Deep implicancy en klimaatapartheid in De Kerk in Arnhem
De expositie Stormy Weather in De Kerk in Arnhem, de tijdelijke presentatieruimte van Museum Arnhem, toont het werk van internationale kunstenaars die reflecteren op klimaatproblematiek in relatie tot de machtsongelijkheid in de wereld.
‘’We riskeren een scenario van ‘klimaatapartheid’ waarbij de rijken betalen om te ontsnappen aan oververhitting, honger en conflicten, terwijl de rest van de wereld moet lijden.’’- mensenrechtendeskundige Philip Alston (2019)
Volgens de NOS was afgelopen juni de heetste maand ooit waardoor een wereldwijd hitterecord werd verbroken. Het leidde tot natuurbranden in de Spaanse badplaats Marbella, in Duitsland werd de maximumsnelheid op snelwegen verlaagd en schoolexamens in Frankrijk werden uitgesteld. Op het journaal waren beelden te zien van geëvacueerde mensen, de vlammenzee, daklozen die speciale drinkflessen kregen en ouderen die werden opgevangen in zalen met airco. Al snel werd de vraag gesteld of deze extreme temperaturen het gevolg waren van de klimaatverandering. Op een van diezelfde hete dagen verscheen er een nieuw rapport van de Verenigde Naties waarin effecten van klimaatverandering naar voren kwamen. Daarin werd niet alleen gesproken over toenemende temperaturen. Volgens de schrijver, mensenrechtendeskundige Philip Alston, riskeren we een situatie waarbij de rijken betalen om te ontsnappen aan de invloeden terwijl de rest van de wereld daaronder moet lijden. Hoewel we deze zomer denken te hebben gemerkt dat alle problematiek steeds minder een ver-van-mijn-bedshow wordt, ontstaat er een breuk in de sociale en financiële gevolgen van klimaatverandering; de ‘klimaatapartheid’.
Zo staat op dit moment de Amazone in brand. Het westen start inzamelingsacties en menig celebrity deelt indrukwekkende foto’s van het vuur op Instagram. Ook de Franse president Macron, hij twitterde: ‘Ons huis staat in de brand. Letterlijk. Het Amazonewoud, de longen die 20 procent van de zuurstof van onze planeet produceren, staat in brand.’. Samen met de VS, Japan, Duitsland, Italië, het Verenigd Koninkrijk en Canada bood hij 18 miljoen euro voor noodhulp aan de Braziliaanse regering, echter weigerde president Bolsonaro dit. ‘Als iemand je helpt willen ze er meestal iets voor terug’ zegt hij en is dan ook bang dat het buitenland uit is op de rijkdommen van de ‘longen van onze aarde’. De klimaatproblematiek staat in relatie tot deze machtsongelijkheid in de wereld. De expositie Stormy Weather in De Kerk in Arnhem, de tijdelijke presentatieruimte van Museum Arnhem, toont het werk van internationale kunstenaars die hierop reflecteren. Het bespreekt precies die gevolgen voor land, water, lucht en leven die we denken te kunnen oplossen met technologische innovaties of ontwikkelingen in productieprocessen, maar eigenlijk alleen kunnen laten verdwijnen door een rechtvaardigere omgang in onze samenleving, met elkaar.
We riskeren een scenario van ‘klimaatapartheid’ waarbij de rijken betalen om te ontsnappen aan oververhitting, honger en conflicten, terwijl de rest van de wereld moet lijden.
Op de vloer van de authentieke grote, hoge ruimte reflecteert het zonlicht door de glas-in-loodramen, ook de sculpturen in de ruimte kunnen er niet aan ontwijken. In de drie kleine zij-kappelen worden films getoond. De video-installatie van Ursala Biemann laat zien welk contrast er is tussen de relatie van verschillende werelddelen met het klimaatprobleem. In Canada wordt 12 maanden per jaar olie uit de grond geboord terwijl Bengalezen duizenden modderzakken in het water slepen om de gevolgen van het stijgende water tegen te houden. De tegenstrijd van deze beelden wordt gevoed met de fluisterende stem van Biemann. Ik kijk naar beelden van vrouwen die met hun blote handen grote hopen klei in witte zakken scheppen die vervolgens door de mannen, met zelf gefabriceerde hoofddeksels als bescherming tegen de zon, in het water worden gegooid. ‘The oil miners arrived and began to dig out the tar sands in an area the size of England.’ is een van die fluisterende zinnen die de toeschouwer schuldig doet voelen. Je kijkt droog en veilig naar beelden die het gevolg zijn van jouw ‘luxe’ leven in combinatie met, een zeer meditatieve, toespraak waarin de feiten naar boven komen. Canada en Bangladesh zijn hier voorbeelden van de twee tegenpolen binnen dit probleem. Waar het ene zich behoedt en weert tegen alle effecten, wordt de klimaatproblematiek 11.000 km verderop versluiert.
