De nieuwe menselijke maat(regels)
De Amsterdamse galerie Lumen Travo kondigt het nieuwe culturele seizoen aan met kunstenaars Milena Naef en Matea Bakula. Bij een nieuw seizoen horen nieuwe spelregels. Voordat ik de ruimte binnenkom, desinfecteer ik braaf mijn handen met een glibberige, citrus handgel. Terwijl ik dit ondefinieerbare, maar inmiddels herkenbare materiaal op mijn handen laat drogen treed ik de ruimte binnen, waar twee gele voeten op de vloer mij wijzen via welke route ik het werk zal aanschouwen. De hedendaagse COVID-maatregelen waar we snel gewend aan zijn geraakt vallen me toch op terwijl ik het werk van Naef en Bakula bekijk.
Het werk van Matea Bakula gaat over het transformeren en eren van verschillende soorten materiaal. Ze stopt met luisteren naar wat de originele waarde en functie zijn van de materie waarmee ze werkt en eigent het zich toe. Bakula vergelijkt haar relatie tot materiaal met een liefdesrelatie. Een relatie waar ze hard voor werkt, ze veel tijd investeert in het ontdekken van haar nieuwe materie en er uiteindelijk van gaat houden.
In deze tentoonstelling spelen grote gescheurde kartonnen rollen ingedompeld in een voor mij ondefinieerbare gekleurde emulsie de hoofdrol. Het eerste sculptuur dat mijn oog vangt is een kartonnen rol die voor mijn gevoel nét uit elkaar is gescheurd. De grote rol is gehalveerd, en de twee lossen delen hangen schuin boven elkaar. Een deel van de rol wordt verhuld lichtroze was, en het andere deel is ingewikkeld met dun, koper materiaal. Door het contrast van het ruige, eenvoudige karton en de sierlijke verfijnde koperen omhulling, kent Bakula het ‘waardeloze’ materiaal waarde toe.
In ieder sculptuur van Bakula komen de kartonnen rollen terug, maar telkens in een andere vorm en kleur. In haar werk zijn haar materiaalontdekkingen duidelijk terug te zien en dat geeft mij het gevoel dat ik onderdeel ben van haar onderzoek. Ook de ruimte helpt daarbij. De vloer van de galerie is van oneffen beton en vol verfvlekken. Terwijl ik de ruimte observeer, en me opvalt hoe de werken van Naef en Bakula er mee spelen, wordt mijn aandacht getrokken door het sculptuur in het midden van de galerie.
Milena Naef is in haar werk gefascineerd door het menselijk lichaam dat constant in verhouding staat tot diens omgeving. De marmeren sculpturen die ze tentoonstelt zijn haar vertaling van de ‘Modulor’ van Le Corbusier. De Modulor is een wiskundige benadering waarbij het menselijk lichaam wordt geabstraheerd om tot ontwerp en architectuur te komen. In Naefs voorafgaande werk plaatst zij haar eigen lichaam in het ‘object/materiaal’ en verhouden haar sculpturen zich letterlijk tot de menselijke maat. Waar de modular hoekig en een abstracte versie van de mens is, lijkt dit sculptuur de hoekige, abstracte versie van haar vorige werk te zijn.
Het sculptuur in het midden van de ruimte is een driedelig marmeren constructie die zichzelf ondersteunt. De drie delen zijn even groot, maar hebben hun eigen dunne hoekige vorm. Waar sommige lijnen elkaar kruisen en ondersteunen, maken andere lijnen een omweg zodat ze elkaar niet raken. Met iedere stap die ik zet, krijgt het werk een nieuwe vorm. Doordat het sculptuur zich in het midden van de ruimte bevindt, functioneert het als de visuele brug naar de andere werken. Het klassieke, zware en tegelijkertijd elegante marmer werkt samen met de ijzeren constructies waarmee de kartonnen sculpturen van Bakula zijn gemonteerd. Het constante spel tussen de ruimte, het werk en het materiaal houden mij in beweging. Ik loop verschillende routes, bekijk verschillende kanten en doe precies wat Naef’s werk van me vraagt.
Maar dan plots zijn ze daar weer de gele voeten op de vloer. De nieuwe spelregels van het nieuwe kunstseizoen choreograferen mijn aanwezigheid.
In plaats van dat ik me er aan stoor, zie ik deze gele voeten als een toevoeging op het werk naast het gele kartonnen werk van Bakula. In deze show reageren Bakula en Naef op hoe we ons verhouden tot objecten en de ruimte in ons hedendaagse leven. Ons dagelijkse leven is de afgelopen maanden drastisch veranderd, maar ook alweer gewoon geworden. We zien de spelregels niet meer en passen ons klakkeloos aan. Het werk van Bakula en Naef verhoudt zich hiertoe en speelt met de ruimte zonder dat het hier over gaat. De intieme galerie die een ongedwongen ondertoon heeft, biedt het juiste podium voor het rauwe werk. Het werk zelf vraagt je de ruimte te gebruiken, de ruimte te nemen en te ervaren. Daarmee is ‘One Eye and two Takes on Vulnerability’ een bijzondere expositie waarin je uitgenodigd wordt om naast toeschouwer ook deelnemer te worden.
Matea Bakula en ik ontmoeten elkaar kort tijdens het openingsweekend. We gaven elkaar geen hand en hielden de gepaste afstand. Ik vertel haar dat de was waarin het karton is ondergedompeld lijkt te refereren aan de gel die ik bij binnenkomst op mijn handen heb gesmeerd. Bakula had deze link zelf nog niet gelegd, maar deze door de kunstenaar onbedoelde toevoegingen boden voor mij wel een nieuwe blik op het ervaren van de sculpturen. De werken van beide kunstenaars, samen met de ruimte waarin ze gesitueerd zijn, voelen als een optelsom die geheel volgens een vernieuwde modulor-formule klopt. De kunstenaars hebben de nieuwe spelregels geschreven waarin hun abstracte werk mede bepaalt hoe wij ons tijdens een pandemie verhouden tot materiaal en de ruimte die we nodig hebben.
De duo-show van Milena Naef en Matea Bakula ‘One Eye and two Takes on Vulnerability’ is tot 24 oktober te zien in Lumen Travo. Klik hier voor meer info.
Ook adverteren op mistermotley.nl ? Stuur dan een mail naar advertenties@mistermotley.nl