De vijfde verdieping in het Bonnefanten
Met de titel “The Fifth Floor” brengt Laura Lima de bezoeker al meteen op het verkeerde been. Er is namelijk geen vijfde verdieping in dit gebouw! Zonder iets over het werk van deze kunstenaar te weten, beklim ik de trappen naar de bovenste etage. Het enige dat ik weet is dat zij veel met performance werkt, wat voor mij genoeg reden was om een zes uur durende reis heen en weer naar het Bonnefanten te maken. Op zoek naar “The Fifth Floor” kom ik o.a. middeleeuwse religieuze beelden en werken van Beuys tegen maar ook een vreemde rolstoel met een typische Rietveld-zitting in rood, blauw, geel en zwart. Raar, deze staat in de hoek van een zaal achter een geopende deur, is het kunst of toch niet? Het object staat immers niet in het licht op een prominente plek uitgestald? En het hoort ook niet thuis bij de werken die verder op zaal tentoongesteld staan. Pas later blijkt het werk van Laura Lima te zijn. Niet alleen Rietveld maar ook de bekende Eames-, Macintosh-, Le Corbusier-stoelen zijn in een rolstoel verwerkt en nu in het museum te zien.
Eindelijk aangekomen op de juiste vleugel op de tweede verdieping waar zich de “The Fifth Floor” bevindt, kan ik kiezen om eerst een video waarin de kunstenaar geïnterviewd wordt te bekijken, of om meteen de tentoonstelling te bezichtigen. Ik sla de video over en duik de expositiezalen in. De een na de andere lege zaal tref ik aan. Ik concludeer dat ik verkeerd moet zijn gelopen en ga weer terug naar de eerste ruimte met zaalteksten; daar blijkt dat ik niet anders kan lopen en dat de expositie toch echt in die lege zalen te vinden moet zijn. Ietwat geïrriteerd ga ik op zoek naar de inbreng van Laura Lima. Gelukkig aan het einde van de vleugel is er iets te zien. Totaal verrast zie ik twee mensen aan het werk in wat op een naaiatelier lijkt. Stellingkasten met klossen garen en stalen stof, professionele naaimachines, strijkapparatuur en grote tafels waarop textiel volgens patronen geknipt kan worden. Tegen de wand staan grote bruine lege lijsten met glas in verschillende maten opgesteld.
Allereerst is het bevreemdend om in een museum een werkplaats tegen te komen, al is het natuurlijk niet voor het eerst dat dat in een Nederlands museum gebeurt (denk b.v. terug aan de werkplek in het Van Abbe, waar in 2010 een werk van Sol Lewitt werd nagemaakt). Maar daarnaast is het ook nogal raadselsachtig wat men hier nu in dit atelier aan het maken is. Het lijkt wel alsof de grote schilderijlijsten met stof bekleed worden. Navraag bij de werkers geeft opheldering, ze maken kostuums voor de lijsten. Laura Lima heeft diverse maatpakken compleet met voering, voor 24 frames met ieder een eigen naam zoals o.a. Carmen, Fernando, Isabel, ontworpen die gedurende 15 weken door zes ploegen van twee man, 6 dagen per week van 11 tot 17 uur, nauwkeurig gerealiseerd moeten worden. Telkens als zo’n pak klaar is, krijgt de bijpassende lijst het aan, om vervolgens zo aangekleed op zaal gehangen en gepresenteerd te worden. De bedoeling is dat aan het eind van de expositie in januari 2015 de vijf zalen van deze vleugel gevuld zijn met 24 in kostuum gestoken lijsten, ieder met een eigen karakter en naam als in een portrettengalerij. Wie geen lege zalen wil zien, moet wachten tot begin volgend jaar. Mijn inziens is niet het resultaat maar de naaikamer en alle activiteiten zelf een bezoek aan “The Fifth Floor” waard. Het is een bijzonder onverwachtse ervaring in het museum.
Na het bezichtigen van de expositie, bekijk ik dan toch de video en de bij deze expositie uitgegeven catalogus. Het verhullen, omhullen, aankleden, decoreren en versieren blijkt een rode draad in het oeuvre van de Braziliaanse kunstenaar Laura Lima (1971). Eerder gaf ze kippen fel gekleurde veren door ze als extensions in hun tooi te steken; interessant effect was dat de hen met het -volgens het menselijke oog- meest extravagante uiterlijk ook in de kippenwereld steeg in achting en de pikorde. Deze zelfde “Gala Chickens” doken ook weer op tijdens een andere verkleedpartij waarbij een afgebeeld feest op een zestiende-eeuws schilderij werd nagespeeld en tot leven kwam, compleet met oude kostuums en attributen. Maar ook een schilderij uit 1535 uit de collectie van het Bonnefanten werd door Laura Lima versierd met gouden stift-tekeningen: nee gelukkig niet in het echt maar op een reproductie; in de catalogus zijn meerdere voorbeelden van haar zucht tot ornamentatie te vinden (ook fruit en groente werden met gouden lijnen opgeschmuckt). Laura Lima heeft het over ‘Ornamental Philosophy’: “Ik zie liever weelde. Overdaad en ornamentatie openen mogelijkheden, associaties.” De eerder beschreven rolstoelen passen eveneens binnen deze filosofie. De saaie rolstoel heeft dankzij Laura Lima een fantastische metamorfose ondergaan en is een collectors-item geworden.
Laura Lima richt zich met haar werk op de huid, op het versieren, ornamenteren. Dat klinkt oppervlakkig, maar met haar werk brengt ze veranderingen teweeg waardoor nieuwe betekenissen worden gevonden en andere standpunten kunnen worden ingenomen. Het levert vaak vervreemding op waardoor je opnieuw of anders gaat kijken. Met haar oeuvre won Laura Lima dit jaar de BACA (Bonnefanten Award for Contemporary Art) die iedere twee jaar wordt uitgereikt. Laura Lima heeft deze prestigieuze prijs voor internationale hedendaagse kunst naar mijn mening terecht gewonnen, haar werk is divers, speels en heeft mij verrast.
Tenslotte vergeet niet voor of na de expositie op dezelfde verdieping (de tweede dus) naar de w.c. te gaan, hier bevindt zich nog een werk van Laura Lima.
“The Fifth Floor” is nog t/m 11 januari 2015 in het Bonnefantenmuseum te Maastricht te zien.
Ook adverteren op mistermotley.nl ? Stuur dan een mail naar advertenties@mistermotley.nl