DE ZWARTE COLTRUI IN DE KUNST
De hoge kraag werkt als completerende omlijsting voor het gezicht. De schoonheid lijkt te zitten in de eenvoud. Op menig kunstbeurs verschijnt het authentieke publiek in hetzelfde intellectuele uniform en in de geschiedenis worden talrijke filosofen, kunstenaars, filmsterren en muzikanten gespot in datzelfde comfortabele kraagje van de zwarte coltrui.
Ooit had de coltrui een praktisch voorkomen; in de middeleeuwen als bescherming tegen de scherpe randen van het harnas en vanaf de 19e eeuw verslijten zeelieden, sportlui en arbeiders de truien om zich te beschermen tegen de kou. De coltrui kent nog geen intellectuele allure, er wordt geen statement gemaakt; de col heeft een praktische functie.
Begin 20e eeuw komt er beweging in dat imago, met name door toneelschrijver Noël Coward. In de bloei van zijn bekendheid verschijnt hij vaak in de publiciteit met coltrui. Zijn beweegredenen zijn enkel gebaseerd op het comfort van de coltrui, maar het kledingstuk wordt al gauw opgepikt en krijgt daarmee een nieuw aanzien. Meer en meer rebellerende jongemannen dragen de coltrui als statement tegen de stropdas – die sinds jaar en dag de traditie domineert. De coltrui maakt daarmee een intrede in zowel de media als in de zakenwereld; iedereen lijkt te kunnen wennen aan het comfort van de coltrui. Sterker nog, de gerieflijke trui dient als statement voor het non-conformisme, als symbool voor verzet, als protest tegen heersende ideeën van de maatschappij.
Ook feministen eigenen het uniseks kledingstuk al gauw toe als symbool voor de geëmancipeerde vrouw. Voorheen hees menig vrouw zich in het korset om haar vrouwelijke vormen te accentueren, maar met de coltrui wordt het decolleté verhuld en ook hier komt comfort hoog in het vaandel te staan. Tegelijkertijd verandert daarmee het schoonheidsideaal, het androgyne type wordt de nieuwe femme fatale. De coltrui wordt meer en meer gedragen als een nieuw uniform voor de eendracht van pioniers.
De eenvoud, samen met de functionele geboorte van de coltrui wordt gelezen als toppunt van het moedwillig artistiek zijn. De zwarte coltrui wordt het tenue van de existentialisten, waarbij de eenvoud intrigerend is. Het nieuwe uniform zou een uitspraak doen over de bezitter, een anonieme drager zei ooit; “Since I am an individual, I don’t have to dress in a way that shows it. I have more important things to think about.”
Of de losbandige Noël Coward echt de Messias van de coltrui is blijft onduidelijk, maar het is hoogstwaarschijnlijk een kruisbestuiving. De rebellerende jongemannen die de trui oppikken en inzetten als statement tegen de stropdas. Zangeres Juliette Gréco, muse van Jean-Paul Sartre – die haar leven in col leidt in het artistieke en intellectuele klimaat langs de Seine. Stijlicoon Audrey Hepburn die in Funny Face, verhult in zwarte coltrui, een nieuw fashion statement; ‘beautiful and intellectual’, maakt. William S. Burroughs, schrijver van de Beatniks – een literaire beweging die filosofeert vanuit de drang los te breken van het maatschappelijke stramien. Marilyn Monroe – even sexy in col als in bikini – icoon van de jaren ’50.
Al gauw verschijnen the Beatles op een van hun eerste albumhoezen in col en ook Simon en Garfunkel, Twiggy, Elvis Presley en natuurlijk Andy Warhol paraderen met trots in de zwarte coltrui. Tientallen jaren later eigent Steve Jobs de sweater toe als zijn werkuniform – eigenlijk als uniform voor al zijn werknemers, maar zij wijzen dit verzoek vriendelijk af. Hoe dan ook, dit maakt dat we de glorie van de zwarte coltrui in de 21e eeuw nog steeds niet zijn vergeten.
Degene die hun gezichten omlijsten met de zwarte wollen, of nog beter kasjmier, kraag durfden te zeggen: dit ben ik, dit is mijn façade met al wat ik heb gezien, al wat ik heb geleden en al wat ik heb te geven. De coltrui is officieel hot and happening en iedereen die het draagt lijkt zich er van bewust te zijn zich te verhullen in een intellect uniform; eensgezind. Hoogmoedig, maar zelfbewust.*
*(Althans, dit was het imago voordat Hennes en Mauritz spreekwoordelijk lucht kregen van de zaak.)
Ook adverteren op mistermotley.nl ? Stuur dan een mail naar advertenties@mistermotley.nl