In Canada wordt 12 maanden per jaar olie uit de grond geboord terwijl Bengalezen duizenden modderzakken in het water slepen om de gevolgen van het stijgende water tegen te houden.
Philip Alston schrijft dan ook in zijn rapport dat de grootste vervuiler van de wereld, de VS, 160 biljoen dollar nodig heeft gehad om zijn vele weer- en klimaatrampen op te lossen. President Trump besloot desondanks dat belangrijke milieuregels moesten worden ingetrokken en negeerde zo alle feiten over klimaatverandering. Volgens het werk van Stéphanie Roland lijkt er geen land op de wereld deze problematiek te kunnen verdoezelen, ook de VS niet. Aan een witte, ingezette, wand midden in de grote ruimte van De Kerk hangt de serie Science-fiction Postcards. Op tien plankjes staan verschillende zwarte kaarten waarnaast een zwarte verwarming hangt. Je mag een van de kaarten van het schapje halen en voor het scherm houden. Terwijl je dat doet verschijnt er langzaamaan een eilandvormige tekening. Wanneer je de postcard weer terugzet verdwijnt deze weer onder het zwart. Het zijn ‘thermochromische prints’ die elk staat voor een eiland dat is verdwenen of gaat verdwijnen door de stijgende zeespiegel en worden op het materiaal enkel zichtbaar door warmte. De eilanden liggen verspreid over de hele wereld, ook in het water van New York. In de bibliotheek van Roland staat het Hart Island bij New York waar miljoenen mensen liggen begraven. Naar verwachting liggen zij en dit eiland in de 26steeeuw onder water en zal het niet meer bestaan. Wellicht dat Roland deze postcard maar eens richting Washington moet sturen.
Volgens het werk van Stéphanie Roland lijkt er geen land op de wereld deze problematiek te kunnen verdoezelen, ook de VS niet.
Stormy Weather en het rapport van de VN laten zien welke invloed het dominante denken van de Westerse wereld heeft op het huidige bestaan van ons klimaat. Het wordt steeds meer een politiek spel dat gaat over het aanwijzen van een financiële schuldige. De film van Denise Ferreira da Silva en Arjuna Neuman schetst een toekomstbeeld waarin de mens niet domineert. Door middel van een afwisseling tussen close-up en vliegende beelden vanuit de lucht zijn de vier grootste wateren gefilmd. De oceanen worden verbonden met de eilanden Lesbos, Haïti, de Marshalleilanden en Tiwi. Allen plekken waar de geschiedenis vooral gevoed is met geweld en een koloniale hiërarchie. Nu is elk shot leeg, er zijn geen mensen. Er is niemand aan de macht, niemand domineert. De titel van de film 4 Waters: Deep Implicancy deelt een nieuwe term. Met ‘deep implicancy’ schetst het duo een beeld zonder menselijke geschiedenis of een indeling in geologische tijdperken. Geen gemarginaliseerde groepen, geen onrechtvaardige denken, geen Westerse leiders. Dit begrip onder de beelden van weidse vlaktes en klotsend water dient als een utopie die de verdeeldheid, ongelijkheid en onrechtvaardigheid in onze huidige wereld tegengaat. Het werkt als een reclameslogan die de toeschouwer een diepere betrokkenheid wil verkopen. Iets waar we pas in de toekomst achter komen dat we het in het verleden nodig hadden gehad. Nu betalen we gewoon door om te ontsnappen aan ‘oververhitting, honger en conflicten’.
De expositie Stormy Weater is nog tot en met 13 oktober te zien in De Kerk (Sint Walburgisplein 1 te Arnhem) met het werk van Brook Andrew, Ursula Biemann, Serge Attukwei Clottey, Maarten vanden Eynde, Gayle Chong Kwan, Britta Marakatt-Labba, Frauke Huber & Uwe Martin, Mary Mattingly, Marianne Nicolson, Steve Rowell, Stéphanie Roland, Denise Ferreira da Silva & Arjuna Neuman en Moffat Takadiwa.
Ook adverteren op mistermotley.nl ? Stuur dan een mail naar advertenties@mistermotley.nl