. Op 13 januari 2017 opent Sexyland de deuren.
Het concept is even simpel als briljant: elke dag een andere eigenaar. Doelstelling: 365 eigenaars verbinden. Sexyland als club, sociëteit, café, huiskamer. Een nieuw lid krijgt een goudkleurige Sexyland-sleutelhanger. De houten toko, die nog het meeste weg heeft van een scoutinggebouw, wordt elke dag getransformeerd tot de droomavond van een medemens. Noise-concerten, worstelcompetities, vogueperformances, schoolfeesten, skatebanen, poëzieavonden, vogeltentoonstellingen, boeklanceringen: alles komt voorbij.
Al in 2018 heeft Sexyland een dependance op Lowlands: de houten hut nagebouwd met lichtsculptuur en al, een draaibaar podium en elk uur een andere eigenaar. Het is dé hit van het festival, de tent met de langste rij. ‘In Sexyland gebeuren heel rare dingen,’ kopt de Volkskrant op 19 augustus dat jaar.
Het concept is even simpel als briljant: elke dag een andere eigenaar.
In hetzelfde artikel vervolgt de redacteur: ‘Daar moet je van houden. Maar eerlijk is eerlijk: ben je eenmaal gewend aan die opgefokte gekte van Sexyland, dan is het lastig de tent weer te verlaten.’ Maar het streven van Sexy gaat verder dan dat van ‘gek nieuw uitgaansconcept’. Het is een ode aan de vrijhaven, aan het eigenzinnige Amsterdam en de oude NDSM, aan alles wat we niet zelf kunnen bedenken. Vrijheid en inclusiviteit, daar gaat het de Sexies uiteindelijk om.
Maar het streven van Sexy gaat verder dan dat van ‘gek nieuw uitgaansconcept’. Het is een ode aan de vrijhaven, aan het eigenzinnige Amsterdam en de oude NDSM
Aukje: “The Best of Sexyland begin 2018 was het hoogtepunt. Na een jaar kwam alles bij elkaar. Dag voor dag hadden verschillende kleuren, leeftijden en categorieën zich Sexyland toegeëigend, maar deze avond stonden zij naast elkaar, door elkaar, in elkaar. De fietsenmaker van de hoek, de rappers en de punkers, meisjes met snorren en oude opa’s, een operaserenade, jazz en karaoke, natuurlezingen en wedstrijden snelschaken.”
Arthur: “Toen begrepen we wat de volgende stap moest zijn: niet het naast elkaar programmeren maar het direct samenbrengen, die the best of-avond altijd laten ontstaan.” Sexyland wil geen geïnstrumentaliseerde broedplaats zijn die binnen de lijntjes moet kleuren. In de houten hut kan alles gebeuren. Cruciaal daarvoor is het team.
En dat team ontstond organisch. De mensen achter de bar kwamen aanwaaien. Sommigen waaiden ook weer uit. Zo kennen we barhoofd Victor, met zijn helderblauwe ogen, nu ook van het BNN-Vara programma First Dates. Producenten Renske, Sara Liz, Floor zijn er nog dag en nacht. Aukje: “Belangrijke aspecten zijn vertrouwen, enthousiasme, openheid en oordeelloosheid. Mensen moeten goed zijn in zichzelf zijn.” Sexyland is niet enkel een platform voor organisatoren en leden, maar ook voor werkervaring. Murditio, die werd aangenomen omdat hij aan de bar vertelde dat hij blut was, organiseert nu de Colorful-feesten in hartje Amsterdam. Geluidsjongen Zeger ging overdag oefenen op de Sexyland-apparatuur en is nu dj van Thrillboy. De gelijkheid en fluïditeit betekende veel voor hem. Hij liet zelfs een Sexyland tattoo zetten. En dat mocht natuurlijk.
Mensen moeten goed zijn in zichzelf zijn
Maar kan het écht, ‘alles’? Aukje: “We denken juist! Ook voor onze nieuwe plannen kiezen we een altruïstisch systeem waarin betrokken partijen net zoals bomen in een bos leven: onderling verbonden en wanneer eentje zwak is, wordt die gevoed door anderen.” Die zoektocht naar inclusiviteit is een actueel thema. Sexyland geeft er een eigenwijze invulling aan. Voelt de cysgender, de ‘witte’ buur, de hobbyschilder zich hier ook veilig? “Natuurlijk gebeurt het wel eens dat de puber zich op de avond van de popie jopie niet thuis voelt. Het schuurvlak tussen comfortabel en oncomfortabel vinden wij ook heel mooi. Je losmaken van vaste vorm of groep: daar komt creatie en inspiratie uit voort.”
Wat écht kan, zal ook de tijd moeten leren. Sexyland is meermaals beroofd, waarvan twee keer met ongekende schade. Dat brak harten. En misschien is dat het risico dat je loopt door ruimte te bieden. “Als je gastvrij bent en je ‘thuis’ openstelt, en er wordt een fles wodka gejat of iets kapot gemaakt dan steekt dat. Je wilt niet veranderen, maar dat kan alleen als mensen beseffen hoe kwetsbaar je je opstelt. Wanneer ons horizontale vertrekpunt vanuit vertrouwen blijkt te werken en kort daarop wordt geschaad door diefstal en vernieling, dan is dat heel verdrietig.”
Voor kwetsbaarheid lijkt nog weinig plek in Amsterdam. Het proces van gentrificatie is bijna verzadigd. Amsterdam Noord wordt ingehaald door de bevoorrechte starters, hotels vullen het centrum. De werf was decennialang een plek waar je ruimte kreeg: vergezichten over het IJ, koude zeewind, kale industrie. Krakers en kunstenaars konden ongezien hun gang gaan. Maar ook hier rolden ontwikkelaars hun plannen uit. Arthur: “Ze hebben haast alle vastgoed weggegeven, vooral aan veilige en stabiele dingen. Ze hebben geen risico durven nemen. Maar er is nog wel grond! En de wil is er ook. Op dit moment is de NDSM nog de enige vrijhaven ín Amsterdam.”
Voor kwetsbaarheid lijkt nog weinig plek in Amsterdam.
Het is snel gegaan. In de jaren 80 was Amsterdam van de krakers, in de jaren 90 van de ravers. In de jaren nul de kunstenaars. Aorta, W139, Roxy, Odin, Paradiso, Rietveld, Sandberg, de Afrikapanden, Servicegarage, Krux. Er was ruimte, letterlijk en figuurlijk. Arthur: “Alles is ingepikt, te duur geworden, gekapitaliseerd. Alleen vermogende mensen worden gefaciliteerd. Dat is niet enkel beleid van de gemeente, maar survival of the fittest in de meest neoliberale interpretatie.”
Komt het goed met die vrijhaven? Aukje: “Oeh we zijn zo hard bezig met de toekomst. We zijn een soort enorme container aan het ontwerpen waar plek moet zijn voor iedereen, ook voor de organisaties die Noord worden uitgedrukt. Die ene plek die nog openstaat voor weirde shit, voor rafelranden. Wij hopen dat we de kern worden van die hele fucking visie. Dat we de afvoerput worden waar mensen heel mooi omhoog worden gezogen.”
Het nieuwste plan is een Sexyland XL dat een buurthuis moet worden voor de meest uiteenlopende groepen en types, naast elkaar en tegelijkertijd. Daar worden geen verwachtingen bevestigd, geen woningen opgewaardeerd, geen ‘mislukkingen’ afgestraft. Wars van een kapitalistische, competitieve structuur houdt eenieder elkaar in die droomcontainer in stand.
Fonkelende discoletters lachen ons toe. Wij dromen mee.
Op woensdag 17 april wordt de NDSM uitgave gepubliceerd. Klik hier voor meer info.
Ook adverteren op mistermotley.nl ? Stuur dan een mail naar advertenties@mistermotley.nl